Xứ sở bò tót lâm nguy: Súng, bẫy và... tin đồn

Môi trường sống lý tưởng bậc nhất của bò tót, bò rừng và các loài thú quý hiếm thuộc bộ móng guốc ăn cỏ còn lại ở VN đang thực sự lâm nguy.

Những công cụ bị tịch thu cho thấy mức độ thảm khốc của nạn phá rừng, sát hại muông thú trong rừng đặc dụng Khu Bảo tồn thiên nhiên (BTTN) Ea Sô trong thời gian gần đây. Các nhà khoa học trên thế giới cũng cho rằng, có ít nhất 3 cá thể bò tót, 5 cá thể bò rừng - các loài thú đang bị đe dọa trên toàn cầu - đã bị lâm tặc bắn hạ ở Ea Sô.

“Điểm mặt” hung khí

Đến trụ sở Ban Quản lý dự án Khu BTTN Ea Sô, chúng tôi thực sự “ấn tượng” với 30 chiếc xe máy độ chế của lâm tặc bị bắt giữ. Mỗi xe có đến 12 cái phuộc nhún, 4 bộ phận phanh độc lập, 2 bộ xích líp, phần sau được nối dài thêm khoảng 0,5m để chở gỗ.

Thú rừng trong Khu BTTN Ea Sô bị lâm tặc sát hại.

Anh Phan Văn Quang - Trạm phó Trạm Kiểm lâm số 5, cho biết: “Với bộ khung và các thiết bị độ chế này, cộng thêm việc thay suppad, đôn zên, xoáy piston, mỗi xe có thể chở được 2,5 tấc gỗ hương, nặng khoảng 250kg. Không chỉ tải nặng, những chiếc xe này còn vượt ngầm suối, dốc cao, đường đá lởm chởm... rất ngon lành. Năm ngoái, Trạm Kiểm lâm số 5 bắt được một chiếc, tôi gác thêm tấm ván là chở được cả trạm gồm 6 người đi họp luôn”.

Kể ra những lâm tặc mở đường, điều khiển “siêu xe” tung hoành khắp rừng núi cũng rất phi thường. Ông Lê Đắc Ý - Giám đốc Ban Quản lý dự án Khu BTTN Ea Sô nói: “Nếu bán thanh lý loại xe này, kể cả bán sắt vụn cũng là tiếp tay cho lâm tặc, vì sẽ có người mua lại để tiếp tục đi rừng. Do vậy, chúng tôi đang xin chủ trương cho tiêu hủy toàn bộ”.

Cùng với xe là đủ loại súng ống, từ súng quân dụng như CKC, súng trường K44, Calip đạn 9 đầu phát hỏa đến súng kíp, súng phà đều có trong đống tang vật thu giữ được. Nhưng đáng sợ hơn cả là loại có vô số mảnh thép nhồi trong thuốc nổ, loại bắn một phát ra cả chùm đạn bi. Với loại vũ khí này, đố con thú rừng nào rơi vào tầm ngắm của thợ săn mà thoát cho được.

Súng quân dụng của bọn săn trộm tại Khu BTTN Ea Sô.

Không chỉ là hiểm họa đối với thú rừng, các loại súng còn là nỗi ám ảnh của lực lượng kiểm lâm Khu BTTN Ea Sô trong cuộc chiến chống lâm tặc. Trong đó có nhiều người đã đổ máu, mang thương tật suốt đời như anh Hoàng Văn Nam bị trúng 1 viên đạn CKC, anh Vương Thế Cao bị 7 viên đạn bi ghim vào khớp gối và hai cẳng chân...

Theo anh Lê Xuân Tùng - Đội phó Đội Kiểm lâm cơ động - hiện lâm tặc còn rất nhiều súng cất giấu trong rừng Ea Sô, nhưng tìm được rất khó. Ngoài ra, từ năm 2009 đến nay, Hạt Kiểm lâm Khu BTTN Ea Sô còn thu giữ và phá hủy hơn 1.300 bẫy thú, gồm nhiều loại cực hiểm như bẫy thắt cổ, bẫy đâm lao, bẫy kẹp, bẫy bò tót... Và cũng như súng, không ai biết hiện có bao nhiêu cái bẫy hiểm đang giăng mắc khắp nơi trong rừng đặc dụng Ea Sô.

Giết hại bò tót, bò rừng

Rừng đặc dụng Ea Sô nằm trên địa bàn huyện Ea Kar (Đăk Lăk), có ranh giới phía đông giáp huyện Sông Hinh (Phú Yên), phía bắc giáp huyện Krông Pa (Gia Lai). Ea Sô có các kiểu rừng thường xanh, rụng lá, nửa rụng lá, là nơi lưu giữ 709 loài thực vật thuộc 139 họ, trong đó 14 loài có tên trong Sách Đỏ Việt Nam. Với địa hình chia cắt mạnh, nhiều trảng cỏ tự nhiên phân bố rải rác, rừng đặc dụng Ea Sô là sinh cảnh lý tưởng của các loài thú lớn đang bị đe dọa ở mức toàn cầu như bò tót (Bos gaurus), bò rừng (Bos javanicus), rái cá lông mượt (Lutra perspicillata).

Trong những đợt điều tra gần đây, các nhà khoa học trên thế giới còn phát hiện sự có mặt của chim công và bồ câu nâu, hai loài chim đang bị đe dọa trên toàn cầu. Nhưng cũng theo các nhà khoa học, có ít nhất 3 con bò tót, 5 con bò rừng đã bị bắn hạ trong Khu BTTN Ea Sô. Cùng với súng săn tràn ngập, số lượng quần thể các loài thú lớn còn lại rất ít cũng cho thấy nạn săn bắn đang rất nghiêm trọng.

Ông Lê Đắc Ý - Giám đốc Ban quản lý Khu BTTN Ea Sô cho biết: “Năm nào chúng tôi cũng kiến nghị UBND các huyện giáp ranh chỉ đạo tịch thu các loại vũ khí, bẫy thú nhưng việc chế tạo, tàng trữ, sử dụng ở các địa phương quanh rừng đặc dụng vẫn không giảm.

Trong khi đó, huyện Krông Năng còn có cả một tập đoàn thợ săn chuyên nghiệp luôn nhắm vào Ea Sô, phần lớn là người đồng bào dân tộc Mông di cư tự do. Khổ nhất là gần đây, chúng tuyên truyền cho nhau rằng Khu BTTN Ea Sô đã chính thức giải thể cùng với Ban Quản lý dự án Rừng phòng hộ đầu nguồn Krông Năng nên được vào săn bắn tự do...

Trong khi đó, việc sáp nhập Ban Quản lý dự án Rừng phòng hộ đầu nguồn Krông Năng với Ban Quản lý dự án Khu BTTN Ea Sô mới chỉ dừng ở chủ trương của cấp trên, thực tế không có đơn vị nào giải thể cả. Chỉ là tin đồn, nhưng nó làm chúng tôi thực sự căng thẳng”.

-----------------

Kỳ cuối: Nguy cơ “rỗng ruột” rừng đặc dụng

Đồng Nguyên