Xuất khẩu gạo đối mặt khó khăn

Chỉ sau 1 tuần lễ tăng giá mạnh từ sự kiện Việt Nam ký kết hợp đồng xuất khẩu 300.000 tấn gạo cho Indonesia, giá gạo trong nước bắt đầu quay đầu xuống dốc. Hiện giá lúa tươi tại nhiều tỉnh ĐBSCL đã giảm sâu, mức phổ biến là 4.600 đồng/kg lúa thường IR 50404. Các loại lúa hạt dài cũng đã bắt đầu xuống dưới mức 5.000 đồng/kg.

Thu hoạch lúa trong mùa nước nổi.

Cung dồi dào, cầu sụt giảm

Nguyên nhân giá giảm theo các doanh nghiệp là do thị trường xuất khẩu ế ẩm. Theo ông Trần Thanh Văn - Phó Giám đốc Công ty cổ phần Gentraco, quý IV này thị trường xuất khẩu sụt giảm, hợp đồng mới không có, vụ thu đông đang bắt đầu thu hoạch rộ, lúa Campuchia với giá rẻ hơn cũng đang “chảy” về nhiều. Cầu ít mà cung lại dồi dào khiến giá rớt.

Tại hội nghị về tạm trữ lúa vừa được tổ chức tại Đồng Tháp, ông Phạm Văn Bảy - Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), cũng đã lên tiếng cảnh báo tình hình xuất khẩu gạo Việt Nam những tháng cuối năm, thậm chí sang quý I năm 2013 có khả năng tái diễn lại cảnh khó khăn của quý I năm 2012, tức là thị trường không có, giá rớt thê thảm.

Người đại diện VFA cho biết, trong khi hợp đồng gối đầu từ quý III, quý IV năm 2011 chuyển sang quý I/2012 còn được 800.000 tấn thì năm nay các doanh nghiệp hầu như chưa ký được hợp đồng mới nào cho quý I năm tới. Giá gạo trong nước do đó sẽ phải giảm theo để cạnh tranh với các nguồn cung cấp giá rẻ khác như Ấn Độ, Pakistan, Myanmar… Dự báo giá nhiều khả năng sẽ còn giảm sâu đến vụ đông xuân sắp tới.

Sẽ cạnh tranh gay gắt hơn

Trong khi đó, theo dự báo của Tổ chức Lương Nông thế giới (FAO) trong năm 2013, Thái Lan sẽ giành lại vị trí đầu bảng trong xuất khẩu gạo với sản lượng khoảng 8 triệu tấn, tăng khoảng 23% so với mức 6,5 triệu tấn trong năm nay. Ấn Độ được xếp thứ nhì với 7,7 triệu tấn, giảm khoảng 14% so với mức 9 triệu tấn trong năm 2012. Xuất khẩu gạo của Việt Nam năm 2013, theo nhận định của FAO, cũng tăng 1%, ở mức 7,6 triệu tấn, đứng thứ ba.

Ngoài ra, sự trở lại trong xuất khẩu gạo của Ai Cập thời gian tới cũng góp phần khiến sự cạnh tranh giữa các nhà cung cấp gay gắt hơn. Theo đó, Ai Cập dự báo sẽ xuất khẩu 700.000 tấn trong năm 2013, tăng khoảng 90% so với mức 400.000 tấn trong năm nay.

Về nhập khẩu, một số thị trường truyền thống của Việt Nam như Trung Quốc, châu Phi, Trung Đông… được dự báo có nhu cầu nhập khẩu gạo giảm trong năm tới. Theo đó, nhu cầu nhập khẩu gạo của Trung Quốc sẽ giảm 11% so với 2012, xuống còn 2,3 triệu tấn, Phlippines giảm 11%, xuống còn 800.000 tấn so với nhu cầu khoảng 900.000 tấn trong năm nay. Iran, Nigeria… cũng giảm lượng nhập từ 5 – 7% so với 2012.

Thuận Hải - Ngọc Minh