6 lối thoát cho cuộc chiến tranh Nga-Ukraine

Ngừng bắn

Theo Seth Jones, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nếu cuộc chiến đi vào bế tắc, có thể có một số thỏa thuận ngừng bắn tạm thời giữa Nga và Ukraine.

"Tuy nhiên, đó có thể không phải là sự kết thúc, đó sẽ là tình trạng chiến tranh đang suy giảm, ít nhất là tạm thời, và nó trở thành một thứ gì đó gần giống với một cuộc xung đột đóng băng có thể nóng lên hoặc hạ nhiệt tùy thuộc vào các yếu tố," ông nói.

Jones chỉ ra hai cuộc Chiến tranh Chechnya diễn ra vào những năm 1990. Nga đã đàm phán về một lệnh ngừng bắn vào năm 1994, kết thúc cuộc chiến đầu tiên, nhưng sau đó lại tái khởi động một cuộc chiến khác ba năm sau đó và tăng cường tấn công.

Trong kịch bản này, Nga có thể hy vọng rằng Mỹ và các nước phương Tây khác sẽ không còn quan tâm đến cuộc xung đột và ủng hộ Ukraine.

"Điều đó cuối cùng sẽ thay đổi cán cân quyền lực theo hướng có lợi cho Nga và cho phép nước này tái chiếm lãnh thổ theo cách lý tưởng mà họ muốn vào tháng Hai", ông Jones nói.

Một thỏa thuận hòa bình

Có khả năng chiến tranh sẽ kết thúc bằng một thỏa thuận hòa bình, mặc dù việc giải quyết là khó khăn vì các mục tiêu khác nhau của Nga và Ukraine và những gì cả hai đều coi là lãnh thổ hợp pháp của mình.

Jones nói: "Tôi nghĩ rằng Vladimir Putin đang ở quá sâu vào lúc này. Ông ấy đã cam kết quá nhiều vốn liếng chính trị và quân sự ngay bây giờ để rút khỏi cuộc chiến mà không đạt được những thành công rõ ràng".

Jones nói rằng mặc dù không rõ Putin sẽ chấp nhận điều gì là "thành công", nhưng ông có thể chấp nhận việc Nga chiếm các phần của Donetsk, Luhansk, Zaporizhia và Kherson Oblasts, những nơi mà sau đó ông có thể coi là mục tiêu đã định của mình.

Câu hỏi phức tạp hơn là Ukraine sẽ sẵn sàng từ bỏ những gì trong bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào. Jones nói rằng sẽ gần như là "tự sát về mặt chính trị" đối với bất kỳ nhà lãnh đạo nào ở Kiev nếu họ trao lãnh thổ Ukraine cho đối phương.

 Nga chiến thắng

Jones cho biết điều quan trọng cần lưu ý là Ukraine đã đạt được một chiến thắng đáng kể trong việc ngăn chặn Nga đạt được mục tiêu ban đầu.

Có thể cho rằng, ít nhất cho đến tháng 2 năm 2022, quân đội mạnh thứ ba trên thế giới sau Mỹ và Trung Quốc là người Nga. Vì vậy, họ đã ngăn chặn một chiến dịch chớp nhoáng của Nga nhằm chiếm thủ đô, lật đổ chính phủ và sáp nhập nó vào Nga hoặc thành lập một chính phủ bù nhìn",  ông nói.

Hiện tại, không chắc là Nga có thể xoay chuyển hoàn toàn cuộc chiến và đạt được các mục tiêu ban đầu của mình, nhưng họ có thể chấp nhận một "chiến thắng" dưới hình thức một thỏa thuận hòa bình, trong đó họ chiếm được nhiều lãnh thổ hơn so với trước khi cuộc chiến bắt đầu.

Nga rút lui, Ukraine chiến thắng

Jones cho biết chừng nào Tổng thống Putin còn nắm quyền lãnh đạo đất nước, rất khó có khả năng các lực lượng Nga sẽ rút lui hoàn toàn.

Người Ukraine tin rằng chiến thắng hoàn toàn là có thể. Svitlana Morenets, một nhà báo người Ukraine làm việc cho tạp chí tin tức The Spectator ở Anh, đã phát biểu tại một cuộc tranh luận mang tên "Đã đến lúc tạo hòa bình ở Ukraine", theo đó bà nói rằng, kế hoạch không phải là những năm chiến đấu mà là sự thất bại quân sự của Nga. Bà nhấn mạnh việc Moscow leo thang gần đây trên "hành lang ngũ cốc" là một ví dụ về sự yếu kém ngày càng tăng của Nga.

Không rõ bên nào có thể cầm cự lâu hơn dù Nga đã chịu tổn thất đáng kể về binh lính và vũ khí.

Theo Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, Tướng mới được bổ nhiệm của Nga, ông Serge Surovikin, có kế hoạch xây dựng một tuyến phòng thủ vững chắc tại các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng và đóng băng chiến tranh một cách hiệu quả trong mùa đông.

Tổ chức tư vấn cho biết Nga sẽ không tìm cách bắt đầu bất kỳ cuộc tấn công quy mô lớn nào mới vào lãnh thổ Ukraine vào thời điểm này và sẽ dành thời gian để xây dựng lại khả năng chiến đấu của mình.

Chiến tranh hạt nhân hoặc sự can thiệp của NATO

Ông Putin đã nhiều lần đưa ra các mối đe dọa hạt nhân kể từ khi bắt đầu cuộc chiến ở Ukraine và tuyên bố rằng đó "không phải là một trò lừa bịp".

Các nước phương Tây và các chuyên gia bị chia rẽ về mức độ nghiêm trọng của việc thực hiện các mối đe dọa.

Jones nói rằng có những rủi ro lớn liên quan đến việc sử dụng vũ khí hạt nhân, đặc biệt nếu ông Putin cho nổ chúng ở những vùng lãnh thổ mà ông tuyên bố là của Nga. Cũng sẽ có nguy cơ xảy ra bụi phóng xạ hạt nhân trên lãnh thổ Nga do khoảng cách quá gần.

Nếu các lực lượng Nga phải đối mặt với một cuộc tập trận quân sự toàn diện, Putin có thể sử dụng vũ khí hạt nhân trên chiến trường, nhưng Jones cho biết những rủi ro của việc sử dụng vũ khí hạt nhân có thể sẽ lớn hơn bất kỳ lợi ích nào.

Jones cho biết vẫn chưa rõ liệu NATO có tham gia vào kịch bản đó hay không. Một quan chức cấp cao trước đây từng nói rằng một cuộc tấn công hạt nhân của Nga có thể gây ra "phản ứng vật lý" từ chính NATO.

Tuy nhiên, Jones nói rằng việc NATO tuyên chiến với Nga có thể tạo ra một cuộc chiến lớn kéo theo các nước khác như Trung Quốc, đây là kết quả mà tổ chức này có thể muốn tránh.

Để tránh kịch bản đó, trước tiên NATO có thể sẽ chuyển sang gia tăng trừng phạt và hỗ trợ vũ khí cho Ukraine.

Chiến tranh lâu dài

Không phải tất cả các cuộc chiến đều kết thúc với chiến thắng rõ ràng cho một bên. Một khả năng khác là giao tranh tiếp tục diễn ra ác liệt mà không có bất kỳ lệnh ngừng bắn hay dàn xếp nào, theo Jones, điều này có thể kéo dài trong nhiều năm.

Nó có thể liên quan đến các lực lượng đặc biệt chiến đấu qua lại trên các đường tiếp xúc, hành động du kích từ Ukraine trong các vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát và bắn phá tầm xa vào lãnh thổ Ukraine từ Nga hoặc Belarus.

Trong giai đoạn hiện tại, cuộc xung đột dường như đã trở thành một cuộc chiến tranh tiêu hao. Thay vì chiếm thêm lãnh thổ, mục tiêu của Nga trong giai đoạn chiến tranh hiện nay dường như là làm suy yếu tài nguyên, nền kinh tế và quân đội của Ukraine.