Bầu cử tổng thống Mỹ: Đây là lý do Trung Quốc vẫn muốn Trump tái đắc cử

Ngày 3/11 tới, cử tri Mỹ sẽ phải lựa chọn tổng thống đương nhiệm Donald Trump thuộc Đảng Cộng hoà hay cựu phó tổng thống Joe Biden thuộc Đảng Dân chủ làm tổng thống cho nhiệm kỳ tới. Liên danh tranh cử với ông Trump là phó tổng thống đương nhiệm Mike Pence, còn với ông Biden là nữ thượng nghị sỹ Kamala Harris. 

Vào thời điểm 3 tuần trước ngày bầu cử, ông Biden vẫn duy trì được khoảng cách rất ổn định và ấn tượng trước ông Trump trong mức độ tín nhiệm của cử tri Mỹ thể hiện ở kết quả của tất cả các cuộc thăm dò dư luận. Ông Trump ở trong tình thế rất bất lợi nhưng không ai dám thật sự chắc chắn là người này sẽ thất cử. Cả thế giới nói chung và những đối tác quan trọng nhất của Mỹ cũng như những đối thủ đáng gờm nhất của Mỹ trên phương diện cạnh tranh chiến lược đều rất quan tâm theo dõi, trong đó đặc biệt có Trung Quốc.

Trong nhiệm kỳ cầm quyền sắp kết thúc này, ông Trump đã làm cho mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc biến động mạnh mẽ và sâu sắc hơn tất cả những người tiền nhiệm kể từ khi Mỹ và Trung Quốc thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức với nhau vào năm 1979 đến nay. Những quyết sách của ông Trump đối với Trung Quốc bao hàm nhiều điều chỉnh chiến lược rất cơ bản với tính chiến lược lâu dài và làm cho mối quan hệ song phương này trở nên tồi tệ đi rõ rệt. 

Kể từ Richard Nixon hồi thập kỷ 70 trong thế kỷ trước, chưa có tổng thống Mỹ nào làm găng với Trung Quốc quyết liệt như ông Trump. Tuy ăn miếng trả miếng Mỹ, nhưng phía Trung Quốc không thể không cảm nhận thấy bị thấm đòn của ông Trump. Dù vậy, Trung Quốc không vì thế mà có lý do để mong muốn ông Trump bị thay thế bằng ông Biden.

Nếu ông Trump tái đắc cử tổng thống Mỹ, thời kỳ khó khăn và phức tạp đối với mối quan hệ song phương giữa Mỹ và Trung Quốc còn kéo dài và còn quyết liệt hơn. Ông Trump sẽ gia tăng hơn nữa mức độ cạnh tranh chiến lược của Mỹ với Trung Quốc và sẽ tập trung nhiều hơn vào mục tiêu giảm mức độ thâm hụt của Mỹ trong cán cân trao đổi thương mại hai chiều với Trung Quốc. 

Ông Trump sẽ còn tiếp tục buộc Trung Quốc phải đối phó Mỹ đồng thời trên nhiều phương diện và trong nhiều vấn đề, đặc biệt cả những lĩnh vực và vấn đề thuộc diện nhạy cảm nhất và nan giải nhất đối với Trung Quốc về đối nội cũng như đối ngoại như Hồng Kông hay Đài Loan, Biển Đông hay Tân Cương, sở hữu trí tuệ ở Trung Quốc hay doanh nghiệp Trung Quốc hoạt động sản xuất kinh doanh ở Mỹ.

Trung Quốc không thể không tính đến triển vọng diễn biến này. Nhưng nếu ông Biden đắc cử tổng thống Mỹ thì quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc cũng đâu có thể trở nên yên bình và thân thiện. 

Ông Biden không thể làm đảo ngược được hoàn toàn chiều hướng biến động của mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc như bộc lộ trong thời gian vừa qua bởi lợi ích chiến lược cơ bản của Mỹ hiện tại và lâu dài buộc chính quyền hiện tại, bất kể ai làm tổng thống, cũng đều phải hành động như vậy với Trung Quốc.

Chẳng qua phía Trung Quốc chỉ không tính đến việc phía Mỹ bắt đầu điều chỉnh chính sách sớm như vậy thôi. Có chăng thì ông Biden cũng chỉ khác ông Trump ở mức độ gấp gáp và quyết liệt, ở phạm vi và hình thức, ở thời điểm và cách thức thực hiện.

Ông Trump chủ trương nước Mỹ đơn phương hành động trong xử lý các mối quan hệ quốc tế chứ không tìm kiếm và dựa cậy vào liên minh, liên kết đa phương như ông Biden, khiến cho nước Mỹ bị bớt đồng minh và đối tác chứ không chủ trương tranh thủ đồng minh và lôi kéo đối tác như ông Biden.

Vì thế, nếu phải đối phó thì Trung Quốc dễ đối phó ông Trump hơn đối phó ông Biden. Hơn nữa, với tính cách cá nhân và phương thức cầm quyền của hai người này thì ông Trump có thể dễ dàng bất ngờ thoả hiệp với Trung Quốc hơn hẳn ông Biden.

Ông Trump gây sự và gây chuyện với các đồng minh chiến lược truyền thống của Mỹ ở châu Á và châu Âu. Ông Trump tái đắc cử thì xung khắc và bất hoà giữa ông Trump với những đối tác này, đặc biệt với EU, sẽ còn dai dẳng và gia tăng mức độ quyết liệt, buộc các đối tác ấy phải tập trung ưu tiên đối phó, vì thế không thể gây khó dễ nhiều cho Trung Quốc, thậm chí lại còn có nhu cầu cấp thiết về liên minh, liên kết hay liên thủ với Trung Quốc cùng ứng phó Mỹ.

Trên phương diện này, Trung Quốc sẽ gặp khó khăn hơn nhiều nếu ông Biden trở thành tổng thống mới của nước Mỹ. Ông Biden sẽ củng cố Nato và thúc đẩy quan hệ hợp tác với EU cũng như với các đồng minh và đối tác chiến lược truyền thống khác của Mỹ.

Trung Quốc đã hiểu ông Trump đủ mức để biết nếu người này tiếp tục cầm quyền thì sẽ xử lý quan hệ của Mỹ với Trung Quốc như thế nào trong khi hiện chưa thể giải được câu đố là ông Biden sẽ ra sao với Trung Quốc sau khi trở thành tổng thống Mỹ và chỉ có thể chắc chắn một điều là ông Biden trên cương vị tổng thống Mỹ sẽ không như ông Biden trên cương vị phó tổng thống Mỹ trong xử lý quan hệ của Mỹ với Trung Quốc.