Bauxite Tây Nguyên: Nếu dừng thì giải quyết được gì?

Phó Thủ tướng chia sẻ:

Thông thường, các báo cáo về dự án đầu tư xây dựng quan trọng của quốc gia, các dự án cần phải báo cáo Quốc hội thì Chính phủ sẽ báo cáo vào cuối năm, đó là theo quy định. Riêng về dự án khai thác bauxite tại Tây Nguyên, do lần này Quốc hội yêu cầu báo cáo nên Chính phủ sẽ báo cáo luôn tại kỳ họp đầu năm.

Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải

Chính phủ cũng đã giao cho Bộ Công Thương rà soát, đánh giá lại hiệu quả các dự án theo kết luận của Bộ Chính trị để báo cáo Bộ Chính trị, vì thế mới có báo cáo về dự án. Chắc các ĐBQH thấy dư luận bàn thảo, quan tâm nhiều về vấn đề này nên yêu cầu Chính phủ báo cáo ngay. Do đó, Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Công Thương chuẩn bị báo cáo của Chính phủ để trình ra Quốc hội.

Quan điểm của Chính phủ về việc triển khai dự án này như thế nào, thưa Phó Thủ tướng?

- Theo báo cáo của Bộ Công Thương khi rà soát lại hiệu quả của dự án, Chính phủ thấy rằng, dự án bị ảnh hưởng rất lớn của khủng hoảng kinh tế thế giới, khiến cho mặt bằng giá thành bị hạ xuống, tác động xấu đến hiệu quả của dự án. Nhưng nếu tính về dài hạn thì dự án vẫn có hiệu quả. Chỉ là vấn đề số năm lỗ kế hoạch kéo dài hơn so với dự kiến.

Cái này sẽ ảnh hưởng tiêu cực, gây khó khăn cho Tập đoàn TKV vì theo kế hoạch thì họ bố trí lượng vốn để bảo đảm cho những năm lỗ kế hoạch, bây giờ năm lỗ kế hoạch kéo dài ra thì họ phải dàn xếp lại số vốn đó. Nhưng TKV nói họ dàn xếp được. Tuy vậy, theo một số dự báo về mặt bằng giá alumin, giá nhôm trên thế giới và theo những dự báo bảo thủ nhất thì đều cho thấy, dự án vẫn có hiệu quả.

Vì thế, dự án không đến mức quá lo lắng. Tuy vậy, trong quá trình quản lý dự án, chủ đầu tư phải hết sức thận trọng, quản lý phải hết sức hiệu quả. Vì nói kế hoạch như vậy nhưng lúc anh quản lý mà không tốt, có sơ sẩy thì hiệu quả sẽ bị phá vỡ.

Cho đến nay, tất cả những thông số để khẳng định dự án hiệu quả đều do phía TKV đưa ra, vì thế dư luận thấy chưa thuyết phục?

- Từ một phía, nhưng phía đó lại hết sức quan trọng, vì họ là chủ đầu tư. Ai là người chịu trách nhiệm về dự án? Chính là chủ đầu tư.

Hai nữa, cơ quan nào kiểm tra dự án này, đó là Bộ Công thương. Bộ Công thương đã cho kiểm tra cả mấy năm chứ không phải là 1 năm, người ta đã rà soát đi rà soát lại, đã đánh giá hiệu quả dự án. Như tôi đã nói, dự án này bị tác động rất lớn của suy thoái kinh tế. Mà không phải chỉ dự án bauxite Tây Nguyên, rất nhiều dự án khác cũng chịu tác động như vậy.

Trong điều kiện đó, sau khi kiểm tra mà thấy dự án vẫn còn hiệu quả thì phải tiếp tục thực hiện, nhưng đi liền với đó là phải quản lý rất chặt chẽ. Nhưng cũng cần khẳng định một điều, nếu điều hành dự án không tốt thì có thể lại chuyển sang lỗ, không có hiệu quả, vì dự án này là 30 năm chứ không phải 1-2 năm.

Vì thế, chúng ta phải có cách đánh giá, quản lý thật tốt trong thời gian dài. Chúng ta vẫn nói đầu tư dự án trong suốt mấy năm trời, rất vất vả nhưng mới chỉ là mới bắt đầu của cả một quá trình dài hơi 30-40 năm vận hành, hoàn vốn, trả nợ, sinh lời.

Nếu lo lắng cho hiệu quả dự án thì tôi cho là không chỉ cho dự án bauxite Tây Nguyên mà rất nhiều dự án đều như vậy. Kể cả có dự án, ngay ngày đầu có lãi nhưng nếu anh quản lý không cẩn thận, hoặc thị trường về sau có biến động thì đến năm thứ 15 lại lỗ, thậm chí lỗ vào thời điểm anh chưa kịp hoàn nợ xong. Tất cả những việc đó đều có khả năng xảy ra với một xác suất nhất định.

Chính vì vậy, người đầu tư trước hết phải là người theo dõi, tính toán rất chặt chẽ về hiệu quả dự án. Còn những vấn đề khác mà dư luận quan tâm như môi trường, an ninh quốc phòng thì theo kết luận Bộ Chính trị, Chính phủ đã giao nhiệm vụ cho từng bộ để có giám sát rất chặt chẽ, cả trong quá trình triển khai 30-40 năm cũng tiếp tục giám sát.

TKV mong dư luận ủng hộ để họ triển khai dự án. Vấn đề là bây giờ, Chính phủ phải chỉ đạo như thế nào để TKV triển khai dự án có hiệu quả?

- Chính phủ đã giao Bộ Công thương, Bộ Kế hoạch – Đầu tư, Bộ Tài chính ra soát hiệu quả dự án này. Bộ Chính trị chỉ đạo, Chính phủ cũng chỉ đạo cả hàng năm nay chứ không phải bây giờ mới chỉ đạo. Vì thế, họ đã phải tính rất kỹ càng rồi.

Nhưng như tôi đã nói, trong khi tính toán, Bộ Công thương đã lấy những dự báo kể cả bảo thủ nhất (tức là không lạc quan nhất) để tính toán, vì điều này liên quan rất lớn đến việc dừng hay không. Và họ vẫn thấy dự án vẫn còn hiệu quả, vậy thì kiên quyết mà làm.

Trong quá khứ, chúng ta cũng đã có những dự án như thế, ví dụ khi làm dự án phân đạm, ai cũng lo lỗ, bảo không làm vì giá thế giới chỉ có chừng đó, nhưng khi làm thì có lãi. Dự án sản xuất phân bón DAP cũng vậy, khi làm không một ngân hàng nào muốn cho vay, không ai muốn làm vì khó khăn về vốn, ai cũng lo lỗ. Nhưng thực tế thì ngay năm đầu dự án đã có lãi, không có cả khái niệm lỗ kế hoạch. Nói thế không có nghĩa dự án đó sẽ có hiệu quả, vì như tôi nói đó là dự án dài hạn, nếu anh vận hành không cẩn thận thì chỉ lãi được 2-3 năm, sau đó thì lỗ.

- Xin trân trọng cám ơn Phó Thủ tướng!

Hải Phong (ghi)