Bé 10 tuổi bị viêm não Nhật Bản nặng vì tiêm chủng không đúng lịch

Bác sĩ Đào Hữu Nam (Trưởng khoa Điều trị tích cực – Trung tâm Y học lâm sàng các bệnh nhiệt đới trẻ em, BV Nhi Trung ương) cho biết, bệnh nhi (10 tuổi, quê ở Nam Sách, Hải Dương) nhập viện trong tình trạng thở oxy, ý thức li bì, hôn mê, yếu nửa người bên trái. 

Chị Hương, mẹ cháu bé cho biết, cháu bé ở nhà đã bị sốt cao 3 ngày, tới 39 - 40 độ kèm theo đau đầu, tuy nhiên, gia đình chỉ cho cháu uống giảm sốt. Ngày đầu tiên cháu hết sốt, hết đau đầu nên gia đình vẫn để cháu ở nhà. Tuy nhiên, đến ngày thứ 2 cháu lại sốt cao, nôn, đau đầu dữ dội, giảm sốt không đỡ. Đến ngày thứ 3, gia đình mới cho bệnh nhi đến khám tại Bệnh viện Nhi Hải Dương, do tình trạng quá nặng nên đã chuyển lên BV Nhi Trung ương.

"Cháu bé đủ tiêu chuẩn chẩn đoán viêm não, đã được điều trị tích cực, điều trị chống phù não, phòng co giật, giảm sốt. 2 ngày đầu, sức khỏe tiến triển không tốt, vẫn hôn mê, nên được cho thở máy, đồng thời cho điều trị tăng áp lực nội sọ. Tăng áp lực nội sọ là hội chứng có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như phù não, thiếu máu não thậm chí là tụt não gây tử vong nhanh nếu không được điều trị. 

Chúng tôi đã phải đặt máy đo áp lực sọ não liên tục trong suốt 2 ngày. Đây là kỹ thuật cao, hiện tại chỉ Bệnh viện Nhi T.Ư mới có. Kỹ thuật này giúp tránh tổn thương não cho cháu bé. Rất may, áp lực nội sọ của cháu bé đã ổn định, về mức bình thường", bác sĩ Nam cho biết.

Theo bác sĩ Nam, sau 10 ngày điều trị tích cực, hiện cháu bé đã phục hồi tốt, tự thở, tỉnh tảo, tự ăn được, hết sốt, tuy nhiên chân trái và tay trái vẫn còn yếu. Trong ngày mai (29/5), cháu bé sẽ được xuất viện và chuyển sang BV Châm cứu T.Ư để thực hiện châm cứu, phục hồi chức năng.

Đáng nói, gia đình cho biết, cháu bé đã được tiêm vắc xin phòng viêm não Nhật Bản từ lúc hơn 1 tuổi, mũi thứ 2 cách đó 3 tuần. Tuy nhiên, mũi thứ 3 lại tiêm cách tới 2 năm (lịch tiêm chủng là mũi thứ 3 nhắc lại sau 1 năm) và từ đó đến nay không được tiêm nhắc lại (vắc xin phòng viêm não Nhật Bản cần tiêm chủng nhắc lại 3-5 năm/1 lần, cho đến khi trẻ 15 tuổi).

"Việc tiêm vắc xin không đúng lịch, không tiêm vắc xin nhắc lại có thể là nguyên nhân khiến trẻ vẫn bị mắc bệnh và có triệu chứng nặng", bác sĩ Nam cho biết.

TS Nguyễn Văn Lâm, Giám đốc Trung tâm Y học lâm sàng các bệnh nhiệt đới trẻ em, BV Nhi Trung ương Tình cho biết, từ đầu năm đến nay, Trung tâm tiếp nhận gần 100 ca viêm não các loại, trong đó có 15 ca do Herpes virus, 2 ca viêm não Nhật Bản, còn lại là các nguyên nhân khác.

"Mùa hè từ tháng 5 -7 thường là cao điểm của viêm não Nhật Bản. Tuy nhiên, có lẽ do ảnh hưởng của dịch Covid-19, các bệnh nhân điều trị ở tuyến dưới nên thời gian qua, chúng tôi chỉ tiếp nhận các ca nặng. Tuy nhiên, cần phải cảnh báo một số ca viêm não Nhật Bản với triệu chứng nặng ở trẻ lớn do tiêm chủng không đúng lịch, bỏ sót mũi tiêm, không tiêm nhắc lại giống như bệnh nhân nói trên", TS Lâm cho biết.

Theo TS Lâm, các năm qua, viêm não Nhật Bản vẫn là nguyên nhân gây viêm não hàng đầu cho trẻ em ở Việt Nam với khoảng gần 100 ca/năm, chiếm khoảng 1/5 số ca viêm não nói chung. Tuy nhiên, do tỷ lệ trẻ được tiêm chủng ngày càng cao nên số ca mắc viêm não Nhật Bản đang ngày càng giảm.

Lứa tuổi thường mắc viêm não Nhật Bản là từ 2-4 tuổi. Tuy nhiên, thời gian qua đã có nhiều trẻ lớn hơn 10 tuổi, thậm chí tới 15 tuổi bị mắc viêm não Nhật Bản, do không tiêm vắc xin nhắc lại theo lịch 3-5 năm/1 lần. Một số trường hợp nhập viện muộn do cha mẹ cứ nghĩ con bị sốt virus, bị viêm họng mà không nghĩ đến mắc viêm não.

"Các triệu chứng viêm não rất dễ nhận biết, ít bị nhầm lẫn với các bệnh khác. Điển hình là các chứng sốt cao, đau đầu, nôn vọt không liên quan đến bữa ăn. Trẻ kèm theo rối loạn ý thức: ngủ gà, lơ mơ, li bì, rối loạn tri giác, liệt cư trú. thậm chí hôn mê. Tùy rối loạn ý thức mà biểu hiện bệnh nặng nhẹ. Có trẻ còn có triệu chứng co giật, để lại di chứng nặng nề hơn. Bệnh cấp tính, chỉ 1-2 ngày sốt là có triệu chứng rõ, khó có thể chẩn đoán nhầm. Do đó, cha mẹ thấy con sốt cao, đau đầu, nôn cần cho trẻ đi bệnh viện ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời", TS Lâm khuyến cáo.

Về nguyên nhân gây viêm não nói chung, TS Lâm cho biết, chỉ khoảng 50-60% trẻ viêm não tìm được căn nguyên. Tỷ lệ tử vong của bệnh này là 5-7%. Tuy nhiên, di chứng của bệnh viêm não khá nặng nề. 25-40% ca bệnh để lại di chứng, dẫn đầu là viêm não Nhật Bản và viêm não do Herpes virus. Trẻ bị di chứng do viêm não nhẹ thì yếu tay, chân, động kinh, kém giao tiếp. Nặng có thể bị mất chức năng vận động, ngôn ngữ, nằm một chỗ và cần người chăm sóc suốt đời. Các di chứng có thể được phục hồi qua thời gian.

"Viêm não do Herpes virus có thuốc điều trị, nếu bệnh nhân nhập viện sớm thì có thể phục hồi hoàn toàn, không có di chứng. Còn viêm não Nhật Bản chưa có thuốc điều trị đặc hiệu nhưng lại có vắc xin dự phòng. Do đó, cha mẹ nên cho trẻ đi tiêm đầy đủ 3 mũi vắc xin phòng viêm não Nhật Bản trong 2 năm đầu đời. Đồng thời cứ 3-5 năm lại cho trẻ tiêm nhắc lại 1 lần, cho đến khi trẻ đủ 15 tuổi. Đừng quên lịch tiêm của con mà bỏ sót mũi tiêm, khiến cho trẻ vẫn mắc bệnh", TS Lâm khuyến cáo.