Bí mật đằng sau chính sách đối ngoại của Tổng thống Mỹ Donald Trump

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh Foxnews

Nước Mỹ đã chính thức bước sang trang mới từ 0 giờ đêm qua (theo giờ Việt Nam). Sau khi gây chú ý với thế giới bằng một loạt tuyên bố đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại, ông Trump đã bắt tay ngay vào việc với hàng loạt sắc lệnh được ban hành gây choáng váng cho không ít người Mỹ, và tạo ấn tượng với cả thế giới.

Theo nhà phân tích chính trị Vitaly Ryumshin, trong vòng chưa đầy một tháng, ông Trump và nhóm của ông đã xoay xở để làm rung chuyển Canada, Mexico và Panama. Nhưng trong khi những động thái này có thể bị coi là "trò troll chính trị", thì Đan Mạch mới thực sự là quốc gia lo lắng. Chỉ sau một đêm, Greenland, trước đây được coi là một vùng đất xa xôi, không có gì nổi bật, đã trở thành viên ngọc quý trong kế hoạch của ông Trump.

Các báo cáo từ những người trong giới truyền thông Mỹ cho thấy, ông Trump "100% nghiêm túc" về ý định chiếm hòn đảo này. Tổng thống Mỹ thậm chí còn ám chỉ sẽ chiếm hòn đảo bằng vũ lực nếu Đan Mạch từ chối bán. Điều này đã gây ra một loạt các cuộc tranh luận trên báo chí Mỹ, ngay cả những người chỉ trích ông Trump cũng cân nhắc đến năng lực quân sự của Mỹ và Đan Mạch và tính toán những lợi ích tiềm tàng của việc kiểm soát Greenland.

Đương nhiên, có rất nhiều giả thuyết về lý do tại sao ông Trump lại quá ám ảnh về vùng đất này. Nhìn chung, những lời giải thích này rơi vào ba loại. Thứ nhất, Greenland có thể là một phần trong kế hoạch lớn hơn nhưng chưa rõ ràng của ông Trump về việc sắp xếp lại trật tự địa chính trị của thế giới. Thứ hai, kim loại đất hiếm của Greenland và Hành lang Tây Bắc chiến lược vùng đất - một đối tác của Bắc Mỹ với Tuyến đường biển phía Bắc của Nga - có thể mang lại cho Mỹ một lợi thế quan trọng so với Trung Quốc. Cuối cùng, những người hoài nghi cho rằng nỗi ám ảnh của ông Trump với Greenland không gì hơn là một ý thích cá nhân, được thúc đẩy bởi mong muốn đảm bảo một vị trí trong lịch sử cầm quyền của ông.

Sở thích của ông Trump đối với các dự án "lớn hơn", "vĩ đại hơn" và "sáng sủa hơn" chắc chắn phù hợp với câu chuyện. Còn gì có thể hoành tráng hơn việc đảm bảo việc mua lại lãnh thổ lớn nhất trong lịch sử hiện đại? Thuộc địa hóa sao Hỏa là công việc kinh doanh của Elon Musk, nhưng sáp nhập Greenland - đó là một động thái định hình di sản. Tuy nhiên, lý thuyết này trở nên sai lầm khi xem xét những tác động thực tế của một động thái như vậy.

Mục đích của việc sáp nhập Greenland là gì? Mỹ đã duy trì sự hiện diện quân sự ở Bắc Cực. Các nguồn tài nguyên của Greenland có thể được tiếp cận thông qua các cuộc đàm phán với Đan Mạch, có thể với chi phí thấp hơn nhiều so với việc kiểm soát hoàn toàn. Và hậu quả địa chính trị sẽ rất lớn. Bất kể EU có trả đũa hay không, NATO - vốn đã căng thẳng - sẽ bị giải thể hiệu quả. Một rạn nứt giữa Mỹ và Tây Âu có thể đẩy EU đến gần Nga hoặc thậm chí là Trung Quốc hơn, cắt đứt quyền tiếp cận các thị trường nước ngoài quan trọng và cơ sở hạ tầng quân sự. Đối với một tổng thống thúc đẩy triết lý Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại, những rủi ro như vậy có vẻ phản tác dụng.

Một lời giải thích hợp lý hơn là ông Trump thực sự không có ý định sáp nhập Greenland mà thay vào đó là mục đích tăng cường quyền kiểm soát của Mỹ đối với các nguồn tài nguyên và vị trí chiến lược mà không cần mua lại chính thức. Để đạt được điều này, ông Trump đang triển khai chiến lược 'không đoán nổi" đặc trưng của mình.

Đáng chú ý là chiến lược "điên rồ" này lại có hiệu quả. Bằng cách khai thác kỳ vọng rằng ông là người khó đoán và sẵn sàng làm điều không tưởng, ông Trump buộc các đối thủ của mình phải nhượng bộ. Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump đã đe dọa sẽ đàn áp mạng xã hội và bỏ tù các nhà báo mà ông cho là không công bằng. Sau chiến thắng, ông đã bổ nhiệm Brendan Carr làm người đứng đầu Ủy ban Truyền thông Liên bang. Carr đã nhanh chóng tuyên bố sẽ phá bỏ các công ty kiểm duyệt nền tảng của họ. 

Trong trường hợp của Greenland, ông Trump đã không làm gì nhiều hơn là đưa ra những tuyên bố khiêu khích. Tuy nhiên, các quan chức Đan Mạch đã liên hệ với nhóm của ông, đề xuất mở rộng các căn cứ của Mỹ trên đảo và bày tỏ sự sẵn sàng đối thoại để tránh mất lãnh thổ của họ. Sẽ không có gì ngạc nhiên nếu Đan Mạch hiện đưa ra những nhượng bộ đáng kể cho Washington.

Nếu đây là kết thúc, Greenland có thể sẽ trở thành một trong những vụ "troll chính trị" táo bạo nhất trong lịch sử hiện đại.

Những tác động địa chính trị của nước cờ của ông Trump là đáng kể. Kim loại đất hiếm của hòn đảo này rất quan trọng đối với các ngành công nghiệp công nghệ cao và việc kiểm soát Hành lang Tây Bắc có thể làm thay đổi các tuyến thương mại toàn cầu. Tuy nhiên, kết quả quan trọng nhất có thể là tác động đến NATO. Một rạn nứt nghiêm trọng sẽ đánh dấu sự kết thúc của liên minh như chúng ta biết.

Điều trớ trêu trong chiến lược của ông Trump là dựa vào chính những câu chuyện truyền thông mô tả ông là mối đe dọa đối với trật tự thế giới phương Tây. Bằng cách tận dụng danh tiếng của mình là một người khó lường, ông Trump đang định hình lại bàn cờ toàn cầu theo cách mà những người tiền nhiệm của ông không bao giờ có thể làm được.

Câu chuyện về việc sáp nhập Greenland có thể vẫn còn dang dở, nhưng có một điều rõ ràng: chiến lược "điên rồ" của Donald Trump tiếp tục thách thức trí tuệ thông thường, buộc ngay cả những người chỉ trích ông gay gắt nhất cũng phải hợp tác.