Bộ trưởng Bộ NNPTNT: Vững tin về mùa vụ ấm no, nông thôn tươi đẹp

Còn nhiều tiềm năng, lợi thế

Năm 2019 được đánh giá là một năm có nhiều khó khăn, thách thức đối với ngành nông nghiệp. Tuy nhiên, với những giải pháp chủ động, tích cực, Bộ NNPTNT đã đạt được những kết quả vô cùng khả quan. Bộ trưởng có thể cho biết những điểm nhấn ấn tượng của ngành trong năm qua?

- Ngay từ cuối năm 2018, chúng tôi đã nhận định 2019 sẽ là một năm hết sức khó khăn của ngành nông nghiệp. Một là, dự báo tình hình thương mại nông sản cực kỳ khó khăn do chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, chủ nghĩa bảo hộ nổi lên. Hai là, tác động của biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan. Ba là, chúng tôi xác định quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp đã đi được những bước dài, tuy nhiên về tổng thể, tỷ lệ sản xuất nhỏ lẻ vẫn còn chiếm tỷ trọng cơ bản, đe dọa đến sự an toàn, tính cạnh tranh.

Bộ trưởng NNPTNT Nguyễn Xuân Cường kiểm tra hệ thống kiểm soát mặn ở Trà Vinh.  Ảnh: Huỳnh Xây

Tuy nhiên, với sự cố gắng vượt bậc của hệ thống chính trị, sự đồng sức, đồng lòng của các thành phần kinh tế, từ doanh nghiệp, HTX  đến bà con nông dân, năm 2019, chúng ta vẫn có được kết quả tổng quan, mặc dù không trọn vẹn nhưng rất tích cực.

Một là tăng trưởng GDP, trong hoàn cảnh tác động của dịch tả lợn châu Phi vẫn đạt trên mốc 2%. Hai là, xuất khẩu nông sản, trong bức tranh khó khăn chung chúng ta vẫn đạt được 41,3 tỷ USD, kết quả cao nhất từ trước tới nay. Ba là, chúng ta đã hoàn thành được 52% số xã nông thôn mới (khoảng 4.800 xã). Bốn là, hệ số che phủ rừng đã đạt được 41,85%.

Để đạt được những kết quả trên cần sự chèo lái của người thuyền trưởng. Tại kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa 14 vừa qua, bộ trưởng được rất nhiều người đánh giá là một người tâm huyết, đi nhiều, biết nhiều, tham gia nhiều việc. Ông nghĩ sao về nhận định này?

- Trước tiên, cảm ơn sự đánh giá, quan tâm đó nhưng tôi phải khẳng định lại chưa bao giờ ngành nông nghiệp được sự quan tâm đầy đủ của Đảng, Chính phủ, Quốc hội đến tất cả hệ thống chính trị, của các thành phần kinh tế, doanh nghiệp doanh nhân cho đến người dân như bây giờ. Chưa bao giờ mà từ Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ đi đâu, đi nước nào cũng nói về nông sản của Việt Nam, đó là sự quan tâm lớn.

Thứ hai, sự quan tâm của các thành phần kinh tế. Trong 3 năm mà tăng gấp hơn 3 lần số doanh nghiệp đầu tư nông nghiệp. Người nông dân Việt Nam, tất cả các vùng miền rất sáng tạo. Tất cả những sự cố gắng quan tâm biến thành hành động đó đã tạo nên sức mạnh tổng thể, nông nghiệp Việt Nam tiếp tục phát triển ở quy mô mới và hướng hội nhập sâu rộng theo hướng tái cơ cấu ngày một hiệu quả rất rõ nét trên từng trục sản phẩm, kể cả nhóm sản phẩm quốc gia, nhóm sản phẩm chủ lực của tỉnh, và nhóm sản phẩm OCOP.

Thưa Bộ trưởng, chưa bao giờ có phong trào doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp lớn như bây giờ. Vậy theo ông đâu là sức hút của nông nghiệp trong năm 2019 vừa qua?

- Trước khi trả lời, phải bày tỏ biểu dương và cảm ơn các doanh nghiệp đã tập trung cùng với bà con nông dân để trở thành lực lượng hạt nhân trong chuỗi sản xuất cũng như làm nòng cốt trong tái cơ cấu ngành nông nghiệp chúng ta. Có được điều này, theo chúng tôi nhận định mấy vấn đề.

Một là, qua hơn 30 năm đổi mới, chúng ta đã có trên 750.000 doanh nghiệp trong đó có một bộ phận doanh nghiệp nông nghiệp của chúng ta, nhất là những doanh nghiệp lớn, đã đủ điều kiện kể cả về quản trị, đủ tầm vóc về mặt tài chính, và quan trọng hơn là hơn 30 năm đổi mới, các doanh nghiệp đã có đủ khát vọng để tổ chức, thực hiện tốt những vấn đề trong khu vực nông nghiệp.

Hai là, rõ ràng thông qua đây có thể thấy rằng khu vực nông nghiệp còn tiềm năng lợi thế, mặc dù chúng ta xuất khẩu nông sản tới 40 tỷ USD đi 185 nước trên thế giới nhưng phải khẳng định dư địa còn rất lớn. Nếu như chúng ta làm tốt khâu chế biến, sản xuất theo chuỗi thì giá trị để ra ngay từ khu vực này còn rất lớn. Ví dụ ngành cà phê hiện nay mỗi năm chúng ta xuất khẩu 4,3 tỷ USD nhưng giá trị từ khâu chế biến chỉ chiếm 11%, 89% còn lại là dư địa chứ ở đâu.

Ba là, các chủ trương chính sách của chúng ta thì hiện nay đã đủ lực, đủ sức để kêu gọi các doanh nghiệp vào cuộc, 63 tỉnh thành, tỉnh nào cũng vậy, thành phố nào cũng vậy, liên tục mời gọi các nhà đầu tư. Chúng tôi theo dõi trong 3 năm qua, tất cả các xúc tiến đầu tư đều dành một phần rất quan trọng để xúc tiến đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp. Kể cả TP.Hồ Chí Minh, hiện nay GDP nông nghiệp chỉ còn 0,6% nhưng rất khát vọng và cầu thị mời gọi các doanh nghiệp vào, đây chính là sức hút các doanh nghiệp đầu tư vào các khu vực này.

Vững tin và quyết tâm cao hơn

Vậy con số kỳ vọng của năm 2020 ngành nông nghiệp là bao nhiêu, đâu là cơ sở để đạt mục tiêu đề ra, thưa Bộ trưởng?

- Có lẽ, nói về khát vọng thì là phải cao hơn nhiều, bởi chúng ta đặt nền tảng trong bức tranh khó. Thứ hai, chúng ta tìm thấy dư địa tiếp, mặc dù chúng ta xác định trước năm 2020 sẽ gặp nhiều thách thức. Một trong những thách thức lớn nhất tiếp tục là thị trường, tuy nhiên ngành đã xác định là sau khi Chính phủ ban hành Nghị quyết 01 thì chính thức giao cho ngành phấn đấu đạt khoảng 41,5 - 42 tỷ USD. Ngành xác định là sẽ bàn và giao cho các đơn vị và phối hợp tốt với các địa phương, các thành phần kinh tế sẽ phải phấn đấu ít nhất từ 42 tỷ USD trở lên.

Đành rằng mục tiêu này sẽ đến khó đấy và trong một bức tranh chung toàn cầu hiện nay cạnh tranh quyết liệt về thị trường, về nông sản nhưng chúng tôi nghĩ rằng với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, các thành phần kinh tế, người dân thì chúng ta cố gắng để đảm bảo con số đạt cao trong điều kiện cho phép.

Bộ trưởng có nhận định như thế nào về năm 2020 và giai đoạn tới, và sau nữa là giai đoạn 5 năm (2021 - 2025)?

- Phải xác định năm 2020 tiếp tục là năm khó khăn cho ngành nông nghiệp. Bởi vì tác động biến đổi khí hậu, các bạn thấy ngay từ đầu năm đã có tác động cực đoan, chính vì thế không phải ngẫu nhiên mà ngành nông nghiệp được tổng kết sớm để tập trung chỉ đạo sản xuất vụ xuân ở miền Bắc trong bối cảnh thiếu nước trầm trọng và tổ chức ứng phó mặn ở ĐBSCL vụ đông xuân. Toàn bộ miền Trung  cũng thiếu nước, ĐBSCL thì dự báo trước là sẽ hạn, mặn gay gắt ngay từ tháng 9/2019. Thủ tướng Chính phủ trực tiếp chỉ đạo hội nghị, cảnh báo ngay từ tháng 9/2019.

Thứ hai, dịch tả lợn châu Phi tuy rằng xuống đáy nhưng chưa phải an toàn, rồi sâu keo mùa thu năm ngoái đã xuất hiện ở 14 tỉnh thì năm nay cũng sẽ tiếp tục đề phòng quay trở lại... Thứ nữa là dịch bệnh vẫn tiếp tục nguy cơ và cái thứ 3 là thị trường nông sản tiếp tục gay go, vì chiến tranh thương mại toàn cầu, trong đó biểu hiện lớn nhất là các quốc gia đều muốn phát triển nông sản tại chỗ. Đây là một áp lực cho những nước xuất khẩu, trong đó nước ta là nước xuất khẩu rất lớn về nông sản.

Xin cảm ơn Bộ trưởng!