Bong bóng vàng cũng nổ

 Thực ra cũng chẳng có gì lạ. Vàng, tiền tệ, chứng khoán là các hàng hóa trên thị trường tài chính và thị trường này khét tiếng là đỏng đảnh, thay đổi thất thường và về ngắn hạn rất khó đoán. Thị trường bất động sản cũng có nét tương đồng như thị trường tài chính ở khía cạnh có rất nhiều yếu tố đầu cơ. Việc đầu cơ trong các thị trường này là nét cố hữu và cần có, dẫu từ “đầu cơ” nghe có vẻ “ác cảm”.

Tất cả các thị trường mà sự đầu cơ đóng vai trò lớn thì việc hình thành bong bóng là không thể tránh khỏi. Vấn đề chỉ là có thể điều tiết để cho bong bóng khi đã căng thì xẹp xuống từ từ hay bỏ mặc cho nó nổ tung mà thôi. Khi nhà đất, vàng hay cổ phiếu lên giá, ai cũng nghĩ nó còn lên nữa và lao vào mua để hy vọng sau đó sẽ bán kiếm lời (việc ấy gọi là đầu cơ), thì giá càng tăng (bong bóng hình thành). Giá tăng làm cho kỳ vọng được thỏa mãn, tức là nhà đầu cơ kiếm bộn tiền, và điều đó khiến bong bóng căng lên nhanh chóng. Trong chiều tăng lên đó, về cơ bản, ai đầu cơ cũng thắng và tạo ra tâm trạng rằng giá (đất, vàng) chỉ có tăng chứ không giảm. Càng nhiều người lao vào đầu cơ. Quá trình tăng tự kích thích theo chiều tăng thêm nữa.

Nhưng chẳng có gì có thể tăng mãi và bong bóng căng đến cực độ. Giá rớt, nhà đầu cơ bắt đầu lỗ, nhiều người sợ và số người bán nhiều hơn người mua khiến giá rớt thêm nữa. Quá trình rớt giá cũng là quá trình tự kích, nhưng khi hầu hết mọi người hoảng loạn giá sụp và bong bóng nổ trong thời gian ngắn.

Quá trình hình thành bong bóng căng lên và quá trình xẹp xuống hay nổ là không đối xứng. Hiện tượng như vậy rất thường gặp ở các thị trường này. Năm 2004 giá vàng trung bình vẫn ở mức 409,17 USD/oz (oz, 1 ounce = 28,3495 gr = 0,833 lượng), đến 2007 giá trung bình đã lên 695,39 USD/oz.

Khủng hoảng tài chính toàn cầu bắt đầu vào tháng 6.2007 và giới đầu tư coi vàng là nơi trú ẩn an toàn nên nhu cầu về vàng tăng và đẩy giá vàng lên. Giá kỷ lục đã lên đến 1.920 USD/oz trong năm 2011. Giá giảm dần và cách đây 3 tháng vẫn ở mức trên 1.600 USD/oz. Nhưng trong 3 tháng vừa qua, giá vàng đã rớt 25,2% xuống mức 1.236 USD/oz (tương đương 31 triệu đồng/lượng) vào ngày 26.6.2013. Bong bóng vàng đã nổ.

Giá vàng ở Việt Nam cũng biến động theo giá thế giới. Có lúc đã lên đến 49,1 triệu đồng/lượng vào ngày 23.8.2011. Giá vàng (SJC) cách đây 3 tháng khoảng 43,6 triệu đồng/lượng và giá mua vào thấp nhất ngày 27.6 chỉ còn 36 triệu/lượng. Phiên đấu thầu 40 ngàn lượng vàng của Ngân hàng Nhà nước ngày 27.6 đã bị ế 14 ngàn lượng và giá trúng thầu thấp nhất là 36,45 triệu đồng/lượng.

Có nhiều nhà đầu cơ đã trúng lớn ở chiều lên của bong bóng và đang có nhiều nhà đầu cơ mất nhiều thậm chí sạt nghiệp trong mấy ngày vừa qua khi bong bóng vàng vỡ. Họ không thể trách ai trừ trách chính mình và đấy là sự nghiệt ngã của thị trường. May là tuyệt đại đa số người dân không phải là các nhà đầu cơ vàng. Đối với những người muốn mua vàng làm của để dành thì việc bong bóng vàng vỡ, giá vàng quay về giá trị thực của nó lại là một cơ hội. Nó cũng là cơ hội cho một số nhà đầu cơ tinh ý. 

Nguyễn Quang A