Bùi Thị Xuân

Tương truyền vị võ tướng tài ba này xuất thân giàu có, có biệt tài chỉ cần nhìn người là có thể chọn được con ngựa nào thích hợp nhất với đối phương.

Được tiếp đón niềm nở và đối xử thân tình nên hai bà Dung, Cúc yên tâm học tập và cùng với bà Bùi Thị Nhạn, Trần Thị Lan kết làm chị em, tôn bà Bùi Thị Xuân vừa lớn tuổi vừa tài đức hơn trội làm chị cả. Vì vậy, nhân dân thời đó xưng tụng năm bà là Tây Sơn ngũ phụng thư.

Cuộc gặp gỡ có một không hai đã se duyên cho cặp danh tướng lừng lẫy sử Việt và không ai là không biết đến họ.

Là người giỏi võ nghệ, tính nết lại nhu hòa nên Bùi Thị Nhạn được người đương thời tôn vinh là một trong Tây Sơn ngũ phụng thư. Do chung một ngọn cờ, lại phù hợp tính tình nên sau lần bà và thủ lĩnh Tây Sơn là Nguyễn Huệ gặp gỡ nhau thì cả hai dần trở nên thân thiết...

Trong lịch sử Việt Nam, Bùi Thị Xuân là nữ danh tướng sống anh hùng, chết oanh liệt. Bà nổi tiếng với biệt tài huấn luyện voi và sử dụng nghệ thuật đánh trận bằng voi tạo ra những trận thắng vô cùng lừng lẫy.

Ngựa trắng như một đường mây lao thẳng đến Lục Cổn. Bằng một đường kiếm tuyệt lung, Bùi Thị Xuân đã chém bay đầu Lục Cổn trong khi tên này chưa kịp chống đỡ. Đầu giặc văng thật xa, rồi rơi dính lên ngọn cây cao.

Cho đến 20 tuổi, Bùi Thị Xuân vẫn "tay không, chân rồi". Thời xưa, con gái 17, 18 tuổi mà chưa có chồng thì cha mẹ rất lấy làm lo, nhà họ Bùi cũng thế. Một hôm, bà mẹ tỏ ý lo ngại cùng con, Bùi Thị Xuân cười: "Bà Trưng có chồng chớ bà Triệu đâu có chồng. Nhưng ai dám cười chê?”.

Thầy dạy võ đầu tiên cho Bùi Thị Xuân tên Ngô Mãnh, là ông của Ngô Văn Sở, được gia đình cho tạm trú trong vườn nhà. Cảm ơn sự giúp đỡ, võ sư Ngô Mãnh chăm dạy cô học trò thông minh.

Nguyễn Văn Tuyết sau khi theo thầy học thành tài, trở về Tuy Viễn. Ông mong ước cứu đồng bào ra khỏi ách chuyên chế của chúa Nguyễn, song không biết làm cách nào, đành ôm mộng mà chờ người đồng khí đồng phương.

Võ Văn Dũng đến sống tại các làng người dân tộc vùng cao trước kia đã từng một thời hợp tác với nhà Tây Sơn, mong có ngày gầy dựng lại cơ đồ của nhà Tây Sơn.