Cần cởi bỏ các định kiến về tình dục

Làm thế nào để có tình dục an toàn, hạn chế tình trạng nạo phá thai (NPT). Phóng viên NTNN đã phỏng vấn bác sĩ Mai Xuân Phương (ảnh) - Phó Vụ trưởng Vụ Truyền thông - Giáo dục (Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình).


Ông Mai Xuân Phương cho biết: Theo thống kê của Tổng cục Dân số -Kế hoạch hóa gia đình, tỷ lệ NPT ở Việt Nam trong 10 năm qua đang giảm dần. Tuy nhiên, đáng báo động là tỷ lệ NPT ở vị thành niên, thanh niên (VTN/TN) lại gia tăng.

Thống kê của Hội Kế hoạch hóa gia đình Việt Nam cho thấy, mỗi năm có khoảng 300.000 ca NPT ở tuổi 15-19, đa số là học sinh-sinh viên. VTN cũng chiếm khoảng 10% các ca NPT to (3 tháng tuổi trở lên). Đây là thời điểm gây ra rất nhiều biến chứng như rong huyết, thủng tử cung, viêm nhiễm dễ biến chứng gây vô sinh.


Còn theo báo cáo của Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản TP.Hồ Chí Minh năm 2012, cứ 100 trường hợp trẻ sinh ra sống lại có 73 trường hợp NPT, trong đó 2,4% là VTN… Nhưng đáng lưu ý là con số thống kê này chỉ ở các bệnh viện nhà nước, còn số liệu các bệnh viện tư, phòng khám tư thì không thống kê được.

Trong khi đó, do lo sợ người khác biết, đến bệnh viện đợi lâu, thủ tục rườm rà nên không ít cô gái mang thai đã đến các phòng khám tư để phá thai, thậm chí cả những phòng phá thai chui, không có giấy phép hành nghề… Mối hiểm nguy về sức khỏe càng nghiêm trọng.

Tỷ lệ hiểu biết về các phương tiện tránh thai ngày càng nâng cao, tại sao bạn trẻ vẫn để xảy ra tình trạng NPT như vậy?

- Độ tuổi quan hệ tình dục lần đầu của VTN ngày càng sớm. Các trường hợp 12-13 tuổi có thai không còn hiếm, cá biệt có em chỉ mới 11 tuổi. Không phải các em không biết về các phương tiện tránh thai. Tuy nhiên, các em thường hiểu biết mù mờ hoặc tránh thai không thường xuyên dẫn đến việc có thai ngoài ý muốn.

Ví dụ như quan niệm: Quan hệ lần đầu thì không lây bệnh, chỉ quan hệ 1 lần thì chưa có thai… nên có đến 20,7% VTN quan hệ lần đầu không dùng biện pháp tránh thai nào. Hoặc các em dùng thuốc tránh thai khẩn cấp như “cơm bữa”, mỗi tháng dùng 5-6 lần, nên thuốc không còn hiệu quả. Các em vẫn mang thai và gánh chịu nhiều hậu quả do dùng thuốc quá liều.

Có quan niệm cho rằng người lớn phải chịu trách nhiệm về “chuyện riêng tư” của VTN/TN, theo ông điều đó đúng không?

"Cần phải tăng cường cung cấp dịch vụ sức khỏe sinh sản cho VTN/TN như cung cấp các biện pháp tránh thai; các dịch vụ chăm sóc bà mẹ và các dịch vụ sau khi nạo hút thai. Cần đảm bảo rằng các dịch vụ này được cung cấp tới VTN/TN một cách tế nhị, đảm bảo bí mật, không mang tính phán xét và không phân biệt đối xử, không hạn chế về mặt pháp lý”. Ông Mai Xuân Phương

- Một trong những nguyên nhân khiến VTN giấu giếm chuyện quan hệ tình dục là cha mẹ, thầy cô vẫn còn e ngại khi nói đến vấn đề này, thậm chí còn cấm đoán, lên án, bài xích nên dù chưa hiểu các em cũng không biết hỏi ai. Cần phải cởi gỡ những định kiến về tình dục, tiếp cận giới trẻ vì nhu cầu của chính họ thì họ mới lắng nghe để hiểu một cách bài bản.

Ngoài ra, việc tiếp cận dịch vụ sức khỏe sinh sản, xét nghiệm, khám và điều trị về các bệnh lây truyền qua đường tình dục còn ít được VTN/TN biết đến. Chính sách dân số từ trước đến nay chỉ tuyên truyền các biện pháp tránh thai, cung cấp bao cao su miễn phí cho người đã lập gia đình mà bỏ lơ nhóm đối tượng VTN/TN.

Vậy cần phải thay đổi truyền thông và hành động như thế nào để thay đổi hành vi của các em. Để khi yêu là nghĩ ngay tới các biện pháp tránh thai?

- Trước tiên, cần phải gỡ bỏ định kiến “không vẽ đường cho hươu chạy”, vì không vẽ thì “hươu” vẫn chạy mà còn chạy lung tung, chạy sai lối. Vì thế, người lớn cần phải vẽ đường cho kẻ chạy sớm, giáo dục chăm sóc sức khỏe sinh sản cho vị thành niên. Xưa nay, trong gia đình hay trường học chỉ chú trọng giáo dục con gái “giữ mình” mà không giáo dục trẻ em nam có trách nhiệm trong yêu đương và quan hệ tình dục.

Nếu cứ tuyên truyền lệch một phía, phụ nữ muốn dùng biện pháp tránh thai mà không thuyết phục được bạn nam thì cũng coi như “xôi hỏng bỏng không” và những “nghĩa địa thai nhi” vẫn cứ tồn tại đau lòng mà khó giải quyết được.

Xin cảm ơn ông