Cảnh khác lạ ở quốc gia gần như bị dịch Covid-19 bỏ quên

Bệnh viện ở thủ đô Niger đã không còn bệnh nhân điều trị tích cực từ tháng 4.

Trên đường phố Niger, quốc gia châu Phi có 25 triệu dân, gần như không ai đeo khẩu trang. Nhiều ngày trôi qua mà không có người dương tính với SARS-CoV-2. Nhu cầu tiêm chủng trong nước thấp đến mức chính phủ Niger phải gửi hàng nghìn liều vaccine ra nước ngoài, theo tờ Wall Street Journal (WSJ).

Báo Mỹ mô tả, Niger giống như vùng đất mà virus SARS-CoV-2 đã bỏ quên. Niger từng được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đánh giá là một trong những quốc gia dễ tổn thương nhất do Covid-19 tại châu Phi.

Đến nay, nhiều quốc gia châu Phi chìm trong dịch bệnh Covid-19, nhưng Niger thì khác. Quốc gia này càng ngày càng không thấy ca nhiễm Covid-19 mới.

Theo WSJ, nguyên nhân có thể nằm ở vị trí địa lý và môi trường khí hậu. Niger nằm ở rìa phía nam sa mạc Sahara, có khí hậu khô nóng, dân số trẻ và người dân sống tách biệt, ít có liên kết giữa các khu vực.

Niger được coi là đối tượng nghiên cứu quan trọng đối với những nhà virus học muốn tìm hiểu sự phát triển của Covid-19, theo các chuyên gia.

Người dân Niger không hề lo ngại về Covid-19.

Các bác sĩ cảnh báo việc biến chủng Delta dễ lây lan và việc tái mở cửa biên giới trong những tuần gần đây có thể tạo ra rủi ro đối với hệ thống y tế và phần lớn dân số chưa tiêm chủng của Niger. Nhưng tại thủ đô Niamey, có rất ít dấu hiệu cho thấy ảnh hưởng của Covid-19.

Tại Le Pilier, một nhà hàng hạng sang ở Niamey, chủ nhân nơi này cho biết cuối tuần ở đây thường kín chỗ và doanh thu mỗi ngày vẫn ở mức như khi chưa có dịch. Doanh thu của nhà hàng đi xuống vào mùa xuân năm 2020, khi Niger đóng cửa không phận, nhưng mọi chuyện sau đó mau chóng hồi phục.

Sani Issoufou, bộ trưởng dầu mỏ Niger nói với nụ cười tươi: “Ở đây, chúng tôi vẫn sống như năm 2019”.

Niger là quốc gia có 25 triệu dân, diện tích lớn gấp đôi bang Texas, Mỹ, hiện ghi nhận khoảng 5.500 ca nhiễm Covid-19 và 194 ca tử vong kể từ khi dịch bệnh bùng phát vào tháng 3.2020.

“Chúng tôi cứ ngỡ số ca nhiễm Covid-19 sẽ tăng vọt, nhưng điều đó chưa bao giờ xảy ra”, Adamou Foumakoye Gado, bác sĩ gây mê tại phòng khám hồi sức tích cực chuyên điều trị Covid-19 lớn nhất ở Niger, nói.

Niger là quốc gia hiếm hoi ở châu Phi không chịu ảnh hưởng nặng nề của Covid-19.

“Tuổi thọ của virus SARS-CoV-2 ở đây rất ngắn”, ông Gado khi bước qua dãy hành lang vắng vẻ của phòng khám với 70 giường bệnh. Bệnh viện này không còn bệnh nhân được điều trị tích cực kể từ tháng 4.

Ông Gado cũng được chuyển sang nhóm đối phó với dịch bệnh sốt rét đáng lo ngại hơn.

Cuối tháng 5, Niger từng có động thái hiếm hoi giữa đại dịch là cho Bờ Biển Ngà, một quốc gia Tây Phi khác, vay 100.000 liều vaccine AstraZeneca. Tuy có dân số tương đương, Bờ Biển Ngà có diện tích nhỏ hơn 4 lần và có số ca mắc cao hơn 10 lần so với Niger.

Trong khi đó, tại trung tâm xét nghiệm chính ở thủ đô Niamey, cứ vài ngày lại trôi qua mà không có ai xét nghiệm dương tính. 4 căn lều cách ly lớn được dựng lên từ đầu đại dịch luôn bị để trống.

“Khí hậu (khô nóng) rất có hại đối với sự sống sót của virus trong cơ thể người”, bác sĩ Gado nói. “Đó là cái may trong cái rủi của chúng tôi”.

Các nghiên cứu cho thấy ánh nắng Mặt trời cùng nhiệt độ cao đã giảm đáng kể rủi ro lây nhiễm virus qua cả hai con đường tiếp xúc bề mặt và không khí.

Một thử nghiệm giả lập trên trang web của Bộ Y tế Mỹ cho thấy, mức độ lây nhiễm của virus SARS-CoV-2 tại thủ đô Niamey giảm một nửa so với thành phố New York. Thử nghiệm tính toán đến các yếu tố như lượng tia cực tím trung bình, nhiệt độ, và độ ẩm.

50% dân số Niger ở độ tuổi dưới 15.

Ngoài khí hậu, Niger còn có dân số trẻ nhất trên thế giới, với 50% công dân dưới 15 tuổi. Đa số người dân Niger sống ở những khu vực tách biệt với nhau, tạo ra thêm rào cản với dịch bệnh.

“Niger có các cộng đồng chăn nuôi lớn, người dân ở đây dành thời gian đáng kể ở ngoài trời trong điều kiện thông khí tốt. Hai điều này cũng đóng vai trò quan trọng trong giảm thiểu lây nhiễm”, Osman Dar, chuyên gia hệ thống y tế toàn cầu thuộc viện chính sách Chatham House, Anh, nói.

Các biện pháp phòng dịch của chính phủ Niger cũng đem lại hiệu quả. Niger đã phong tỏa, cấm tổ chức các buổi cầu nguyện trong nhà thờ và đóng biên giới vào tháng 3.2020, 5 tháng trước khi những nước phương Tây như Anh bắt đầu hạn chế đi lại.

“Chúng tôi đã dùng búa đập ruồi”, Tổng thống Niger Mohamed Bazoum, nói. “Virus SARS-CoV-2 tới đây nhưng không bao giờ phát triển”.

Tuy không chịu ảnh hưởng đáng kể của Covid-19, nền kinh tế Niger đã bị tàn phá nặng nề do biến đổi khí hậu và sự trỗi dậy của các tay súng cực đoan. Trước đại dịch, gần nửa người dân Niger sống trong cảnh đói nghèo tuyệt đối.

Trong năm 2020, con số này tăng thêm 400.000 người, theo ước tính của Ngân hàng Thế giới. Trên đường phố Niamey, số người ăn xin đã tăng vọt, các quan chức địa phương cho biết.

Moussa Soumoula, một tài xế taxi ở Niger, không lo chuyện tiêm vaccine Covid-19 bằng việc kiếm tiền nuôi gia đình.

“Trong số 300 người tại nơi tôi sống, chỉ 1 người xét nghiệm dương tính”, Soumoula nói. Điều khiến Soumoula lo lắng là làm sao chi trả 200 USD tiền học phí cho các con mà mình còn nợ, sau khi chính phủ giới hạn số lượng khách trong mỗi chuyến taxi.

“Covid-19 chưa bao giờ thật sự đặt chân tới Niger, nhưng chúng tôi vẫn đang sống trong cảnh kiệt quệ”, tài xế lái taxi nói.