Cây pơ mu

Xã Nậm Khắt là vùng đệm của Khu bảo tồn loài và sinh cảnh Mù Cang Chải (tỉnh Yên Bái). Hiện nay trên địa bàn xã có vài trăm cây pơ mu trưởng thành, nằm rải rác ở hầu hết các bản. Trong đó, bản Cáng Dông có gần 70 cây có đường kính trung bình từ 25 - 50cm, tuổi đời được xác định hàng trăm năm.

Tôi đã nghe về hai cây cổ thụ đặc biệt trong Khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Liên, thuộc khu vực xã Bát Mọt, huyện Thường Xuân (tỉnh Thanh Hóa) với những huyền thoại về cụ cây nghìn tuổi. Thế rồi trong chuyến công tác về Bát Mọt cuối năm 2023, tôi đã được mục sở thị những cây di sản.

Quần thể cây sa mu, cây pơ mu quý hiếm ở Khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Liên (huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa) được coi là lớn nhất Bắc Trung Bộ với nhiều cây cổ thụ trăm tuổi, đặc biệt có cây cổ thụ gần 1.500 tuổi.

Sau 2 thập kỷ, hơn 10 ha đồi trọc được gia đình ông Chống ở xã Huồi Tụ, huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An phủ xanh bởi những cây pơ mu quý. Dưới tán rừng pơ mu xanh mướt, ông Chống trồng chè tuyết shan, nuôi bò, thả gà… mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Sau khi tự tay trồng cây pơ mu và được trực tiếp tham gia giám sát sự phát triển vượt bậc của cây chỉ sau 20 ngày tại rừng Xuân Liên - Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2017 H'Hen Niê đã tiếp tục tham gia hành trình trải nghiệm thiên nhiên "Tiếng gọi ngàn năm".

Nhóm phóng viên di chuyển nhiều ngày, nhiều lần qua các Trạm, Chốt kiểm tra lâm sản của Vườn quốc gia Hoàng Liên, kể cả khi người ta chở, kéo gỗ bằng xe máy nghênh ngang ngoài đường . Lực lượng kiểm lâm Vườn quốc gia đang làm gì, ở đâu khi gỗ ra khỏi rừng?

Với mỗi khúc gỗ pơ mu được vận chuyển ra khỏi rừng được bán với giá từ một đến vài triệu đồng. Gỗ pơ mu ra khỏi rừng đem bán là có người mua, dẫn đến Vườn Quốc gia Hoàng Liên trở thành "miếng mồi" ngon của những người phá rừng.

Phóng viên Dân Việt đã nhiều ngày đi xuyên rừng để tận mắt chứng kiến cảnh phá rừng pơ mu ngay vùng lõi của Vườn Quốc gia Hoàng Liên, trên địa bàn Thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai.

Chúng tôi thật sự không dám tin vào tai và mắt mình nữa, khi hòa cùng "lâm tặc", đi bộ hàng chục tiếng đồng hồ để trực tiếp chứng kiến cảnh phá rừng pơ mu cổ thụ, tàn sát vùng lõi của Vườn Quốc gia Hoàng Liên trên địa bàn tỉnh Lào Cai.

Những cánh rừng do Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Krông Bông quản lý (thuộc địa phận huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk) với nhiều dãy núi cao trên 1.000 m, khí hậu mát mẻ, độ ẩm cao là điều kiện lý tưởng để loài cây gỗ pơ mu (nhóm IIA) sinh sống, phát triển.