Chánh án Nguyễn Hòa Bình lý giải vì sao tòa “ngại” tuyên án treo

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình (ảnh IT).

Đại biểu Nguyễn Văn Chiến (Hà Nội) đặt câu hỏi, chế định án treo trong các vụ án hình sự là chế định thể hiện sự nhân văn đã được Hội đồng Thẩm phán ban hành ở Nghị quyết 01/2013 và nay có Nghị quyết 02/2018 để hướng dẫn. Tuy nhiên trong thực tiễn có rất nhiều vụ án được xét xử thời gian vừa qua nhiều bị cáo đủ điều kiện hưởng án treo nhưng tòa án các cấp vẫn quyết định phạt tù giam. “Để pháp luật được thực thi công minh, giảm áp lực cho trại giam, Chánh án có biện pháp gì để giải quyết vấn đề này”, đại biểu Chiến nói.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết: Chế định án treo được quy định trong luật là chế định nhân đạo để đối xử với người có hành vi vi phạm pháp luật hình sự ở diện ít nghiêm trọng. Theo chủ trương của Đảng phải giảm hình phạt tù, tăng hình phạt không giam giữ. Trên thực tế đối với các nước các hình phạt không giam giữ chiếm khoảng 60%, còn đối với nước ta trong những năm qua hình phạt tù cho hưởng án treo đều dưới 20% tổng số án, năm nay lên được 23%, nghĩa là tăng hơn một chút.

Đại biểu Nguyễn Văn Chiến (ảnh quochoi.vn).

Kiểm sát viên khi đề nghị mức án hay thẩm phán khi tuyên án treo, xã hội hay đặt ra câu chuyện có tiêu cực hay không. Chính vì thế trong một số trường hợp bị cáo đủ điều kiện để hưởng án treo nhưng để “an toàn” các kiểm sát viên khi đề nghị mức án, các thẩm phán khi tuyên án không áp dụng hình phạt này. Đây là một hạn chế, mặc dù chủ trương đã có. Trước tình hình này Hội đồng Thẩm phán đã có Nghị quyết 02 thay thế Nghị quyết 01 khắc phục những hạn chế về áp dụng án treo nhưng quá khắt khe. Và có những tập huấn, hướng dẫn, đối với những vụ án người phạm tội lấy đồng tiền làm phương tiện và mục đích phạm tội, ví dụ như đánh bạc, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản… thì hình phạt kinh tế, hình phạt tiền, cải tạo không giam giữ là hình phạt chính chứ không phải hình phạt tù.

Mặc dù có hướng dẫn như vậy khi đi kiểm tra, không chỉ ngành dọc của Tòa án, Viện Kiểm sát, Công an mà kể cả cơ quan của Quốc hội, Hội đồng nhân dân khi đi giám sát cũng đặt vấn đề án treo có tiêu cực gì không, cho nên anh em cũng nghi ngại khi áp dụng án treo, đó là một thực tế.