Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gửi thông điệp quan trọng qua Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ

Cuộc họp này là điểm nhấn của chuyến thăm ba ngày mà trong đó ông Sullivan cũng đã thảo luận với Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị và Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương, Đại tướng Trương Hựu Hiệp – cuộc gặp đầu tiên giữa một quan chức Mỹ và một nhân vật quân sự Trung Quốc trong vai trò đó kể từ năm 2018.

Chủ tịch Tập Cận Bình cho biết cam kết của Trung Quốc về mục tiêu duy trì một mối quan hệ ổn định, lành mạnh và bền vững với Mỹ vẫn không thay đổi, theo thông cáo từ Bộ Ngoại giao Trung Quốc.

Ông bày tỏ "hy vọng rằng phía Mỹ sẽ làm việc cùng hướng với Trung Quốc, nhìn nhận Trung Quốc và sự phát triển của nước này một cách tích cực và hợp lý, coi sự phát triển của nhau là cơ hội chứ không phải thách thức" - thông cáo cho biết.

Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Sullivan trong những phát biểu mở đầu nhấn mạnh rằng Tổng thống Mỹ Joe Biden "cam kết quản lý mối quan hệ quan trọng này một cách có trách nhiệm để đảm bảo rằng sự cạnh tranh không dẫn đến xung đột".

Ông cũng cho biết ông Biden mong đợi việc tiếp tục gặp gỡ ông Tập Cận Bình "trong những tuần tới" – dự đoán các cuộc đàm phán hoặc điện đàm giữa hai lãnh đạo, điều này cũng được đề cập trong các thông cáo của cả hai bên về các cuộc họp giữa ông Sullivan và Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị.

Các cuộc thảo luận quân sự

Ngoại trưởng Vương Nghị và Cố vấn An ninh Quốc gia Sullivan cũng đã thảo luận về kế hoạch tổ chức một cuộc gọi giữa các chỉ huy quân sự của họ, cả hai bên cho biết.

Các cuộc thảo luận này – là một phần của việc khôi phục các cuộc thảo luận quân sự định kỳ sau cuộc gặp giữa ông Biden và ông Tập Cận Bình vào tháng 11 – sẽ liên quan đến các chỉ huy dẫn đầu các lực lượng Mỹ ở khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương và các chỉ huy dẫn dắt chiến lược của Trung Quốc ở khu vực phía Nam và phía Đông.

Chính quyền Biden trong nhiều tháng qua đã thúc đẩy việc chuyển các cuộc thảo luận trực tiếp giữa hai cường quốc toàn cầu ra ngoài các quan chức chính phủ để các sĩ quan quân đội đưa ra quyết định trong khu vực. Cuộc gọi chưa được lên lịch, một quan chức Mỹ cho CNN biết.

Trong cuộc gặp của ông Sullivan hôm nay với Đại tướng Trương Hựu Hiệp, một nhân vật cấp cao trong Quân ủy Trung ương quyền lực của Trung Quốc, ông Sullivan nhấn mạnh "cam kết của Mỹ đối với tự do hàng hải ở Biển Đông" và "tầm quan trọng của hòa bình và ổn định qua eo biển Đài Loan," theo một thông cáo từ Nhà Trắng.

Sullivan cũng đề cập đến không gian mạng, nỗ lực đạt được lệnh ngừng bắn trong cuộc chiến ở Gaza và lo ngại của Mỹ về việc Trung Quốc hỗ trợ ngành công nghiệp quốc phòng của Nga khi nước này đang tiến hành chiến tranh ở Ukraine.

Trong các phát biểu mở đầu trước cuộc họp, diễn ra tại trụ sở quân đội Trung Quốc ở Bắc Kinh, ông Sullivan thừa nhận rằng việc có các trao đổi như vậy là "hiếm hoi."

"Xét về tình trạng của thế giới và nhu cầu của chúng tôi trong việc quản lý quan hệ Mỹ-Trung một cách có trách nhiệm, tôi nghĩ đây là một cuộc họp rất quan trọng," ông nói với tướng Trương.

Tướng Trương đã kêu gọi Mỹ "sửa chữa sự hiểu biết chiến lược của mình về Trung Quốc, trở lại chính sách hợp lý và thực dụng đối với Trung Quốc, (và) nghiêm túc tôn trọng các lợi ích cốt lõi của Trung Quốc," viện dẫn Đài Loan là "cốt lõi của các lợi ích cốt lõi của Trung Quốc," theo thông cáo được đăng trên các phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc.

Tướng Trương cũng kêu gọi cả hai bên "duy trì sự ổn định trong lĩnh vực quân sự và an ninh."

Trước các cuộc thảo luận đó, ông Sullivan đã có hai ngày làm việc với Ngoại trưởng Vương Nghị, đánh dấu lần thứ năm mà hai quan chức đã gặp nhau trong năm rưỡi qua ở nhiều địa điểm, bao gồm cuộc gặp cuối cùng của họ vào tháng 1 ở Bangkok.

Hai bên đã đồng ý thúc đẩy các lĩnh vực hợp tác, chẳng hạn như chống ma túy và an toàn và rủi ro AI – nhưng như mong đợi, đã không đạt được tiến bộ lớn về các điểm căng thẳng chính trong mối quan hệ.

Ông Vương Nghị nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cùng tồn tại giữa Mỹ và Trung Quốc, đồng thời kêu gọi Mỹ ngừng cung cấp vũ khí cho Đài Loan và hỗ trợ "tái thống nhất" của Trung Quốc với hòn đảo.

Nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc cũng kêu gọi Mỹ "ngừng đàn áp Trung Quốc trong các lĩnh vực kinh tế, thương mại và khoa học công nghệ," gọi các mối lo ngại của Mỹ về năng lực sản xuất dư thừa của Trung Quốc là "một cái cớ cho chủ nghĩa bảo hộ."

Ông Sullivan cho biết Mỹ sẽ "tiếp tục thực hiện các hành động cần thiết để ngăn chặn các công nghệ tiên tiến của Mỹ bị sử dụng để làm suy yếu an ninh quốc gia của chúng tôi" và bày tỏ lo ngại về "các chính sách thương mại không công bằng" của Trung Quốc.

Chính quyền Biden vào đầu năm nay đã thông báo sẽ duy trì một loạt thuế quan nhập khẩu rộng lớn đối với hàng hóa Trung Quốc — với các mức tăng đáng kể đối với các danh mục như vi mạch và xe điện dự kiến sẽ được thực hiện sớm. Chính quyền cũng đã thiết lập các biện pháp kiểm soát đối với quyền truy cập của Trung Quốc vào công nghệ cao của Mỹ có thể có mục đích kép dân sự và quân sự.

Trung Quốc đã phản ứng bằng cách hạn chế xuất khẩu một số vật liệu quan trọng để sản xuất hàng hóa công nghệ cao.

Mỹ cũng đã đưa các thực thể Trung Quốc vào các đợt trừng phạt nhắm mục tiêu vào máy móc chiến tranh của Nga, bao gồm một đợt được công bố cuối tuần trước. Các quan chức Mỹ đã nhiều lần cảnh báo rằng việc Trung Quốc xuất khẩu hàng hóa có mục đích kép cho Nga đang hỗ trợ ngành công nghiệp quốc phòng của Nga và làm cho Moscow có thể tiến hành chiến tranh ở Ukraine – một cáo buộc mà Bắc Kinh phủ nhận.

Chuyến thăm của ông Sullivan diễn ra trước một loạt các hội nghị đa phương nổi bật trong những tháng tới có thể cung cấp nền tảng cho ông Biden và ông Tập gặp lại nhau trong giai đoạn cuối nhiệm kỳ của ông Biden.

Trong năm qua cả hai bên đã nỗ lực khôi phục các kênh giao tiếp bị rạn nứt, mặc dù mối quan hệ Mỹ-Trung vẫn căng thẳng với nhiều điểm mâu thuẫn, bao gồm các vấn đề Biển Đông và Đài Loan, cũng như các biện pháp kiểm soát thương mại của Mỹ nhằm vào Trung Quốc.

Bắc Kinh cũng đang theo dõi cẩn thận cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sắp tới.

Không có nhiều kỳ vọng về tiến bộ đáng kể trong cuộc họp này, đặc biệt là khi cuộc bầu cử Mỹ đang đến gần.

"Đối với cả hai bên, họ không có động lực mạnh mẽ để thúc đẩy quyết liệt ... vì cuộc bầu cử, cả hai bên đang ở trong chế độ 'chờ và xem' trong khi cố gắng duy trì quan hệ hiện tại mà không xảy ra sự cố" - ông Liu Dongshu, trợ lý giáo sư tại Đại học Thành phố Hong Kong, cho biết.

Ứng cử viên Dân chủ, Phó Tổng thống Kamala Harris dự kiến sẽ duy trì một mức độ liên tục trong chính sách Trung Quốc của Biden, trong khi ứng cử viên Cộng hòa Donald Trump đã có một mối quan hệ cứng rắn và không ổn định với Trung Quốc khi còn là tổng thống và đã đe dọa mở rộng mạnh mẽ thuế quan của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc nếu ông tái đắc cử.