Chuyên gia: Các vụ kiện phòng vệ thương mại ngày càng lớn, tính chất phức tạp

Theo thống kê của Bộ Công Thương, tính đến nay, tổng số các vụ việc điều tra, áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại liên quan đến hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam do các nước khởi kiện là 234 vụ việc. Riêng trong 9 tháng năm 2023, các nước đã khởi kiện 7 vụ việc phòng vệ thương mại đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam.

Theo đại diện Liên đoàn Thương mại và Công Nghiệp Việt Nam (VCCI), không giống như một số ngành nghề khác thường xuyên bị điều tra về C/O, ngành thuỷ sản Việt Nam với lợi thế về chi phí sản xuất và giá thành rẻ, vì vậy luôn bị các nước, nhất là thị trường Mỹ kiện chống bán phá giá.

Bà Nguyễn Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập (CWIT),

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, thực tế các điều tra về C/O bản chất là xuất xứ là tránh chống lẩn tránh thuế. Chúng ta bị vạ lây vì sử dụng nguyên phụ liệu của những đối tượng bị áp thuế từ các nước bị áp thuế. Đối với ngành thủy sản, nguy cơ bị kiện lẩn tránh thuế không quá lớn vì chúng ta tương đối tự chủ về nguyên liệu và sản xuất.

Thế nhưng, không có nghĩa là ngành thủy sản "miễn dịch" trước các nguy cơ này. Ngành thủy sản đang gia tăng chế biến mạnh nhưng nguồn chế biến không tăng tương ứng do đó chúng ta phải tăng nhập khẩu.

Từ đó, có thể tạo ra nguy cơ bị điều tra chống lẩn tránh thuế. Với chống bán phá giá, không phải ngành nào có lợi thế về chi phí thấp, giá thành rẻ mới có nguy cơ, mà bất cứ ngành nào cũng có thể đối mặt với nguy cơ này.

"Tôi còn nhớ trong vụ điều tra đầu tiên các DN cá tra, cá basa còn rất bỡ ngỡ và cảm thấy bức xúc rằng "mình đâu có bán phá giá để chiếm lĩnh thị trường", nhưng thực tế nước nhập khẩu lạm dụng biện pháp đó thì DN không làm gì DN cũng bị kiện", bà Trang cho hay.

Đại diện VCCI cho rằng, một vấn đề tồn tại hiện nay là một số thị trường lớn không công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường đầy đủ, nên hàng Việt luôn bị kiện và bị áp thuế cao.

"Có một điểm tôi nhấn mạnh, năng lực cạnh tranh của ngành thủy sản được cải thiện nhanh chóng. Hiện ngành thủy sản là đối thủ đáng gờm cửa bất kỳ nguồn cung thủy sản nào ở bất cứ thị trường nào, thậm chí đe dọa với nguồn cung nội địa của nước nhập khẩu", bà Trang nói.

Theo đại diện VCCI: "Phải luôn sẵn sàng đối mặt với các biện pháp PVTM, theo dõi sát tình hình để không bị bắt ngờ, có chiến lược kháng kiện phù hợp, hiệu quả. Ngành thủy sản là ngành vô địch trong hội nhập, ứng phó với PVTM, là tấm gương cho các ngành khác", đại diện VCCI cho hay.