Chuyện về nghệ sỹ xiếc nổi tiếng của Thủ đô

Cặp hề xiếc Tiến Hưng - Mạnh Cường đã gắn bó với nhiều lớp thế hệ khán giả Thủ đô. Nếu Mạnh Cường láu táu và tinh quái ở các tiết mục hề nhại thì Tiến Hưng lại có phần tỏ ra chậm chạp trong nhịp điệu diễn xuất.

Không phân biệt dại hay khôn

Nói về khái niệm hề khôn và hề dại trong nghệ thuật xiếc, Tiến Hưng giải thích nhẹ như không, chẳng hề hấn với việc khôn dại trên đời. Anh cho biết, 2 anh hề đứng cạnh nhau, ai cũng khôn cả sẽ không gây cười cho khán giả, buộc phải có 1 người khôn và 1 người dại hoặc 1 người béo và 1 người gầy, 1 người cao và 1 người thấp. Đại ý rằng, để “cù” cho khán giả cười thì kiểu gì 2 anh hề cũng phải có sự đối lập.

Về tính cách, Tiến Hưng có phần lành hơn nên anh đã chọn làm anh hề dại trên sân khấu. Đi bên cạnh và làm nền cho anh hề khôn, Tiến Hưng luôn giản dị, khiêm nhường, bao cái tếu táo, khôn ngoan, anh dành cho Mạnh Cường lĩnh cả. Ngay cách làm mặt hề, Tiến Hưng cũng trang điểm nhẹ nhàng với vài ba nét vẽ, trái ngược hoàn toàn với Mạnh Cường lúc nào cũng sặc sỡ cùng chiếc mũi cà chua đỏ chót, mái tóc vàng xoăn tít, rất bắt mắt với khán giả.  

Trên sân khấu là thế, ngoài đời, Tiến Hưng không phân biệt rạch ròi chuyện dại khôn mà cho rằng, điều cốt lõi nằm ở cái tâm và cấm kỵ việc làm hại người khác. Anh tâm niệm “Cứ sống vui vẻ, chan hòa và nhường nhịn những người xung quanh. Ở trong cơ quan, anh em đồng nghiệp đều là những người thân, tính toán khôn - dại, thiệt - hơn chỉ làm chính bản thân mình mệt mỏi”.

Ít bon chen và biết bằng lòng với cuộc sống, Tiến Hưng có một cuộc đời khá êm ả. Danh hiệu nghệ sỹ ưu tú đến với anh cũng từ sự nỗ lực của bản thân. Còn gia đình, mỗi khi ai hỏi đến, mặt anh đều rạng ngời vẻ hạnh phúc. Sinh con một bề, nhưng hai cô con gái của anh đều ngoan ngoãn, học giỏi. Cô con gái đầu hiện đang du học tại Pháp với học bổng toàn phần theo chương trình đào tạo thạc sỹ về y tế cộng đồng. Tiến Hưng cho biết, đồng lương nghệ sỹ eo hẹp của anh không thể đủ để cho con đi du học. Nhưng nhờ cô con gái đầu giỏi giang nên anh không phải lo lắng nhiều. 

Luôn làm người dại

Cặp hề xiếc Tiến Hưng (bên phải)-Mạnh Cường 

Đi cùng nghề xiếc, Tiến Hưng thấu hiểu nỗi vất vả và nhọc nhằn của nghề diễn. Tự mua dụng cụ cơ khí để làm đạo cụ, NSƯT Tiến Hưng chỉ mong giúp được các đồng nghiệp của mình. Dù là nhỏ bé nhưng với bàn tay làm cơ khí chắc chắn của anh, các bạn diễn hoàn toàn yên tâm với đạo cụ của mình. Còn tiền thù lao, anh không đòi hỏi nhiều. Có khi chỉ cần một câu cảm ơn đã là quá đủ với anh hề dại Tiến Hưng. Cho đi để nhận lại, anh thấy điều ngọt ngào nhất cuộc đời đã dành tặng cho mình chính là niềm hạnh phúc gia đình và sự thanh thản, nhẹ nhàng trong tâm hồn.

Gặp nghệ sỹ Tiến Hưng trong những ngày Gala Xiếc quốc tế 2016 diễn ra, thật khó để nhận ra hình ảnh của anh hề xiếc trong căn phòng nhỏ bé, chật hẹp, chất đầy đồ đạc. Không còn sự bóng bẩy, Tiến Hưng lúc này tay chân lấm lem dầu mỡ, mắt đeo kính bảo hộ lao động và đang rất tập trung để hàn xì. Sau mối hàn, anh lại dập ghim để chắp nối hai đoạn của đạo cụ lại với nhau. Đôi tay anh thực hiện thao tác nhanh thoăn thoắt như một nghệ sỹ tung hứng. Tiến Hưng chia sẻ, nghề cơ khí cũng giống như nghề xiếc, anh đều phải học và chẳng trường lớp nào hiệu quả bằng việc học trong thực tế.

Sinh ra và lớn lên tại Hà Nội, Tiến Hưng đến với nghệ thuật xiếc rất tình cờ. Nhà ở phố Trần Xuân Soạn nên một lần đi qua Liên đoàn Xiếc Việt Nam, anh được biết có đợt tuyển diễn viên. Thế là, Tiến Hưng dự thi và trúng tuyển. Trước khi trở thành anh hề xiếc, anh đã thử thách với nhiều loại hình khác của bộ môn nghệ thuật này. Có điều lạ, dù làm hề, diễn thăng bằng, tung hứng thì Tiến Hưng luôn làm người “ăn thèm vác nặng”. Anh chia sẻ: “Tôi đã từng làm đế trụ để hai bạn diễn ngồi trên vai, không những thế, tôi còn phải vừa đi và miệng còn thổi kèn. Mỗi bạn diễn, người nặng 70kg, người nặng 65kg nên tính ra lúc đó, tôi phải mang trên người hơn 1 tạ. Bây giờ có tuổi, mỗi buổi sáng thức dậy, nếu không vận động nhẹ nhàng sẽ rất đau đớn”.

Chỉ còn ít năm nữa, NSƯT Tiến Hưng sẽ nghỉ hưu. Anh đang rất tâm huyết việc truyền nghề cho thế hệ trẻ. Với Tiến Hưng, làm anh hề xiếc không đơn giản. Người mang lại tiếng cười cho khán giả phải là người biết và thành thạo tất cả các loại hình của xiếc. Tìm được người có từng ấy tố chất đã khó, nhưng tìm được người có duyên với diễn hài còn khó hơn gấp bội. Dù chả phải lém lỉnh, sắc sảo nhưng mỗi lần xuất hiện, Tiến Hưng vẫn khiến khán giả phải cười lăn cười bò. Có lẽ thế, mấy chục năm đã qua, anh vẫn mãi là anh hề dại.