Cô giáo tuổi Mùi theo chồng vào gieo chữ chốn lao tù

Vào trại… vì thương chồng con

Trại giam số 3 - Bộ Công an đóng trên địa bàn huyện Tân Kỳ, tỉnh Nghệ An hiện đang giam giữ trên 2.500 phạm nhân nam, phần đông chịu các mức án cải tạo lâu năm. “Đặc thù trại không có phạm nhân nữ nên số lượng nữ chiến sĩ trong biên chế đơn vị rất ít” - thượng tá Phan Đình Thành, Giám thị trại giam số 3 chia sẻ.

Thượng úy Ngô Thị Ánh Tuyết (giáo viên lớp xóa mù chữ), do vậy luôn được anh em trong đơn vị coi là “của hiếm”. Không được đào tạo chính quy chuyên ngành cảnh sát, cô giáo sinh năm 1979 chia sẻ cơ duyên mình đến với cặp quân hàm đỏ xuất phát từ tình yêu, tình thương dành cho chồng con.

Thượng úy Ngô Thị Ánh Tuyết luôn nở nụ cười hiền hậu. Ảnh: Việt Đức

Sau khi tốt nghiệp đại học sư phạm Vinh, nữ sinh tuổi Kỷ Mùi được nhận vào giảng dạy ở một trường tiểu học ở tỉnh miền núi Nghệ An. Cô quen về đem lòng thương yêu chiến sĩ công an Trần Văn Vinh - cán bộ trinh sát trại giam số 3. Mối tình đẹp đơm hoa kết trái, họ tổ chức đám cưới và sinh con gái đầu lòng.

Công việc đặc thù khiến anh Vinh cũng như gần 500 đồng nghiệp khác trong đơn vị, 2 tuần mới được về nhà thăm vợ con một lần. Những ngày lễ tết, công tác ứng trực càng đòi hỏi nghiêm ngặt nên anh ít có dịp quây quần bên gia đình, người thân.

“Hôm sinh nhật một tuổi con gái đầu lòng năm 2003, anh hẹn tôi sẽ về nhưng rồi lại bị việc níu chân. Bữa cơm tối mong mỏi của hai mẹ con cuối cùng lại giống với mọi ngày”, chị Tuyết nhớ lại.

Nhiều lần con ốm cần đi viện, chị bảo chẳng đành báo tin cho chồng vì quãng đường từ trại giam về khu ký túc xá giáo viên tiểu học quá xa. Lần một mình, chuyến nhờ được đồng nghiệp, cô giáo lại lặn lội đưa con đi chữa trị tới khi việc xong xuôi mới điện báo cho chồng khỏi lo lắng.

Cơ may đoàn tụ đến vào năm 2004, khi trại giam số 3 xét tuyển giáo viên phục vụ việc mở lớp xóa mù chữ cho các phạm nhân. Chị Tuyến được xem xét, tuyển dụng vào ngành và tới sống cùng chồng trong khu nhà dành cho cán bộ chiến sĩ trại 3.

Thử sức với phạm nhân láu cá

“Học sinh tiểu học ở miền núi đứa nào cũng thật thà, ngoan ngoãn. Bài toán nào hiểu sẽ làm nhanh còn không biết sẽ hỏi thầy cô. Phạm nhân thì khác, không phải ai cũng vậy” - thượng úy Tuyết nhớ lại những ngày đầu đứng lớp trong trại.

Ở trại giam số 3, mỗi lớp xóa mù chữ có từ 35-40 phạm nhân, khá nhiều người trong đó ở miền núi, đồng bào dân tộc thiểu số. Mỗi lớp học kéo dài từ 6-9 tháng, 4 giờ mỗi ngày. Trong khoảng thời gian đó, những học sinh mang trên mình tấm áo sọc sẽ được bổ túc những kiến thức cơ bản về Toán, Tiếng Việt.

Kể về Moong Văn Pành, quê Thanh Hóa - phạm nhân gây "ấn tượng" với chị Tuyết ngay khi đặt chân đến lớp những buổi đầu. Theo hồ sơ phạm nhân, Pành sở hữu 4 tiền án và trải qua 4 lớp học xóa mù chữ. Gặp cô giáo Tuyết, anh này khăng khăng khai chẳng biết đọc, không biết viết.

“Chữ viết của người dân tộc thiểu số, cách phát âm của họ khác người Kinh, nên ngoài dạy theo giáo trình xóa mù, giáo viên đứng lớp phải học thêm tiếng dân tộc để có thể giao tiếp, hướng dẫn họ đọc, viết, phát âm cho chuẩn”, nữ giáo viên có nụ cười hiền hậu chia sẻ.

Với “học sinh” Pành, chị Tuyết dành cả khóa để cầm tay dạy chữ, đánh vần, học toán để đảm bảo “xóa mù chữ” của phạm nhân có 4 tiền án.

Lớp xóa mù chữ trong trại giam không phân biệt độ tuổi, từ vị thành niên đến những người ngoài 60, mắt đeo kính lão đều có thể đến học. Họ có điểm chung là đều vi phạm pháp luật, bị phạt án tù và trước khi vào đây không biết chữ. Nhiệm vụ của những nhà giáo mang quân hàm đỏ là giúp họ biết đọc, biết viết - một công việc không đơn giản với bất ký người đứng lớp nào.

Vượt qua những khó khăn ban đầu, nỗi sợ hãi khi bước vào nghề dạy học trong trại, chị Tuyết dần tìm được niềm vui trong công việc khi gặp nhiều cậu học trò ham học. Một trong những học sinh được nữ giáo viên tuổi Mùi dành nhiều lời khen ngợi là Nguyễn Đức Thịnh.

Nhà ở Hà Nội, nhưng Thịnh khiến nhiều bạn học cùng khóa bất ngờ khi khai... mù chữ. Tâm sự với thượng úy Tuyết, phạm nhân này bảo thời gian đầu nhập trại, năm lần bảy lượt vợ biên thư hỏi thăm nhưng do chẳng biết đọc, không biết viết để hồi âm.

Vài lần nhờ bạn cùng buồng giam đọc hộ, viết thư trả lời nhưng có người tếu táo xuyên tạc nội dung khiến Thịnh buồn chán. Về phía người vợ, cô ta tò mò tìm lên trại hỏi cho ra nhẽ mới hay từ thuở yêu, anh này đã giấu dốt… vì ngượng.

Chăm chỉ học bài, sau 4 tháng, Thịnh đã đọc thông viết thạo. Để khích lệ phạm nhân này, người nhà anh ta dặn người cháu trai học lớp 1, thường xuyên viết thư hỏi thăm Thịnh. Cứ như thế, hai chú cháu đua nhau tập đọc, học viết.

“Kết thúc khóa học 9 tháng, phạm nhân quê Hà Nội vui ra mặt khi xóa mù và hứa với tôi sẽ cải tạo tốt để ngày trở về nhờ vợ kèm thêm văn hóa”, nữ giáo viên có mái tóc ngang vai chia sẻ vẻ tự hào.

Hơn 10 năm đứng lớp, đoàn tụ và đón Tết trong trại, cô giáo - chiến sĩ Ngô Thị Ánh Tuyết chia sẻ, càng dạy, cô lại tìm thấy thêm nhiều niềm vui trong công việc gieo chữ ở trốn lao tù.