Công an - viện kiểm sát - tòa án như một “gia đình”

Báo cáo giám sát của Ủy ban Tư pháp cho biết, có trường hợp lọt tội lẽ ra phải truy tố nhưng lại đình chỉ. Bà Nga đề nghị Viện KSND Tối cao phải nghiêm túc kiểm tra bởi những trường hợp này “nhìn trên quyết định đình chỉ đã thấy sai ngay, không có gì khó khăn cả”.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga.

Báo cáo cũng nhận xét quá trình bồi thường oan sai rất chậm, phải tăng cường công tác này để đảm bảo việc này cho những người bị oan trong hình sự. Tiến độ công tác xác minh tin báo tố giác tội phạm có chuyển biến, tỷ lệ giải quyết tăng 13,7%. Ngoài ra cần phải kịp thời xác minh điều tra, xử lý các điều tra viên, kiểm sát viên phạm tội.

Liên quan đến những vi phạm trong trại giam, trong đó có vụ phạm nhân trong trại giam Tân Lập dùng điện thoại chụp ảnh đưa lên Facebook, theo bà Nga: Phải chăng có sự tiếp tay của cán bộ quản lý trại giam để ma túy và vật cấm lọt vào trại, không phải trong một năm mà nhiều năm? Vấn đề này cần phải báo cáo rõ, nhất là trường hợp ở trại Tân Lập và một số trại khác. Ủy ban Tư pháp cũng đề nghị Bộ Công an phải kiện toàn điều kiện giam giữ, điều kiện làm việc của các chiến sĩ tại đây. Trước đây việc kiểm soát tại trại giam của Bộ Công an cơ bản thuộc Bộ Công an, nay phải xác định thêm trách nhiệm của Viện KSND ở địa phương đó, như ở Tân Lập thì phải xác định rõ trách nhiệm của Viện KSND tỉnh Phú Thọ.

Theo báo cáo do Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường trình bày, tình hình phạm nhân vào trại tạm giam tăng lên, tính chất tội phạm nguy hiểm hơn, có nhiều diễn biến phức tạp, nhất là số phạm nhân phạm tội xâm phạm an ninh quốc gia, phạm nhân hình sự, ma túy thuộc loại nguy hiểm, mức án cao, số phạm nhân có nhiều tiền án, đòi nợ thuê...

Thời gian qua ngay trong trại giam, cơ quan chức năng đã phát hiện thu giữ 305 chiếc điện thoại di động; 1,4kg lá cần sa khô; 10.000 viên thuốc tân dược; 25,8 triệu đồng; đã đề nghị khởi tố 105 vụ với 116 phạm nhân phạm tội mới (giảm 37 trường so với năm 2013). Trong đó có 60 vụ với 61 phạm nhân phạm tội ma túy, 22 vụ với 22 phạm nhân trốn khỏi nơi giam giữ, 1 trường hợp đánh chết phạm nhân, 22 vụ với 28 phạm nhân cố ý gây thương tích; đã chủ động phát hiện và ngăn ngừa 3 vụ do một số phạm nhân không chịu cải tạo, lôi kéo, kích động phạm nhân khác gây rối trật tự đòi yêu sách trong giam giữ...

Ông Nguyễn Văn Luật - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp đã đánh giá nhiều hình phạt chưa đảm bảo tính công bằng, có bị cáo lẽ ra bị tù giam lại được hưởng án treo. Có bản án sơ thẩm nghiêm minh, nhưng phúc thẩm lại nhẹ đi, nhiều phiên tòa không đảm bảo tranh tụng công bằng. Có tình trạng thẩm phán né tránh trách nhiệm, ngại va chạm với chính quyền trong các vụ án hành chính. Dư luận lo ngại việc dân sự hóa hành vi phạm tội, hình sự hóa quan hệ kinh tế. Một số địa phương có hành vi báo cáo án trước khi xét xử, không đảm bảo nguyên tắc xét xử độc lập.