Hậu Covid-19 ảnh hưởng đến suy giảm nhận thức, khứu giác...

Nhiều thay đổi trong não: Hệ lụy hậu Covid-19

Nghiên cứu cho thấy não của người mắc Covid-19 bị mất chất xám nhiều hơn và xuất hiện những bất thường trong mô não nhiều hơn so với những người không mắc Covid-19. Vùng não có sự thay đổi nhiều nhất là vùng não liên quan đến khứu giác.

Tác giả chính Gwenaëlle Douaud, Phó giáo sư về khoa học thần kinh tại Đại học Oxford (Anh), cho biết: "Chúng tôi khá ngạc nhiên khi thấy sự khác biệt rõ ràng trong não ngay cả với người bị mắc Covid-19 nhẹ".

Douaud và cộng sự đã đánh giá hình ảnh não của 401 người mắc Covid-19 trong khoảng thời gian từ tháng 3/2020 đến tháng 4/2021, cả trước khi mắc bệnh và trung bình là 4,5 tháng sau khi mắc bệnh. Trong số 401 người mắc Covid-19, 15 người đã phải nhập viện. Kết quả được so sánh với hình ảnh chụp não của 384 người không mắc Covid-19 tương đồng về độ tuổi, yếu tố kinh tế xã hội và các yếu tố nguy cơ như huyết áp và béo phì.

Douaud cho biết, bình thường, con người sẽ mất khoảng 0,2-0,3% chất xám mỗi năm ở các khu vực não liên quan đến trí nhớ khi họ già đi, nhưng trong nghiên cứu này, những người mắc Covid-19 đã bị mất thêm 0,2% đến 2% mô não so với những người không mắc Covid-19.

Ngoài hình ảnh, các đối tượng nghiên cứu đã được đánh giá chức năng điều hành và nhận thức bằng các test chuyên biệt, các test này thường được sử dụng để giúp phát hiện những suy giảm nhận thức liên quan đến chứng sa sút trí tuệ và kiểm tra tốc độ, khả năng xử lý của não người. Kết quả cho thấy, những người bị mất mô não nhiều nhất cũng có kết quả kém nhất về các test đánh giá.

Hậu Covid-19 có thể góp phần gây ra bệnh Alzheimer hoặc các dạng sa sút trí tuệ khác

Mặc dù các vùng não bị ảnh hưởng nhiều nhất dường như có liên quan đến hệ thống khứu giác, nhưng nhóm nghiên cứu vẫn chưa rõ vì sao lại như vậy.

Douaud cho biết: "Do những thay đổi bất thường xuất hiện trong não của đối tượng nghiên cứu mắc Covid-19 có thể liên quan một phần đến việc họ bị mất khứu giác, nên việc phục hồi những bất thường này trở nên ít rõ rệt hơn theo thời gian. Tương tự, rất có thể là những ảnh hưởng của virus SARS-CoV-2 (dù trực tiếp hay gián tiếp thông qua các phản ứng viêm hoặc miễn dịch) giảm dần theo thời gian sau mắc Covid-19, nên cách tốt nhất để xác định chính xác là kiểm tra lại những đối tượng nghiên cứu này sau 1 hoặc 2 năm".

Theo các chuyên gia, nghiên cứu mới đã cho thấy một số mối liên quan giữa mắc Covid-19 và chức năng não. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng những người bị mất khứu giác đáng kể và tái diễn cũng có liên quan đến mất chất xám. Tuy nhiên, nghiên cứu này không đánh giá về khả năng liệu bệnh nhân có thực sự bị mất khứu giác hay không.

Nhóm nghiên cứu cũng lưu ý rằng những phát hiện này chỉ mang tính thời điểm nhưng đã cho thấy những hậu quả lâu dài hơn do nhiễm SARS-CoV-2 có thể góp phần gây ra bệnh Alzheimer hoặc các dạng sa sút trí tuệ khác.

Tiến sĩ Richard Isaacson, chuyên gia thần kinh học tại Đại học Florida Atlantic (Mỹ), người không thuộc nhóm nghiên cứu, cho biết những phát hiện này rất đáng chú ý, nhưng chưa đủ để đưa ra cảnh báo.

"Những phát hiện này rất đáng chú ý đối với các bác sĩ lâm sàng, nhưng tác động tổng thể lên từng bệnh nhân rất khó xác định và có thể rất nhỏ. Thật khó để biết tác động lâm sàng lâu dài và chất lượng cuộc sống bị ảnh hưởng ra sao trong trường hợp này" - Isaacson nói.

Tiến sĩ Alan Carson, giáo sư về tâm thần kinh tại Trung tâm khoa học Não lâm sàng thuộc Đại học Edinburgh (Anh), người không thuộc nhóm nghiên cứu, cho biết: "Não có thể bị ảnh hưởng bởi các cơ chế khác như miễn dịch, viêm, mạch máu hoặc thay đổi tâm lý/hành vi nhưng không bị xâm nhiễm trực tiếp".

"Những gì mà nghiên cứu này chỉ ra là tác động của những thay đổi thần kinh, nhưng chưa thể giúp chúng ta hiểu được các cơ chế gốc rễ gây ra sự thay đổi nhận thức sau khi mắc Covid-19" – Carson nói.