Cục thuế tỉnh Tây Ninh cho rằng Công ty Nhựa Phát sử dụng hoá đơn không hợp pháp

Đối tác "bỏ trốn", nên vi phạm… "trốn thuế" (?)

Vào tháng 4/2024, Cục thuế tỉnh Tây Ninh đã tham mưa cho UBND tỉnh ra văn bản kết luận Công ty Nhựt Phát - chi nhánh Tây Ninh vi phạm "trốn thuế". Theo đó, cơ quan chức năng tỉnh Tây Ninh cho rằng: Công ty Nhựt Phát - chi nhánh Tây Ninh và Công ty Nhựt Phát (công ty mẹ, trụ sở huyện Củ Chi TP.HCM) sử dụng 41 hóa đơn giá trị gia tăng (VAT) không hợp pháp, không còn giá trị sử dụng của Công ty TNHH thực phẩm Trần Cao (Công ty Trần Cao, trụ sở tại quận 4, TP. HCM) để khai khấu trừ thuế hóa đơn giá trị gia tăng, trốn thuế hơn 2,5 tỷ đồng.

Việc kết luận hóa đơn Công ty Trần Cao "không còn giá trị" là căn cứ vào công văn số 1745/CCTQ4-KT2 ngày 11/10/2023 của Chi cục thuế quận 4 TP.HCM, trả lời xác minh cho đoàn thanh tra Tây Ninh. Chi cục thuế quận 4 xác định 41 số hóa đơn giá trị gia tăng, mẫu số 01GTKT3/003, ký hiệu TC/18P của Công ty Trần Cao xuất cho Công ty Nhựt Phát "không có giá trị sử dụng" (?).

Theo cơ quan chức năng tỉnh Tây Ninh: Công ty Nhưt Phát (công ty mẹ) không phân bổ thuế giá trị gia tăng về cho Công ty Nhựt Phát - chi nhánh Tây Ninh, hơn 5,8 tỷ đồng  để nộp tại Tây Ninh. Công ty Nhựt Phát - chi nhánh Tây Ninh trốn thuế tài nguyên là hơn 794 triệu đồng; có dấu hiệu sử dụng hóa đơn không có hàng hóa của Công ty Trần Cao để hạch toán khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào, làm giảm số thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp để trốn thuế…

Mặc định là hóa đơn hợp pháp

Gửi đơn kèm các chứng lý kêu cứu tới các cơ quan chức năng, bà Huỳnh Thị Kim Tuyền (đại diện theo pháp luật Công ty Nhựt Phát - chi nhánh Tây Ninh)  cho hay: Cuối năm 2018, biết Công ty Nhựt Phát (công ty mẹ) có nhu cầu mua tinh bột khoai mì, Công ty Trần Cao đã chào hàng. Sau đó, hai doanh nghiệp ký hợp đồng nguyên tắc bán hàng.

Từ ngày 1/1/2019 đến ngày 31/3/2019, Công ty Nhựt Phát mua và Công ty Trần Cao bán hàng; đồng thời, Công ty Trần Cao xuất 41 hóa đơn giá trị gia tăng, tổng cộng khoảng 115 tỷ đồng. Đồng thời, phía Công ty Nhựt Phát đã thanh toán tiền xong cho Công ty Trần Cao qua ngân hàng.

Tại thời điểm mua bán trên, phía Công ty Nhựt Phát có kiểm tra trên web chính thống của Tổng cục thuế thì thấy Công ty Trần Cao đang hoạt động bình thường. Tới ngày 18/4/2019 Chi cục thuế quận 4 mới có Thông báo 1041/TB-CCTQ4, về việc Công ty Trần Cao không hoạt động tại địa chỉ đăng ký.

Mặc dù không hoạt động tại địa chỉ đăng ký, nhưng Công ty Trần Cao không "bỏ trốn". Bởi ngày 17/9/2019, Công ty Trần Cao vẫn có văn bản gửi Chi cục thuế quận 4, đề nghị khôi phục mã số thuế, với lý do: Địa chỉ kinh doanh cũ, chủ nhà đòi lại, nên phải thuê địa điểm mới, chưa kịp báo cáo bởi nhiều lý do khách quan.

Sau đó, Công ty Trần Cao bị Chi cục thuế quận 4 ra 2 quyết định xử phạt về 2 hành vi: Nộp tờ khai thuế gia trị gia tăng kỳ kê khai quý I/2019 trễ hạn; không thông báo thay đổi thông tin trong hồ sơ đăng ký thuế. Công ty Trần Cao đã chấp hành 2 quyết định xử phạt này.

Mặt khác, ngày 25/9/2019, Công ty Trần Cao nộp báo cáo mất, cháy, hỏng hóa đơn hơn 1000 tờ hóa đơn. Trong số trên (liên 1), có các hóa đơn đã xuất (liên 2) cho Công ty Nhựt Phát. Tại biên bản làm việc giữa Chi cục thuế quận 4 và Công ty Trần Cao ngày 4/10/2019 thể hiện, với những hóa đơn Trần Cao báo mất, cháy, hỏng thì Chi cục quận 4 đã gửi hồ sơ đến Công an quận 4 để xác minh.

Tóm lại, các bằng chứng trên thể hiện việc mua bán xuất hóa đơn giữa 2 công ty từ ngày 1/1/2019 đến ngày 31/3/2019, thể hiện Công ty Trần Cao không "bỏ trốn" và hóa đơn đã xuất cho Công ty Nhựt Phát ở thời điểm doanh nghiệp này hoạt động bình thường.

"Thế nhưng, cơ quan chức năng Tây Ninh lại căn cứ "tại thời điểm xác minh" - tức thời điểm thanh tra là năm 2023 và phát hiện địa chỉ Công ty Trần Cao "không hoạt động tại địa chỉ đăng ký". Từ đó, cơ quan chức năng tỉnh Tây Ninh đã nhận định Công ty Nhựt Phát mua bán "ảo". 

Quy kết này là không thuyết phục. Bởi, việc các công ty di chuyển địa điểm, ngừng kinh doanh, dù nhiều năm trước họ  làm ăn bình thường, là chuyện…bình thường" - bà Huỳnh Thị Kim Tuyền bức xúc nói.

Trong khi đó, theo Công văn 7333/BTC-TCT ngày 24/6/2008 của Bộ Tài chính quy định: "Nếu bên mua chứng minh hàng hóa có thật (gồm hợp đồng mua bán, phiếu xuất kho, chứng từ thanh toán qua ngân hàng, hóa đơn giá trị gia tăng) thì được mặc định là hóa đơn hợp pháp".

Đối chiếu quy định này, thì Công ty Nhựt Phát có đủ hồ sơ giấy tờ và Công ty Trần Cao xuất 41 hóa đơn này trước 18/4/2019. Đó là chưa nói, cuối tháng 9/2019, Công ty Trần Cao đã quay lại làm thủ tục xin cấp lại mã số thuế tại Chi cục Thuế quận 4…

Vì vậy, việc cơ quan chức năng tỉnh Tây Ninh cho rằng, các hóa đơn Công ty Trần Cao xuất cho Công ty Nhựt Phát "không có giá trị sử dụng"; cũng như quy kết Công ty Nhựt Phát sử dụng hóa đơn "bất hợp pháp", "trốn thuế" là thiệt thòi và oan ức cho doanh nghiệp. Mặt khác, thời gian qua, do tiếp nhiều đoàn kiểm tra cả năm trời, Công ty Nhựt Phát bị ảnh hưởng rất nhiều vì sản xuất - kinh doanh đình trệ, công ăn, việc làm người lao động không ổn định...

VASEP cũng "kêu trời" với doanh nghiệp "bỏ trốn"

Hiện tượng doanh nghiệp bán hàng đã xuất hóa đơn giá trị gia tăng rồi bỏ trốn; hoặc giải thể sau đó. Theo ông Trương Đình Hòe - Tổng thư ký Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) - từng bức xúc, thay mặt VASEP gửi công văn tới Văn phòng Chính phủ "kêu cứu" trong thời gian gần đây, với nội dung: "Thời gian qua, do hoạt động khó khăn, nên nhiều doanh nghiệp buộc phải đóng cửa, bị đóng mã số thuế, chủ doanh nghiệp  bỏ trốn…; dẫn đến doanh nghiệp nhận hóa đơn của các công ty này rơi vào tình trạng đứng trước nguy cơ bị cơ quan thuế xử phạt vì hành vi khai sai.

Thực tế, các doanh nghiệp không thể biết trước việc công ty bán hàng đã bị đóng mã số thuế, ngừng hoạt động hoặc bỏ trốn. Với mỗi tờ hóa đơn giá trị gia tăng không được hoàn thuế, thì đồng nghĩa doanh nghiệp mất 10% thuế giá trị gia tăng và có thể phát sinh thêm thuế thu nhập doanh nghiệp, chưa kể nếu nộp chậm sẽ bị phạt vi phạm"...

VASEP kiến nghị, cơ quan thuế cần có giải pháp phù hợp để phát hiện kịp thời những doanh nghiệp bỏ trốn, bị đóng mã số thuế. Đối với các doanh nghiệp kinh doanh có hợp đồng đầy đủ, thực tế có mua hàng, có thanh toán và hóa đơn đã được xuất hợp lệ thì không nên yêu cầu doanh nghiệp mua hàng phải giải trình làm rõ việc sử dụng hóa đơn đó để được khấu trừ hoàn thuế giá trị gia tăng.