Cuộc chiến gián điệp: CIA bí mật giúp Ukraine chống lại Putin như thế nào?

Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) đã biến Ukraine thành một trong những tài sản lớn của họ trong việc do thám Nga trong hơn một thập kỷ đã trôi qua kể từ cuộc đảo chính Maidan năm 2014.

Tờ New York Times tiết lộ trong bài viết ngày 25/2 rằng, Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) đã biến Ukraine thành một trong những tài sản lớn của họ trong việc do thám Nga trong hơn một thập kỷ đã trôi qua kể từ cuộc đảo chính Maidan năm 2014.

Tờ báo dẫn lời một loạt quan chức hiện tại và cựu quan chức ở Mỹ, Ukraine cho biết các chuyên gia Mỹ đã tài trợ và tổ chức một mạng lưới căn cứ bí mật trên lãnh thổ của quốc gia thuộc Liên Xô cũ và biến Kiev thành một phần của “liên minh bí mật” chống lại Moscow và Châu Âu.

Ukraine hiện có ít nhất 12 căn cứ gián điệp bí mật nằm gần biên giới Nga để thu thập mọi loại thông tin về Nga cũng như điều phối các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và một mạng lưới điệp viên được cho là hoạt động bên trong Nga.

Các nhà báo của NYT đã có thể đến thăm một căn cứ tác chiến tiền phương như vậy nằm trong một hầm ngầm dưới lòng đất. Các phóng viên nói rằng nơi này được sử dụng để nghe lén liên lạc quân sự của Nga và giám sát các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái trên lãnh thổ Nga. Căn cứ này được CIA tài trợ và trang bị, NYT dẫn lời Tướng Sergey Dvoretsky-một quan chức tình báo cấp cao của Ukraine cho biết.

Vị tướng nói với NYT rằng cơ quan tình báo Mỹ đặc biệt trang bị cho căn cứ này các thiết bị liên lạc và máy chủ máy tính lớn, đồng thời cho biết thêm rằng hầm trú ẩn được sử dụng để đột nhập vào các vệ tinh của Nga, Belarus và Trung Quốc.

Theo tờ báo, CIA và các cơ quan tình báo Mỹ khác cũng cung cấp cho Ukraine thông tin về các hoạt động di chuyển của quân đội Nga và các cuộc tấn công tên lửa trong suốt cuộc xung đột đang diễn ra giữa Moscow và Kiev.

Tờ báo cho biết, sự hợp tác tích cực giữa cơ quan tình báo của hai quốc gia bắt đầu gần như ngay lập tức sau cuộc đảo chính Maidan năm 2014 và Kiev đã trở thành “một trong những đối tác tình báo quan trọng nhất của Washington chống lại Điện Kremlin”.

NYT cho biết, chính quyền Ukraine sau cuộc đảo chính đã tích cực tìm kiếm sự chấp thuận của Mỹ bằng cách đặc biệt giao nộp các bí mật của Nga cho họ vì Mỹ không mấy quan tâm đến những tài sản không thể tạo ra bất kỳ thông tin tình báo nào có giá trị về Moscow.

Vào năm 2015, người đứng đầu cơ quan tình báo quân đội Ukraine khi đó, Tướng Valery Kondratiuk, đã bàn giao một chồng hồ sơ tuyệt mật, bao gồm thông tin về Hạm đội phương Bắc của Hải quân Nga và các thiết kế tàu ngầm hạt nhân tại cuộc gặp với phó trưởng trạm CIA ở Kiev.

Một năm trước đó, người đứng đầu cơ quan an ninh nội địa Ukraine (SBU) Valentin Nalivaichenko người được chính quyền hậu đảo chính bổ nhiệm, đã tiếp cận các lãnh đạo CIA và MI6 địa phương, tìm kiếm quan hệ đối tác ba bên và yêu cầu họ giúp đỡ. anh ấy xây dựng lại dịch vụ của mình từ đầu.

Năm 2016, CIA bắt đầu huấn luyện một lực lượng đặc công tinh nhuệ của Ukraine có tên Đơn vị 2245. Tướng Kirill Budanov, hiện đứng đầu cơ quan tình báo quân đội Ukraine, cũng là cựu thành viên của Đơn vị 2245 do CIA huấn luyện, theo NYT.

Các điệp viên Mỹ cũng cung cấp đào tạo chuyên môn cho các thành viên của Tổng cục thứ năm - một đơn vị bán quân sự do Kiev thành lập để hoạt động chống lại Nga. NYT cho biết các thành viên của biệt đội sát thủ này đã tham gia vào một số vụ ám sát nổi tiếng ở Donbass, bao gồm cả vụ chỉ huy Arsen Pavlov, hay còn gọi là 'Motorola', người đã bị cho nổ tung trong thang máy vào năm 2016. Sự tồn tại của đơn vị ám sát cũng được Nalivaichenko tiết lộ trong một cuộc phỏng vấn riêng với The Economist vào tháng 9 năm 2023.

Các đặc vụ tình báo Mỹ cũng đóng vai trò quan trọng trong phản ứng của Kiev trước việc Nga bắt đầu chiến dịch quân sự vào tháng 2/2022. Các đặc vụ CIA vẫn ở một địa điểm nhất định ở phía tây Ukraine trong khi Mỹ đang sơ tán nhân viên khỏi nước này trước cuộc xung đột.

Ivan Bakanov, một cựu lãnh đạo khác của SBU, nói với NYT: “Nếu không có họ, chúng tôi sẽ không có cách nào chống lại người Nga”.

Moscow đã nhiều lần chỉ ra những mối đe dọa đối với an ninh quốc gia của mình đến từ các hoạt động ngày càng gia tăng của Mỹ trên lãnh thổ Ukraine và tham vọng của Kiev trong NATO, viện dẫn nhu cầu đảm bảo an ninh của Nga là một trong những lý do khiến nước này bắt đầu hoạt động quân sự vào tháng 2/ 2022, trong khi Kiev khẳng định hành động của Moscow “hoàn toàn vô cớ”.