Cuộc tấn công của Hamas vào Israel là một tính toán sai lầm chết người

George Giacaman, giáo sư tại Đại học Birzeit ở Bờ Tây bị chiếm đóng, cho biết, chịu trách nhiệm quản lý dải Gaza kể từ khi tiếp quản bằng bạo lực vào năm 2007, Hamas đã phải chịu áp lực từ công chúng Palestine vì điều kiện nhân đạo tồi tệ ở Gaza.

Giacaman nói với AFP: "Sự tức giận của người dân đối với Israel đã trở thành sự tức giận đối với chính phủ và do đó đối với cả   Hamas".

Hamas được thành lập vào năm 1987, trong bối cảnh intifada (cuộc nổi dậy) đầu tiên của người Palestine chống lại sự chiếm đóng của Israel, bởi một nhóm chiến binh tự xưng là thành viên Tổ chức Anh em Hồi giáo.

Đến những năm 1990, Hamas (Phong trào Kháng chiến Hồi giáo) đã trở thành mũi nhọn của cuộc đấu tranh vũ trang chống lại Israel. 

Hamas đã phát triển một mạng lưới phúc lợi xã hội rộng lớn bên cạnh các hoạt động từ thiện, đáng chú ý nhất là các trường học, giúp giải thích ảnh hưởng và sự nổi tiếng ngày càng tăng của Chính quyền Palestine, vốn bị nhiều người Palestine coi là tham nhũng và đồng lõa với Israel.

Người đứng đầu hiện tại của Hamas là Ismail Haniyeh, sống giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Qatar, mặc dù nhóm này được chỉ đạo ở Gaza bởi Yahya Sinwar, người được coi là người có đường lối cứng rắn trong phong trào.

Hamas có một cánh vũ trang độc lập là Lữ đoàn Ezzedine al-Qassam, được lãnh đạo bởi Mohammed Deif, kẻ thù công khai số một của Israel và là người mà họ đã nhiều lần cố gắng ám sát.

Tức giận vì bị ngăn cản thực thi quyền lực thực sự sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử quốc hội năm 2006, Hamas đã lật đổ những người trung thành với tổng thống Palestine Mahmud Abbas khỏi Dải Gaza vào năm 2007 để giành lấy quyền kiểm soát lãnh thổ.

Sau khi tiếp quản, Israel (nước đã rút quân và người định cư khỏi Gaza vào năm 2005) đã áp đặt lệnh phong tỏa nghiêm ngặt đối với lãnh thổ hiện có 2,4 triệu người ở đây, điều mà Liên Hợp Quốc mô tả là "hình phạt tập thể".

 Bất ổn chính trị 

Bất chấp nhiều cuộc tấn công của Israel nhằm chấm dứt các vụ phóng tên lửa từ Gaza, Hamas vẫn giữ quyền kiểm soát khu vực này, phần lớn dân số là hậu duệ của những người tị nạn bị đuổi khỏi vùng đất của họ trong quá trình thành lập Nhà nước Israel vào năm 1948.

Năm 2018, Hamas và Israel đã đồng ý một thỏa thuận ngừng bắn dài hạn nhằm ổn định Dải Gaza, nơi đang bị bao vây bởi nghèo đói và thất nghiệp, sau sự hòa giải của Ai Cập, Qatar và Liên hợp quốc.

Mặc dù Hamas tham gia vào một vòng xung đột mới với Israel vào năm 2021, nhưng họ vẫn đứng ngoài các cuộc đụng độ vào tháng 5/2023 giữa Israel và Jihad Hồi giáo, nhóm vũ trang Hồi giáo chính khác ở Gaza.

Lập trường đó đã tiếp thêm đạn dược cho các đối thủ của Hamas, những người cáo buộc tổ chức này theo đuổi lợi ích riêng của mình trong việc tuân thủ lệnh ngừng bắn với Israel, để đổi lấy việc nới lỏng phong tỏa kinh tế, cùng những thứ khác.

Tuy nhiên, sự bất ổn chính trị ở Israel đã làm mất ổn định sự sắp xếp đó. Cần lưu ý, Israel đã tổ chức 5 cuộc bầu cử trong vòng 3 năm rưỡi và kể từ cuối năm ngoái đã được cai trị bởi một liên minh bao gồm các đảng cực hữu hoàn toàn phản đối bất kỳ nhượng bộ nào đối với người Palestine.

Giacaman cho biết, sự bất lực của Hamas khi đối mặt với điều kiện sống ngày càng tồi tệ ở Gaza là một lý do khiến lực lượng này phát động cuộc tấn công tàn bạo vào ngày 7/10, khiến hơn 1.200 dân thường, binh lính và người nước ngoài thiệt mạng ở Israel và hàng chục người bị bắt làm con tin.

Ông nói với AFP: "Cuộc sống ở Gaza đã trở nên không thể chịu nổi. Thiếu nước, điện và tỷ lệ thất nghiệp rất cao. Gaza là một nhà tù khổng lồ phụ thuộc vào nguồn cung cấp thực phẩm của Israel và vì điều này, các điểm vượt biên phải được mở".

'Một phản ứng quy mô lớn' 

Thời điểm của chiến dịch, được Hamas gọi là "Lũ lụt Al-Aqsa", cũng liên quan đến "sự leo thang khiêu khích của phe cực đoan Israel tại Nhà thờ Hồi giáo Al-Aqsa", bao gồm cả việc ngày càng có nhiều tín đồ Do Thái đến thăm khu nhà thờ Hồi giáo ở Thành phố cổ của Jerusalem, Giacaman nói.

Ông nói: "Hamas coi những gì đang xảy ra tại Al-Aqsa, một biểu tượng có ý nghĩa tôn giáo và quốc gia đối với người Palestine và không bao giờ nên đánh giá thấp, như một cơ hội để phát động cuộc tấn công của mình".

Theo các quan chức y tế, các cuộc trả đũa của Israel nhằm vào Gaza đã giết chết hơn 1.300 người, phần lớn là dân thường.

Ông Netanyahu hôm thứ Tư nói rằng "mọi thành viên của Hamas đều là những người đã chết", đồng thời nói thêm rằng Israel sẽ "đè bẹp và tiêu diệt" phong trào này.

Israel trước đây đã giết nhiều thủ lĩnh Hamas - vào tháng 3/2004, nước này ám sát thủ lĩnh tinh thần của nhóm Hồi giáo, Sheikh Ahmad Yassin và chỉ một tháng sau, người kế nhiệm ông  ta là Abdel Aziz al-Rantisi - nhưng lực lượng này không làm suy yếu đáng kể.

Nhóm Khủng hoảng Quốc tế có trụ sở tại Brussels cho biết: "Sẽ không thể tưởng tượng được nếu họ (Hamas) không mong đợi một phản ứng lớn của Israel, một phản ứng có thể phá hủy thêm Gaza, gây ra thiệt hại khủng khiếp cho những người dân đã phải chịu đựng lâu dài ở đây và có thể đánh dấu kết thúc  sự cai trị của Hamas ở vùng đất này".