Cuộc "trở về" sau 27 năm của chàng trai mang hai dòng máu Việt – Nga

Câu chuyện tình lãng mạn tại thành phố Saint Petersburg

Vào một ngày nắng đẹp cuối mùa đông năm 1978, tại Leningrad (thành phố Saint Petersburg, Nga hiện tại), cô sinh viên người Nga Nadezhda Luchkova bỗng đưa ra quyết định chọn con đường khác ngày thường để đi tới thư viện trường Đại học Tổng hợp Leningrad – nơi cô đang làm khóa luận tốt nghiệp. Những bước chân ấy đã dẫn cô tới cuộc gặp gỡ định mệnh với một chàng trai Việt Nam trên phố. Anh là Ma Đình Thắng - du học sinh tới Nga từ trường Đại học Bách khoa Hà Nội, đang cùng nhóm bạn tới Leningrad thăm quan trong những ngày nghỉ giữa kỳ.

Ông Ma Đình Thắng và bà Nadezhda Luchkova thời trẻ. (Ảnh: NVCC)

Sau lời hỏi thăm lịch thiệp, những người thanh niên trẻ vui vẻ trò chuyện về cuộc sống sinh viên, về văn hóa, lịch sử của hai đất nước. Ngày hôm đó, Nadezhda và Ma Đình Thắng đã ngay lập tức trúng "tiếng sét ái tình". Họ quyết định sẽ gặp lại nhau ngay tại giảng đường vào ngày hôm sau, và từ đó gắn bó bên nhau suốt hành trình còn lại, cho đến khi buộc phải chia cắt bởi lằn ranh sinh – tử.

Năm 1981, sau 3 năm bên nhau, chị Nadezhda Luchkova và anh Ma Đình Thắng kết hôn trên xứ sở bạch dương, họ quyết định chọn Kemerovo – một thành phố công nghiệp tại Nga làm nơi sinh sống. Anh Thắng theo đuổi công việc của một kỹ sư chế tạo máy, trong khi chị Nadezhda trở thành một nhà thơ, nhà viết kịch bản. Cậu bé Ma Đình Mai Lan ra đời ngay sau đó, như trái ngọt đầu tiên của mối tình này. Cha cậu quyết định đặt tên con là Mai Lan - hai loài hoa anh yêu thích nhất tại Việt Nam, dường như cũng là cách để vơi bớt nỗi nhớ quê hương, đất nước.

Những năm đó, việc đi lại giữa hai nước Nga và Việt Nam còn gặp nhiều trở ngại. Mỗi lần về quê hương, anh Thắng chỉ có thể đi một mình, không mang theo vợ và con trai đi cùng. Anh luôn tự nhủ, đến một ngày, khi mọi thứ tốt đẹp hơn, anh sẽ đưa họ tới Việt Nam, để vợ anh thỏa niềm ước ao một lần được gặp mẹ chồng, một lần được nhìn thấy mảnh đất quê hương của người chị yêu. Trong một bức thư gửi về gia đình tại Việt Nam, chị viết: "Mẹ ơi, con xin lỗi vì chưa thể một lần gặp mẹ để nói cảm ơn mẹ, nói rằng con yêu mẹ và mong gặp mẹ đến nhường nào".

Thế nhưng, năm 1991, Liên Xô tan rã kéo theo sự thay đổi hoàn toàn trên cả đất nước, thành phố Kemerovo cũng không phải là ngoại lệ. Bươn trải lo cho các con khôn lớn, giấc mơ đưa cả gia đình về Việt Nam cứ thế xa dần, mãi tới năm 2008, người cha này mới có thể cùng con trai về nước.

Tôi luôn thấy có một phần Việt Nam trong con người mình

Ở tuổi 27, Ma Đình Mai Lan lần đầu tới Việt Nam để gặp gỡ những con người trong câu chuyện cha anh từng kể. Anh không biết nhiều về nơi anh sẽ tới, và cũng hoài nghi về việc mình có thể hòa nhập với họ. Thế nhưng, ngay phút đầu tiên gặp bà nội và những người thân mang dân tộc Tày tại mảnh đất Định Hóa (Thái Nguyên), Mai Lan đã rơi nước mắt.

"Tôi có vốn tiếng Việt hạn chế do chỉ giao tiếp trong gia đình và rất ít khi rơi lệ, nhưng khi nhìn ánh mắt của bà nội, tôi biết bà đã mong đợi tôi lâu đến chừng nào".

Mai Lan bắt đầu tập nói những lời chào hỏi, tập thói quen dùng đũa. Anh cũng làm quen với việc ngồi sau xe máy để di chuyển tới thăm họ hàng. Tới đâu, mọi người cũng chào đón và yêu thương anh nồng nhiệt. "Họ sử dụng vốn tiếng Nga ít ỏi để cố gắng trò chuyện với tôi, mang từ trong nhà ra những đồ ăn ngon và đặc biệt nhất. Câu hỏi mọi người hỏi tôi nhiều nhất khi ấy là: "Mai Lan có thích Việt Nam không",  "Cháu đã lấy vợ chưa"; "Có về Việt Nam sống không?"

Mai Lan cũng nhanh chóng hòa nhập với những người anh em họ. Cùng thế hệ, họ dễ dàng hiểu nhau bằng cách kết hợp tiếng Nga, tiếng Việt, tiếng Anh. Chàng trai 27 tuổi cũng lần đầu tiên được khám phá Việt Nam bằng những chuyến đi du lịch tới những thắng cảnh nổi tiếng: "Tôi nhận ra đất nước này rất đẹp, trước đó tôi không hề tưởng tượng được Việt Nam lại hùng vỹ và lãng mạn tới như vậy".

Chuyến đi ấy kết thúc bằng nụ cười và cả những giọt nước mắt trên sân bay Nội Bài. Mai Lan gửi lại một bức thư dài 8 trang bằng tiếng Nga cho gia đình trước khi nói lời tạm biệt. Trong thư, anh viết đầy chân thành: "Cháu chưa thể biết mình có thể về Việt Nam để sống và làm việc hay không, nhưng cháu muốn nói với mọi người rằng cháu rất yêu mảnh đất này, cháu sẽ sớm trở lại".

Ít ai ngờ, đó là chuyến đi đầu tiên, nhưng cũng là chuyến đi cuối cùng của Mai Lan cùng cha về Việt Nam. Ông bị đột quỵ sau đó một năm, bỏ lại ước mơ đưa gia đình về Việt Nam sinh sống còn dang dở. Cùng với người dì ruột tại Việt Nam, Mai Lan đưa hài cốt ông về quê hương, theo đúng nguyện vọng của cha khi ông còn sống.

"Tôi luôn cảm nhận được tình yêu và sự day dứt của cha đối với gia đình, với quê hương. Tình yêu của cha mẹ tôi cũng bởi vậy vừa nồng đượm, lại vừa len lỏi những xót xa, mất mát. Chính bởi vậy, tôi đã cùng dì đưa ông về nhà".

Mai Lan hiện là Trưởng phòng tín dụng của một ngân hàng tại Matxcova. Dù bận rộn, đều đặn hai năm/ lần, Mai Lan đều dành thời gian nghỉ trong năm (khoảng gần 1 tháng) để về Việt Nam thăm gia đình, thăm mộ bà nội và cha. Năm 2015, anh cùng em trai đưa mẹ về Việt Nam, giúp bà được thỏa ước nguyện được một lần đặt chân lên mảnh đất quê hương của chồng.

Mai Lan cũng thường dành thời gian rảnh để đi ăn các quán Việt Nam tại Matxcova, hoặc tự nấu cơm, làm nem rán – món anh vô cùng khoái khẩu. Với Mai Lan, dải đất hình chữ S tại Đông Nam Á đã gắn bó như một phần máu thịt. "Tuy không sống tại Việt Nam, nhưng tôi mãi mãi thuộc về gia đình này, tôi luôn biết dòng máu Việt Nam, dòng máu của cha tôi chảy trong mình".