Cựu Thứ trưởng Bộ Y tế được tuyên mức án 4 năm tù có phù hợp?

Ông Trương Quốc Cường bị tuyên phạt 4 năm tù

Như Dân Việt đã thông tin, sau 7 ngày xét xử và nghị án, chiều 19/5, TAND TP Hà Nội tuyên phạt cựu Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường 4 năm về tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng", theo Điều 285 Bộ luật hình sự 1999.

Trong 6 ngày chất vấn và tranh luận, ông Cường ban đầu được Viện kiểm sát (VKS) đánh giá "chưa thực sự thành khẩn" do chỉ nhận trách nhiệm với tư cách đứng đầu Cục Quản lý Dược. Ông chưa nhận trách nhiệm về sai phạm của cá nhân.

Tuy nhiên, ngày cuối cùng được trình bày tại tòa, ông Cường nhận toàn bộ sai phạm, nói sai sót xảy ra do làm việc quá tải, cơ sở vật chất thiếu thốn.

Thái độ của ông Cường được VKS đánh giá thành khẩn. Do đó, Viện đã đề nghị lại mức án với ông Cường là từ 4-5 năm.

Cuối cùng ông Cường bị tuyên phạt 4 năm tù. Trước đó, trong phiên xử ngày 14/5, khi nêu luận tội, đại diện Viện KSND TP Hà Nội đề nghị HĐXX tuyên phạt cựu thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường mức án 7-8 tù.

Sau thông tin này, nhiều bạn đọc đặt câu hỏi, tại sao ông Trương Quốc Cường lại được tuyên mức án nhẹ hơn nhiều so với mức án đề nghị ban đầu của VKS?

Ông Trương Quốc Cường được tuyên 4 năm tù dựa trên căn cứ nào?

Trao đổi với PV Dân Việt, Tiến sĩ luật Đặng Văn Cường cho biết, theo quy định của pháp luật, trong quá trình tranh tụng vụ án hình sự VKS sẽ đọc bản luận tội trước khi tranh luận.

Kết thúc tranh luận VKS có thể giữ nguyên cáo trạng hoặc thay đổi nội dung cáo trạng, có thể thay đổi nội dung luận tội.

Bởi vậy, trường hợp VKS trình bày quan điểm trong bản luận tội đề nghị tòa án xét xử ông Cường với mức hình phạt nghiêm khắc là từ 7-8 năm tù nhưng trong quá trình tranh luận và đối đáp, bị cáo thành khẩn nhận tội, người bào chữa đưa ra nhiều tình tiết để xem xét giảm nhẹ một phần hình phạt cho mình và các yếu tố khác liên quan đến việc quyết định hình phạt thì VKS cũng có thể đưa ra mức đề nghị thấp hơn mức đề nghị ban đầu bởi đã có diễn biến mới tại phiên tòa.

Vị Tiến sĩ phân tích, Điều 26 Bộ luật tố tụng hình sự quy định, kết quả giải quyết vụ án hình sự phải căn cứ vào kết quả kiểm tra đánh giá chứng cứ, kết quả tranh tụng công khai tại phiên tòa.

Bởi vậy việc Viện kiểm sát đề nghị mức án nghiêm khắc ở mức cao của khung hình phạt nhưng tòa án xét xử quyết định ở mức thấp của khung, thậm chí chuyển sang khung hình phạt khác nhẹ hơn là chuyện hoàn toàn có thể diễn ra và phù hợp với quy định của pháp luật.

Thậm chí theo quy định của pháp luật, VKS truy tố và đề nghị kết tội bị cáo nhưng tòa án vẫn có thể tuyên bố bị cáo không phạm tội. Đó là các nguyên tắc trong tố tụng hình sự, quy định về thẩm quyền chức năng nhiệm vụ của từng cơ quan.

Việc giải quyết vụ án hình sự phải căn cứ vào chính sách pháp luật hiện hành. Chính sách xét xử đối với tội phạm tham nhũng giai đoạn hiện nay là nghiêm minh và hướng đến mục tiêu thu hồi tài sản do phạm tội mà có.

Còn chính sách chung đối với việc quyết định hình phạt là kết hợp hài hòa giữa khoan hồng và nghiêm trị. Khoan hồng đối với những người thành khẩn khai báo ăn năn hối cải, tự nguyện bồi thường khắc phục hậu quả, nhân thân tốt, phạm tội với lỗi vô ý, vai trò thứ yếu trong đồng phạm....

Sẽ xét xử, áp dụng mức hình phạt nghiêm khắc đối với các bị cáo chủ mưu cầm đầu, thực hành tích cực, ngoan cố chống đối, không thành khẩn ăn năn, tái phạm, tái phạm nguy hiểm, không nhận thức được hành vi vi phạm pháp luật của mình...

Bởi vậy, để quyết định một hình phạt phù hợp đối với một bị cáo cụ thể trong một vụ án cụ thể, ngoài chính sách xét xử hình sự chung và chính sách cụ thể đối với từng loại tội phạm, nhóm tội phạm, HĐXX phải căn cứ vào quy định tại Điều 50 Bộ luật hình sự để quyết định hình phạt trên cơ sở các quy định của pháp luật, căn cứ vào tính chất, mức độ của hành vi phạm tội, nhân thân người phạm tội và các tình tiết tăng nặng, tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Mục đích của hình phạt là nhằm cải tạo và giáo dục với người phạm tội và răn đe, phòng ngừa chung đối với xã hội. Nếu hình phạt không phù hợp là nhẹ quá, không đủ sức răn đe sẽ khiến cho pháp luật bị khinh nhờn, không đạt hiệu quả trong công tác phòng ngừa, giáo dục.

Nhưng nếu hình phạt nghiêm khắc quá sẽ không thể hiện được sự khoan hồng nhân đạo của pháp luật, không phù hợp với chính sách xét xử hình sự. Hình phạt phù hợp phải là hình phạt kết hợp hài hòa giữa hai yếu tố khoan hồng và nghiêm trị, phù hợp với chính sách chung và chính sách cụ thể đối với từng nhóm tội, loại tội, đối tượng phạm tội.

Đối với những bị cáo là người có chức vụ quyền hạn, lợi dụng chức vụ quyền hạn để thực hiện hành vi phạm tội, phạm tội thuộc nhóm tội tham nhũng và chức vụ phải xử lý nghiêm minh.

Tuy nhiên khi quyết định hình phạt cũng cần cân nhắc đến nhiều yếu tố, trong đó phải đặt lên bàn cân giữa "công và tội", những thành tích, những đóng góp trong quá trình công tác cũng cần được ghi nhận, đánh giá để họ được hưởng khoan hồng của pháp luật.

Từ phân tích trên, Tiến sĩ Cường nêu quan điểm, tòa án quyết định mức hình phạt 4 năm tù đối với ông Trương Quốc Cường về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng là phù hợp. Mặc dù mức hình phạt này thấp hơn rất nhiều so với mức hình phạt viện kiểm sát đưa ra trước đó.

Đây là quyền của hội đồng xét xử theo quy định của pháp luật. Hội đồng xét xử có quyền quyết định tội danh và áp dụng mức hình phạt phù hợp đối với từng bị cáo trong trường hợp trên bố các bị cáo phạm tội.

"Mức án trên HĐXX đã cân nhắc đến thái độ ăn năn hối cải của bị cáo, cân nhắc đến quá trình công tác bị cáo được nhiều huân huy chương, khắc phục một phần hậu quả của ông Trương Quốc Cường. Như vậy là phù hợp" – ông Cường nói.