Cựu Thủ tướng Chu Dung Cơ tái xuất với hồi ký “thâm cung bí sử”

Tham nhũng – không khoan nhượng

Rất nhiều người dân Trung Quốc những ngày này phải xếp hàng dài trước các cửa hàng sách, để chờ đến lượt mua hồi ký của Chu Dung Cơ.

Tám năm sau khi rời ghế Thủ tướng Trung Quốc, Chu Dung Cơ lại nổi lên trong sự chú ý. Cuốn sách chứa đựng các bài phát biểu, bài báo và tài liệu khác nhau liên quan đến thời kỳ 1991-2003, khi ông Chu Dung Cơ đảm nhiệm ban đầu cương vị Phó Thủ tướng và sau đó là Thủ tướng Quốc vụ viện.

Cựu Thủ tướng Chu Dung Cơ

Hầu hết các tài liệu được công bố lần đầu tiên, cung cấp hình ảnh về tiến trình cải cách kinh tế mà ông Chu Dung Cơ có liên quan trực tiếp. Không phải vô tình ở phương Tây, người ta gọi ông Chu Dung Cơ là "Ông Vua kinh tế" của Trung Quốc, để nhấn mạnh vai trò của ông trong sự hồi sinh nền kinh tế đất nước.

Trong thời gian lãnh đạo chính phủ, ông Chu đã phải tìm tòi câu trả lời cho những thách thức phát sinh từ cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997. Ông Chu chỉ đạo những cuộc đàm phán gay go về gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới của Trung Quốc và chiến dịch quy mô tư nhân hóa hàng loạt doanh nghiệp nhà nước.

Vào thời đó, dư luận Trung Quốc cho rằng, ông Chu Dung Cơ là một “chiến sĩ” đấu tranh không khoan nhượng trên “mặt trận” chống tệ tham nhũng. Người ta vẫn thường nhớ tới câu nói của cựu Thủ tướng: "Phải chuẩn bị 100 quan tài, 99 chiếc cho các quan chức tham nhũng và một dành cho bản thân”.

Lời nhắn nhủ

Nguyên nhân sự chú ý của người đọc đến cuốn sách có thể do thời điểm công bố. Vào năm 2012, Trung Quốc sẽ thay đổi ban lãnh đạo với thế hệ các chính khách mới. Điều này làm tăng thêm tranh luận về những chặng đường phát triển của Trung Quốc.

Bìa cuốn sách của ông Chu Dung Cơ.

Theo một số chuyên gia, ông Chu Dung Cơ đã soạn cuốn sách không phải để gây tiếng tăm hay chờ đợi khoản thù lao lớn. Việc xuất bản cuốn sách cho thấy nguyện vọng của cựu Thủ tướng lên tiếng về tình hình hiện nay ở trong nước.

Bởi thế, sự trở lại của "Vua kinh tế" không nên xem như cuốn hồi ký của một chính khách đã nghỉ hưu, mà là lời nhắc nhở với các nhà lãnh đạo hiện tại và tương lai của Trung Quốc về trách nhiệm của họ trước nhân dân.

Nhiều thành viên cộng đồng mạng Internet bày tỏ ý kiến rằng, dưới thời Thủ tướng Chu Dung Cơ, quan chức nhà nước không lộng hành như hiện nay, không rút tài sản qua biên giới, không đưa gia đình ra sống ở nước ngoài. Những "tai ương" hiện tại ở Trung Quốc, như sự bất bình đẳng xã hội, các vấn đề an toàn thực phẩm, tăng lạm phát, ô nhiễm môi trường đã khiến nhiều người hoài cổ.

Tuy nhiên, theo như đánh giá của ông Andrei Karneev - Phó Chủ tịch Viện Nghiên cứu Á và Phi tại Đại học Tổng hợp Matxcơva, những cải cách của ông Chu Dung Cơ khá hà khắc. Chỉ cần lấy ví dụ, việc sa thải hàng triệu người trong quá trình tư hữu hóa các doanh nghiệp nhà nước. Ngay cả cuộc chiến chống tham nhũng dưới thời Thủ tướng Chu Dung Cơ cũng không thể gọi là rất hiệu quả nếu hệ thống hối lộ vẫn tồn tại cho đến ngày nay - ông Karneev nhận xét.

Quang Minh