Đại án AIC: Con trai học giỏi giúp mẹ được đề nghị giảm nhẹ hình phạt có đúng quy định?

Bản án phải đúng pháp luật và kết hợp hài hòa giữa các yếu tố

Như Dân Việt đã thông tin, tại phiên phúc thẩm xét xử vụ đại án AIC có phần tranh luận đáng chú ý.

Cụ thể, khi trình bày quan điểm, đại diện Viện kiểm sát (VKS) đã nhắc đến các yếu tố giảm nhẹ hình phạt cho trường hợp bị cáo Lê Thị Hương (40 tuổi, cựu Phó trưởng Ban Kế toán, công ty AIC).

Một trong những lý do được đề cập là bị cáo có con trai 14 tuổi đạt thành tích cao trong các kỳ thi toán quốc tế. Theo kiểm sát viên, bị cáo Lê Thị Hương cần thời gian ở bên con để động viên con học hành là cần thiết. Vì thế đại diện VKS  đã đề nghị giảm nhẹ hình phạt với bị cáo Hương theo hướng cho hưởng án treo.

HĐXX đã tuyên bị cáo Lê Thị Hương - cựu Phó ban Kế toán AIC từ 3 năm tù giam, thành 3 năm tù cho hưởng án treo.

Trao đổi với PV Dân Việt, Tiến sĩ luật Đặng Văn Cường cho biết, về nguyên tắc, việc áp dụng pháp luật hình sự để giải quyết vụ án hình sự phải thể hiện kết hợp hài hòa giữa khoan hồng và nghiêm trị.

Khoan hồng với người nhận thức được sai phạm của mình, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, phạm tội lần đầu, lỗi vô ý, gây ra hậu quả không lớn, có ý thức tự khắc phục cải tạo. Sẽ nghiêm trị đối với người chủ mưu, cầm đầu, thực hành tích cực, ngoan cố chống đối, tái phạm...

Với một hành vi vi phạm pháp luật, với người này có thể giáo dục một năm nhưng người khác có thể chỉ cần vài tháng là đạt hiệu quả, việc này phụ thuộc vào hai yếu tố cơ bản là nhân thân và yếu tố hành vi của người phạm tội.

Bản án hình sự thấu tình đạt lý phải là bản án đúng pháp luật, kết hợp hài hòa các yếu tố khoan hồng và nghiêm trị, có tính chất răn đe giáo dục đối với bị cáo và phòng ngừa chung cho xã hội.

Vì thế, việc tòa án cấp phúc thẩm giảm hình phạt cho các bị cáo có thái độ ăn năn thành khẩn, bồi thường khắc phục hậu quả và có những tình tiết mới có ý nghĩa trong việc quyết định hình phạt là cần thiết và phù hợp với quy định của pháp luật.

Con học giỏi giúp mẹ được đề nghị giảm nhẹ hình phạt là có cứ

Theo ông Cường, các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự chỉ là một trong các yếu tố quyết định đến hình phạt, làm căn cứ để giảm nhẹ một phần hình phạt. Bộ luật hình sự 2015 đã quy định các tình tiết giảm nhẹ tại Điều 51.

Cụ thể, các tình tiết sau đây là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự: Người phạm tội đã ngăn chặn hoặc làm giảm bớt tác hại của tội phạm; Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả; Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng; Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; Người phạm tội tích cực hợp tác với cơ quan có trách nhiệm trong việc phát hiện tội phạm hoặc trong quá trình giải quyết vụ án; Người phạm tội đã lập công chuộc tội; Người phạm tội là người có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác…

Như vậy, theo quy định của pháp luật, người phạm tội là người có tình tiết xuất sắc trong học tập, chiến đấu hoặc công tác mới được coi là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật hình sự.

Đối với những người khác là người thân của bị cáo có thành tích xuất sắc trong học tập không phải là tình tiết giảm nhẹ được quy định cụ thể trong luật hình sự.

Tuy nhiên, theo vị chuyên gia, Bộ luật hình sự cũng quy định ngoài những tình tiết đã được liệt kê trong điều khoản 1, Điều 51, những tình tiết khác cũng có thể được HĐXX xem xét là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, do HĐXX quyết định nhưng phải ghi rõ trong bản án.

Cụ thể, ở khoản  2, Điều 51 Bộ luật hình sự 2015 quy định" "Khi quyết định hình phạt, Tòa án có thể coi đầu thú hoặc tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án".

Như vậy, căn cứ vào quy định tại khoản 2, Điều 51, nêu trên việc tòa án coi các tình tiết khác (con bị cáo là người có thành tích suất sắc trong học tập) là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự vẫn phù hợp với quy định của pháp luật nhưng phải ghi rõ trong bản án phúc thẩm.

Đồng quan điểm, luật sư Nguyễn Văn Đồng (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho biết, quy định tại khoản 2 Điều 51 Bộ luật hình sự 2015 đã trao quyền cho HĐXX quyết định "tình tiết giảm nhẹ khác" là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Vì thế, nếu xét về góc độ thành tích, việc con bị cáo đạt kết quả cao trong cuộc thi toán quốc tế là căn cứ để cơ quan Nhà nước xét tặng danh hiệu hoặc khen thưởng, nên việc tòa án xem đây là tình tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 2, Điều 51 Bộ luật hình sự 2015 là hoàn toàn phù hợp, đúng quy định.