Đại biểu Quốc hội lo doanh nghiệp mua hết đất nông nghiệp, đất rừng để xây nhà ở thương mại

Sáng 30/8, Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách cho ý kiến về dự án luật Đất đai sửa đổi. Báo cáo các nội dung lớn tiếp thu, chỉnh lý dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, một vấn đề còn ý kiến khác nhau là quy định các trường hợp được thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho dự án nhà ở thương mại.

Loại ý kiến thứ nhất đề nghị quy định nhà đầu tư được thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất hoặc sử dụng quyền sử dụng đất đang có đối với đất ở hoặc đất ở và đất khác để thực hiện dự án nhà ở thương mại.

Theo ông Thanh, quy định như vậy là mở rộng hơn so với luật Nhà ở hiện hành khi được nhận thỏa thuận về quyền sử dụng đất không chỉ đối với đất ở mà còn đối với đất hỗn hợp có đất ở và đất khác.

Loại ý kiến thứ hai đề nghị quy định theo hướng chặt chẽ hơn phạm vi đất hỗn hợp thực hiện dự án nhà ở thương mại là đất ở và đất phi nông nghiệp không phải đất ở đã nộp tiền sử dụng đất hoặc nộp tiền thuê đất một lần.

Ông Thanh cho biết, quy định như vậy thu hẹp hơn quy định hiện hành đối với trường hợp nhà đầu tư sử dụng quyền sử dụng đất đang có, nhưng mở rộng hơn về trường hợp được thỏa thuận về nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất thực hiện dự án nhà ở thương mại.

"Quy định thế này chỉ thỏa mãn doanh nghiệp bất động sản"

Nêu ý kiến, đại biểu Nguyễn Công Long cho rằng, mục đích của quy định này thực chất là cho phép doanh nghiệp thỏa thuận xây dựng nhà ở thương mại trên đất không phải đất ở.

Theo ông Long, tại kỳ họp bất thường lần thứ nhất (tháng 1/2022), Chính phủ đã đề nghị sửa luật Nhà ở theo hướng cho phép doanh nghiệp thỏa thuận xây dựng nhà ở thương mại trên đất không phải đất ở.

"Khi giải trình tiếp thu, Ủy ban Thường vụ trong Báo cáo số 104 ngày 1.1.2022 nêu rõ quan điểm không bổ sung hình thức sử dụng đất không phải là đất ở để xây dựng nhà ở thương mại, tránh xảy ra tình trạng trục lợi chính sách, gây thất thoát ngân sách nhà nước. Tôi xin trích nguyên văn", ông Long nói, và băn khoăn cho đến nay không biết tình hình đã có chuyển biến gì lớn dẫn đến phải "xới xáo lại vấn đề này".

Ông Long cho biết, Nghị quyết 18 nêu rõ "tiếp tục thực hiện cơ chế tự thỏa thuận trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa người dân và doanh nghiệp trong dự án đô thị nhà ở thương mại". Tuy nhiên, nếu vận dụng Nghị quyết 18 theo hướng cho doanh nghiệp thỏa thuận quyền sử dụng đất khác để kinh doanh dự án nhà ở thương mại thì rất nên cân nhắc.

"Không thể vận dụng theo kiểu thế này. Nghị quyết thì thuộc làu làu nhưng chỉ trích những câu mình cần. Quy định thế này thì doanh nghiệp, nhà đầu tư bất động sản có quyền mua hết đất nông nghiệp, đất rừng chuyển sang mục đích xây dự án nhà ở thương mại", ông Long nhấn mạnh.

Theo ông, khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, để phát triển kinh tế - xã hội sẽ phải chuyển đổi mục đích sử dụng đất, nhưng đó là một sự đánh đổi vì mục đích lớn hơn.

"Nếu quy định thế này chỉ thỏa mãn cho doanh nghiệp kinh doanh bất động sản. Vấn đề khai thác triệt để chênh lệch địa tô vẫn không làm được. Rất khó đảm bảo", ông Long nói.

Ông Long cũng cho rằng, nếu quy định cho phép doanh nghiệp thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất để xây dựng dự án nhà ở thương mại sẽ tự mâu thuẫn trong chính luật Đất đai.

Vì nguyên tắc sử dụng đất quy định tại dự thảo luật là "việc sử dụng đất phải phù hợp với mục đích sử dụng, theo quy hoạch". "Bây giờ lại được quyền thỏa thuận để chuyển sang nhà ở thương mại thì có đúng nguyên tắc sử dụng đất không", ông Long nêu.

Từ quan điểm này, ông Long cho rằng, cả 2 loại ý kiến được Ủy ban Kinh tế Quốc hội báo cáo đều "phải cân nhắc".

"Quy định thế này vẫn có thể xảy ra tình trạng các loại đất khác như đất danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử… vẫn có quyền thỏa thuận đưa ra dự án thương mại, rất nguy hiểm. Tôi đề nghị quy định chặt chẽ, doanh nghiệp chỉ được thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất để xây dựng nhà ở thương mại theo đúng mục đích sử dụng và quy hoạch đất", đại biểu Long đề nghị.