Đài Loan thống trị nguồn cung chip máy tính của thế giới, không có gì lạ khi Mỹ lo lắng

Một khía cạnh trọng tâm trong chuyến đi của Nancy Pelosi đến Đài Loan là cuộc gặp của cô với Mark Liu, Chủ tịch Tập đoàn Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan (TSMC).

Chuyến đi của Pelosi trùng hợp với nỗ lực của Mỹ nhằm thuyết phục TSMC - nhà sản xuất chip lớn nhất thế giới mà Mỹ phụ thuộc nhiều - thành lập cơ sở sản xuất tại Mỹ và ngừng sản xuất chip tiên tiến cho các công ty Trung Quốc.

Sự ủng hộ của Hoa Kỳ đối với Đài Loan trong lịch sử dựa trên sự phản đối của Washington đối với chế độ cộng sản ở Bắc Kinh, và sự phản kháng của Đài Loan trước sự săn trộm nhân tài, và đánh cấp bí mật công nghệ của Trung Quốc. Nhưng trong những năm gần đây, quyền tự chủ của Đài Loan đã trở thành một lợi ích địa chính trị quan trọng đối với Mỹ do hòn đảo này thống trị thị trường sản xuất chip bán dẫn.

Đây là chip công nghệ đầu não không thể thiếu đối với tất cả các thiết bị nối mạng đã gắn liền với cuộc sống của chúng ta. Chúng cũng có các ứng dụng quân sự tiên tiến.

Internet 5G siêu tốc mang tính chuyển đổi đã tạo ra một thế giới của mọi loại thiết bị được kết nối (Internet of Things) và một thế hệ vũ khí nối mạng mới. Với suy nghĩ này, các quan chức Mỹ bắt đầu nhận ra dưới thời chính quyền Trump rằng, các công ty thiết kế chất bán dẫn của Mỹ, chẳng hạn như Intel, phụ thuộc rất nhiều vào chuỗi cung ứng ở châu Á để sản xuất các sản phẩm của họ.

Đặc biệt, vị trí của Đài Loan trong thế giới về sản xuất chất bán dẫn hơi giống vị thế của Ả Rập Xê Út trong OPEC. TSMC chiếm 53% thị phần trên thị trường đúc chip toàn cầu. Các nhà sản xuất khác có trụ sở tại Đài Loan tuyên bố chiếm thêm 10% thị trường.

Kết quả là, Báo cáo đánh giá chuỗi cung ứng trong 100 ngày của chính quyền Biden cho biết: "Hoa Kỳ phụ thuộc nhiều vào một công ty duy nhất - TSMC - để sản xuất chip tiên tiến hàng đầu của mình".

Thực tế là chỉ có TSMC và Samsung (Hàn Quốc) mới có thể tạo ra các chip bán dẫn tiên tiến nhất (được gọi là chuẩn quy trinh 5 nanomet) "gây rủi ro cho khả năng cung cấp các nhu cầu cơ sở hạ tầng quan trọng và an ninh quốc gia của [Hoa Kỳ] hiện tại và tương lai".

Điều này có nghĩa là mục tiêu lâu dài của Trung Quốc là thống nhất với Đài Loan hiện đang đe dọa nhiều hơn đến lợi ích của Mỹ. Nhưng đối với Mỹ, không thể tưởng tượng nổi một ngày nào đó TSMC có thể nằm trong lãnh thổ do Bắc Kinh kiểm soát.

"CHIẾN TRANH CÔNG NGHỆ" GIỮA MỸ VÀ TRUNG QUỐC

Vì lý do này, Mỹ đã và đang cố gắng thu hút TSMC vào Mỹ để tăng năng lực sản xuất chip trong nước. Năm 2021, với sự hỗ trợ của chính quyền Biden, công ty đã mua một địa điểm ở Arizona để xây dựng một xưởng đúc chip ở Hoa Kỳ. Việc này dự kiến hoàn thành vào năm 2024.

Quốc hội Mỹ vừa thông qua Đạo luật về chip và khoa học, trong đó cung cấp 52 tỷ USD trợ cấp để hỗ trợ sản xuất chip bán dẫn ở Mỹ. Nhưng các công ty sẽ chỉ nhận được tài trợ của Đạo luật Chips nếu họ đồng ý không sản xuất chất bán dẫn tiên tiến cho các công ty Trung Quốc.

Điều này có nghĩa là TSMC và các công ty khác có thể phải lựa chọn giữa kinh doanh ở Trung Quốc và ở Mỹ vì chi phí sản xuất ở Mỹ được coi là quá cao nếu không có trợ cấp của chính phủ.

Có thể thấy, đây là một phần của "cuộc chiến công nghệ" rộng lớn hơn giữa Mỹ và Trung Quốc, trong đó Mỹ đang nhằm hạn chế sự phát triển công nghệ của Trung Quốc và ngăn nước này thực hiện vai trò lãnh đạo công nghệ toàn cầu.

Vào năm 2020, chính quyền Trump đã áp đặt các biện pháp trừng phạt chặt chẽ đối với gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc Huawei được thiết kế để cắt đứt công ty khỏi TSMC, nơi mà công ty này phụ thuộc vào việc sản xuất chất bán dẫn cao cấp cần thiết cho hoạt động kinh doanh cơ sở hạ tầng 5G của mình.

Huawei là nhà cung cấp thiết bị mạng 5G hàng đầu thế giới nhưng Mỹ lo ngại nguồn gốc từ Trung Quốc của họ gây ra rủi ro bảo mật (mặc dù tuyên bố này đã bị nghi ngờ). Các biện pháp trừng phạt vẫn được áp dụng vì cả Đảng Cộng hòa và Dân chủ đều muốn ngăn các quốc gia khác sử dụng thiết bị 5G của Huawei.

Chính phủ Anh ban đầu đã quyết định sử dụng thiết bị của Huawei trong một số phần của mạng 5G của Vương quốc Anh. Các biện pháp trừng phạt của chính quyền Trump đã buộc London phải đảo ngược quyết định đó.

Mục tiêu chính của Mỹ dường như là chấm dứt sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng ở Trung Quốc hoặc Đài Loan đối với các công nghệ quan trọng, bao gồm chất bán dẫn tiên tiến cần thiết cho hệ thống 5G, nhưng có thể bao gồm các công nghệ tiên tiến khác trong tương lai.

Giờ đây, chuyến đi của Pelosi đến Đài Loan không chỉ là nơi quan trọng của Đài Loan trong "cuộc chiến công nghệ". Nhưng sự thống trị của công ty quan trọng nhất của họ đã mang lại cho hòn đảo một tầm quan trọng địa chính trị mới, có khả năng làm gia tăng căng thẳng hiện có giữa Mỹ và Trung Quốc về tình trạng của hòn đảo. Nó cũng đã tăng cường các nỗ lực của Hoa Kỳ để "phục hồi" chuỗi cung ứng chất bán dẫn của mình.