Dẹp loạn “tín dụng đen” bủa vây ngư dân ở cảng cá Quy Nhơn

Rủi ro “vây ráp” ngư dân

Hàng chục năm nay, ngư dân Văn Công V (ở TP.Quy Nhơn, Bình Định) khi cập cảng cá Quy Nhơn không thể ký hợp đồng bán sản phẩm trực tiếp với doanh nghiệp nên đành liên kết với đầu nậu.

Tàu thuyền của ngư dân cập cảng cá Quy Nhơn (Bình Định).

“Mọi chuyện đều phải thông qua trung gian nên bắt buộc ngư dân phải bán cho nơi duy nhất là đầu nậu, từ đó phát sinh rất nhiều bất cập. May mắn của tôi là đầu nậu làm ăn hàng chục năm nay có uy tín, sau khi bán hàng chậm nhất là 10 ngày họ trả đủ tiền, chứ nhiều chủ tàu khác lâm cảnh trớ trêu lắm”, ông V nói.

Ông V kể, vài năm gần đây xuất hiện tình trạng đầu nậu xù tiền khiến nhiều ngư dân lâm cảnh khốn đốn. Đây là dạng đầu nậu mới ra đời họ làm mọi cách để ngư dân tin tưởng bán hải sản nợ với lời hứa suông, sau đó bỏ đi mất dạng. Nhiều trường hợp ngư dân thiếu vốn, đầu nậu đầu tư trang thiết bị để chủ tàu tham gia đánh bắt và khi làm ra sản phẩm bắt buộc phải bán cho họ, dẫn đến tình trạng ngư dân bị ép giá.

Ngư dân cho biết, đa số họ bán cho đầu nậu chứ không hợp đồng được với doanh nghiệp nên giá cả rất bấp bênh, khó kiểm soát. Nếu đầu nậu thua lỗ họ viện đủ lý do như công ty chưa có tiền nên việc trả tiền cho chủ tàu chậm, phải chờ đợi. Nếu chẳng may đầu nậu ôm tiền chạy, ngư dân lâm vào cảnh vỡ nợ.

“Nhiều tàu khi bán sản phẩm xong, đầu nậu ứng khoảng 25% số tiền bán được để chủ tàu trang trải chi phí cho anh em lao động. Rồi sau đó, nếu nhanh thì 1 tuần, chậm có khi mất 1 tháng đầu nậu mới thanh toán đủ. Ngư dân làm việc trực tiếp với doanh nghiệp rất khó vì họ không có trực tiếp ở cảng cá. Chúng tôi mong muốn đầu nậu phải mua bán rõ ràng, tiền bạc nhanh chóng khi đó ngư dân mới bớt rủi ro”, ông V chia sẻ.

Tại cảng cá Quy Nhơn, lâu nay “tín dụng đen” vẫn đang tồn tại để mời chào ngư dân vay vốn. Rất nhiều tờ quảng cáo với nội dung như: “Cho vay trả góp, không thế chấp, không phụ phí, thủ tục đơn giản, vay trong ngày, cầm giấy tờ xe máy”, kèm theo đó là số điện thoại công khai để liên lạc được dán khắp nơi. Điều đáng nói, các dịch vụ này có phương thức giải ngân rất gọn gàng, chỉ cần chứng minh nhân dân, hộ khẩu và đánh vào tâm lý những ngư dân đang cần gấp vốn xoay sở cho chuyến biển. Nhưng nếu đã dính vào bẫy “tín dụng đen” thì coi như ngư dân lâm cảnh nợ nần khó thoát vì số nợ ngày một tăng dần.

“Cò” ngang nhiên, sẵn sàng gây sự?

Trò chuyện với chúng tôi tại cảng cá Quy Nhơn, bà T (một chủ tàu ở huyện Hoài Nhơn đề nghị giấu tên), cho biết hiện tại tàu cá của gia đình bà đang neo tại cảng sắm phí tổn để chuẩn bị cho chuyến vươn khơi tiếp theo.

Các quảng cáo “tín dụng đen”, cầm đồ… bủa vây ngư dân ở cảng cá Quy Nhơn.

“Phí tổn mỗi chuyến biển lên đến hàng trăm triệu đồng nhưng khi vào bờ ngư dân lại đối mặt với rất nhiều nỗi lo. Đau đầu nhất là xuất hiện tình trạng các thương lái cấu kết với nhau với ý đồ ép giá cá. Có trường hợp, khi tàu vào thương lái chào mua cá bò gù với giá gần 100.000 đồng/kg nhưng chủ tàu liên hệ được chỗ khác giá ổn định và cao hơn nên không bán cho họ. Chẳng may, 2 mối thương lái này quen biết nhau nên gọi điện thống nhất với các thương lái khác không mua cá của chủ tàu. Rồi ngư dân phải xuống nước nài nỉ, khi cân lại thì thương lái ép giá chịu không nổi, nhiều khi họ ngâm dài ngày sợ cá hư nên phải bán tháo”, bà T nói.

Ngư dân sắm phí tổn, chỉnh sửa lưới để vươn khơi chuyến kế tiếp.

Ngoài nỗi lo trên, bà T còn kể rằng tình trạng nhóm 'cò' để xếp dỡ hàng hóa sau khi tàu của ngư dân cập cảng cá Quy Nhơn rất manh động. Điều này, khiến ngư dân bức xúc nhưng không dám kêu ai vì sợ bị trả thù.

“Nhiều trường hợp dọa đánh cả chủ tàu, đội quân dịch vụ “cò” bốc hàng ngang nhiên và ngông cuồng lắm. Mỗi tốp thường đi khoảng 5 người có cả phụ nữ. Tàu cá của chúng tôi vừa cập cảng là họ tự tiện xuống trực tiếp bốc hàng khi chưa có ý kiến đồng ý từ chủ tàu. Khi chủ tàu từ chối vì hàng ít đã có bạn đi cùng bốc lên cảng thì họ liền gây sự với thái độ hung hãn. Ngoài ra, tàu vào bờ khuya thì ngư dân phải trắng đêm để canh giữ chứ không mất hàng như chơi. Có nhiều lần vì mệt quá nên chúng tôi ngủ thiếp đi, kẻ trộm dở hầm trộm cá gây thiệt hại rất lớn”, bà T cho hay.

Ông Phan Trọng Hổ, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Bình Định cho biết, hiện tại công an đang vào cuộc điều tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm để lập lại an ninh trật tự tại cảng cá Quy Nhơn.

“Vấn đề ngư dân nói bị ép giá thì cơ quan chức năng vẫn đang tìm hiểu xem các đầu nậu có liên kết lại với nhau hay không? Đa số ngư dân cập cảng đều bán hàng cho đầu nậu nhưng hiện tại đầu nậu lớn, nhỏ thu mua cảng cá Quy Nhơn mỗi ngày có biến động rất lớn. Nếu nói đầu nậu ép giá thì rất khó có cơ sở, vì giá cả thường do thị trường, nhà nước không thể quyết định. Khi phát hiện gian dối trong việc mua bán, cơ quan chức năng sẽ can thiệp ngay, để giải quyết cho ngư dân”, ông Hổ khẳng định.