Dự án BOT Quốc lộ 1 đoạn Khánh Hòa: Sai phạm hàng loạt, chỉ kiến nghị kiểm điểm rút kinh nghiệm

 Dự toán “vống” lên hàng ngàn tỷ

 Một trạm thu phí trên Quốc lộ 1 qua tỉnh Khánh Hòa. Ảnh: I.T

Dự án Quốc lộ 1 đoạn đi qua tỉnh Khánh Hòa được cấp phép vào tháng 4.2013, dự kiến hoàn thành vào tháng 1.2016. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, chủ đầu tư đã đẩy nhanh tiến độ hoàn thành sớm hơn 3 tháng so với kế hoạch. Tổng vốn của dự án là 2.644 tỷ đồng, trong đó vốn chi lớn nhất cho xây dựng và thiết bị là hơn 1.300 tỷ đồng.

Mặc dù hoàn thành trước kế hoạch, song theo kết luận của thanh tra Bộ KHĐT, dự án BOT QL 1 đoạn qua Khánh Hòa có nhiều sai phạm liên quan đến lập dự toán.

Cụ thể, dự án BOT  QL 1 đi qua Khánh Hòa lập dự toán với tổng vốn gần 2.644 tỷ đồng nhưng tính đến tháng 10.2015 khi dự án hoàn thành và bắt đầu đưa vào sử dụng, tổng vốn thực hiện chỉ là 1.400 tỷ đồng, bằng gần 1/2 so với dự toán, tức phần chênh lệch dự toán ban đầu lên tới 1.282 tỷ đồng. Đáng chú ý, trong dự toán vốn vay ngân hàng của dự án, hợp đồng vay hơn 2.350 tỷ đồng, nhưng trên thực tế khi dự án hoàn thành phần vốn vay giải ngân chỉ là 1.000 tỷ đồng, mức chênh lệch là hơn 1.350 tỷ đồng.

Vốn vay thấp hơn nhiều so với dự toán vay, khiến chi phí lãi vay trong dự toán dự án sẽ giảm xuống. Thế nhưng, trước đó khi lập dự toán, chủ đầu tư dự toán dành 343 tỷ đồng chi trả chi phí lãi vay hơn 2.350 tỷ cho các ngân hàng. Tuy nhiên, với 1.000 tỷ đồng lãi vay, trên thực tế dự án chỉ mất hơn 60 tỷ đồng (tức mức chênh lệch gần hơn 280 tỷ đồng).

Bỏ qua đánh giá tác động môi trường

Ngoài những dự toán lớn chênh lệch vốn, kết luận thanh tra Bộ KHĐT còn chỉ ra một số sai phạm tại dự án BOT này. Đơn cử như việc phê duyệt dự án đầu tư khi chưa có báo cáo tác động môi trường mà theo quy định phải được tiến hành đồng thời với quá trình lập dự án đầu tư, chủ dự án phải trình thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường trước khi quyết định đầu tư dự án.

Bên cạnh đó, việc khảo sát, lập, thẩm định và phê duyệt dự án còn một số hạn chế, dẫn đến: Phải điều chỉnh, bổ sung về quy mô, thiết kế; Một số đoạn đường qua đô thị đã thi công một số lớp kết cấu nền, mặt đường nhưng do thay đổi thiết kế nên phải đào bỏ đi với giá trị 899.017.000 đồng (chi phí này không dưa vào dự án).

Kết luận của Thanh tra Bộ KHĐT cũng nêu rõ: Chi phí nhân công trong đơn giá xây lắp tính chưa phù hợp đã làm tăng chi phí nhân công lên hơn 15 tỷ đồng. Về việc tính nhầm, tính lượng đất đắp khi lập dự toán, làm tăng thêm 26,9 tỷ đồng.  Đặc biệt, sai lệch về cự ly vận chuyển vật tư, vật liệu từ mỏ, địa điểm cung cấp bê tông đến nơi thi công làm tăng giá trị dự toán dự án lên 14 tỷ đồng. Ngoài ra, một số chi phí trong dự toán đưa ra cũng chưa hợp lý, chưa có cơ sở dự tính là 3,4 tỷ đồng.

Ngoài ra, theo kết luận, các sai phạm về cự ly vận chuyển đất, đá của dự án ở hầu hết các hạng mục gói thầu số 4, số 10, số 7 6, 5 và 11 cũng đều sai lệch (giảm trên thực tế) so với dự toán trước đó khiến làm tăng giá trị gói thầu xây lắp số 4 lên 1,8 tỷ đồng.

Tuy nhiên, với những sai phạm như vậy nhưng Thanh tra Bộ KHĐT chỉ kiến nghị Bộ Giao thông - Vận tải sớm chỉ đạo các đơn vị cá nhân họp kiểm điểm, rút kinh nghiệm đối với những tồn tại, sai sót được nêu trong báo cáo kết quả thanh tra, đề ra những biện pháp khắc phục và thực hiện đúng quy định đối với những công việc đang tiếp tục triển khai. Rút kinh nghiệm trong  việc khảo sát, lập, thẩm định dự án khi chưa nghiên cứu kỹ, còn để sai sót dẫn đến chênh lệch tổng mức đầu tư khoảng 61,8 tỷ đồng.

Trước đó, hồi năm 2015, nhiều sai phạm ở các dự án BOT trị giá ngàn tỷ cũng đã được Thanh tra Bộ KHĐT “vạch trần” như dự án mở rộng QL 1 đoạn Nghi Sơn – Cầu Giát và cải tạo, nâng cấp QL 1 đoạn Hà Nội – Bắc Giang. Tuy nhiên, những sai phạm này cũng chỉ được Bộ KHĐT  kiến nghị Bộ Giao thông - Vận tải chỉ đạo kiểm điểm, rút kinh nghiệm.