Du lịch tự phát ven hồ Trị An: Lo ngại ô nhiễm, "xẻ thịt" đất công

Bàn câu chuyện du lịch tự phát ven hồ Trị An

Sáng 21/4, ông Võ Văn Phi, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai cùng lãnh đạo các sở ngành đã có buổi làm việc với Khu Bảo tồn thiên nhiên văn hóa Đồng Nai, UBND huyện Vĩnh Cửu, UBND xã Mã Đà, Công ty Thủy điện Trị An về đề án du lịch sinh thái nghỉ dưỡng của khu bảo tồn cũng như tình hình xử lý du lịch tự phát ven hồ Trị An.

Phát biểu mở đầu buổi làm việc, ông Võ Văn Phi nói, gần đây, nhu cầu du lịch sinh thái ở khu vực ven hồ Trị An ngày càng tăng nên có nhiều người dân đã mở các điểm du lịch đón khách đến tham quan, vui chơi. 

Gần đây, lực lượng chức năng cũng đã cho tháo dỡ nhiều điểm du lịch tự phát ven hồ Trị An và việc tháo dỡ này nhận được sự đồng thuận từ người dân. Tuy nhiên, đa phần người dân đều mong muốn tiếp tục được làm du lịch và được hướng dẫn làm du lịch từ ngành chức năng.

Trước thực tế này, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai đã yêu cầu các cơ quan quản lý nhà nước có hướng dẫn cụ thể về du lịch sinh thái ven hồ Trị An để người dân có thể triển khai thực hiện. “Nếu có hướng để làm, phải đặt ra các quy định và quy định đó người dân phải làm theo để đáp ứng nhu cầu thực tế, khai thác được tiềm năng du lịch địa phương”, ông Phi nhấn mạnh.

Báo cáo tại buổi làm việc, ông Nguyễn Hoàng Hảo, Giám đốc Khu Bảo tồn thiên nhiên văn hóa Đồng Nai cho biết khu bảo tồn đã hoàn chỉnh Đề án Du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí giai đoạn 2021 – 2030 gửi Sở NNPTNT Đồng Nai thẩm định. Hiện Sở NNPTNT cũng đang xin ý kiến các sở, ngành về đề án du lịch.

Theo dự thảo đề án, khu du lịch được quy hoạch 37 tuyến du lịch và 22 khu với 50 điểm du lịch. Định hướng chung sẽ phát triển thành du lịch cộng đồng, dịch vụ vui chơi, giải trí, cắm trại. Trong đó bao gồm: Du lịch sinh thái - khám phá thiên nhiên; Du lịch trải nghiệm tại các lều trại ven hồ và các hoạt động vui chơi, giải trí  trên mặt nước hồ Trị An; Du lịch cộng đồng gắn với dịch vụ cung cấp các sản phẩm địa phương; Các loại hình du lịch, dịch vụ khác phù hợp trong khu vực.

Các sản phẩm du lịch sẽ hướng đến dịch vụ sinh thái hồ, các hoạt động đua thuyền, các trò chơi dưới nước…; Dịch vụ tham quan, chụp ảnh lưu niệm; Dịch vụ cắm trại ven hồ; Dịch vụ văn hóa văn nghệ; Dịch vụ hàng hóa (sản phẩm địa phương). Ngoài ra sẽ kết nối thêm các điểm du lịch tham quan gồm điểm du lịch văn phòng Khu Bảo tồn: từ 1km (điểm gần nhất) đến 20km (điểm xa nhất) và điểm du lịch Khu uỷ miền Đông Nam bộ (cách 15km). Đặc biệt, trong đề án này có hạng mục triển khai safari để phục vụ nhu cầu của khách du lịch.

“Đề án đã trải qua nhiều lần xin góp ý, họp Hội đồng thẩm định và nhiều lần chỉnh sửa, trình thẩm định nhưng đến nay đã gần 6 năm vẫn chưa được thẩm định và phê duyệt nên không thể triển khai các dự án du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng giải trí. Các văn bản liên quan phải trình qua các sở, ngành nên mất nhiều thời gian, do đó tiến độ thực hiện đề án bị kéo dài, chậm trễ. Phải có đề án mới phát triển được du lịch đồng bộ tại địa phương và mới có hướng đi lâu dài cho du lịch”, ông Hảo nói.

Về vấn đề phát sinh du lịch tự phát trên địa bàn, ông Hảo cho biết hoạt động này mới chỉ diễn ra sau dịch Covid-19. Đến nay ngành chức năng đã tháo dỡ nhiều cơ sở tự phát vi phạm khu vực dưới cốt 62 và yêu cầu người dân không được phát sinh vi phạm.

Còn đại diện Chi cục Kiểm lâm Đồng Nai nói rằng trong luật cũng có những điều khoản cho làm du lịch sinh thái dưới tán rừng để tăng thu nhập các hộ nhận khoán. Thực tế về khoa học, việc phát triển du lịch sinh thái dưới tán rừng, không có tác động lớn đến môi trường rừng. Điều này còn có khả năng tạo ra môi trường rừng, độ che phủ rừng tốt hơn. 

“Thực ra vùng bán ngập lòng hồ Trị An rất lớn, nếu các hộ dân khai thác trồng cây ngắn ngày sẽ tạo ra ô nhiễm lớn còn phát triển du lịch vẫn hạn chế được ô nhiễm hơn. Nên cần có phương án triển khai du lịch phù hợp để tạo điều kiện phát triển du lịch, tăng thu nhập cho bà con”, đại diện Chi cục Kiểm lâm nhấn mạnh.

Báo cáo về du lịch tự phát, ông Nguyễn Cao Tài, Phó Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Cửu cho biết qua kiểm tra địa phương đã phát hiện tại các xã Mã Đà, Hiếu Liêm, Phú Lý, có 52 trường hợp tự phát. Hiện đã xử lý được 38 trường hợp.

“Quan điểm của địa phương là nếu người dân sử dụng đất hợp pháp có hợp đồng 01 với Khu Bảo tồn thiên nhiên văn hóa Đồng Nai nhưng chỉ dựng các công trình tạm thì huyện vẫn đang xem xét hỗ trợ. Còn lại phải xử lý các sai phạm nhưng mong có phương án, hướng dẫn người dân làm du lịch lâu dài vì tiềm năng phát triển du lịch ở khu vực là có. Và trên thực tế khó khăn nhất là các cơ sở du lịch hiện nay khó hoạt động hợp pháp vì thiếu rất nhiều giấy tờ. Sắp tới sẽ phê duyệt phương án sử dụng đất đối với các khu vực ven hồ Trị An”, ông Tài nói.

Trong khi đó ông Võ Tấn Nhẫn, Giám đốc Công ty Thủy điện Trị An lo lắng là du lịch tự phát nếu không được quản lý chặt sẽ dễ gây ô nhiễm nguồn nước, an ninh quốc phòng. Ngoài ra ông Nhân còn lo sợ có tình trạng "xẻ thịt", lấn chiếm đất công, dính đến hành lang bảo vệ hồ Trị An. 

"Nếu nhân nhượng một người trước thì người sau cũng sẽ lấn tới nên cần phải hài hòa tất cả để du lịch sinh thái không ảnh hưởng môi trường, không để lại hậu quả. Thực tế vùng bán ngập vẫn có phương án cho bà con trồng rau màu ngắn ngày, tạo điều kiện cho các hộ sinh sống ở đó để cải thiện thu nhập. Còn du lịch phải cân nhắc kỹ và có phương án cụ thể để tránh ảnh hưởng và tránh để lại hệ luỵ", ông Nhẫn chia sẻ.

Du lịch tự phát là nhu cầu thực tiễn

Bà Nguyễn Thị Mộng Bình, Phó Giám đốc Sở VH-TT-DL Đồng Nai khẳng định du lịch tự phát là nhu cầu thực tiễn không chỉ riêng ở Đồng Nai và nhiều nơi. Đặc biệt sau dịch Covid-19, nhu cầu du lịch của người dân đã thay đổi và họ chuyển hướng sang du lịch sinh thái, tìm về thiên nhiên.

"Góc độ pháp lý hiện chưa có một hướng dẫn cụ thể nào về loại hình du lịch vùng ven hồ Trị An này. Có nhiều địa phương ở gần tỉnh Đồng Nai đã có cơ sở đưa vào quản lý loại hình du lịch này nên sắp tới tỉnh sẽ có đoàn đi khảo sát tại Lâm Đồng và Ninh Thuận để học hỏi cách làm du lịch dưới tán rừng. Trên hết, muốn làm du lịch sinh thái dạng này các địa phương phải quản lý chặt và người dân phải cam kết ra sao để có hướng xử lý, tránh để lại ảnh hưởng đến môi trường", bà Bình cho hay.

Cũng theo bà Bình, sở đã nhận được đơn kiến nghị từ bà con xã Mã Đà nên sở sẽ mời các sở ngành khác ngồi lại bàn bạc để tìm cách tốt nhất.

Kết luận buổi làm việc, ông Võ Văn Phi nói rằng mục tiêu của tỉnh Đồng Nai là phát triển du lịch cho địa phương. "Chúng ta nhận thấy một niềm vui lớn cho Đồng Nai đó là gần đây Vĩnh Cửu đã trở thành điểm đến của nhiều du khách về du lịch trải nghiệm còn doanh nghiệp cũng muốn về đầu tư du lịch.

Quan điểm của tôi là cái nào có nhu cầu có phát triển tạo cơ chế để quản lý, ai đủ điều kiện sẽ được vận hành. Đặc biệt, ai đáp ứng được sẽ tham gia để cùng nhau phát triển du lịch chứ không thể cấm hết, nếu cấm hết, không có hướng dẫn làm sẽ thiệt cho người dân. 

Thực tế phải cho làm, có quản lý, du lịch mới an toàn còn để người dân tự đi du lịch sẽ phát sinh nhiều ảnh hưởng hơn. Chúng ta cần khoanh vùng khu vực có thể cho du lịch hoặc không cho rồi hướng dẫn người dân về giấy phép kinh doanh, môi trường, an ninh trật tự, an toàn khi chơi dưới nước ra sao...", ông Phi nhấn mạnh