Giảm lệ phí trước bạ với ô tô - "Thuốc ngọt cứu nan y"?

Giảm thuế để kích dòng tiền Có lẽ đây là lợi ích duy nhất của việc giảm phí trước bạ lần này. Các nhà làm chính sách hy vọng rằng với thành công của năm 2022 và việc giảm được chi phí sở hữu sẽ làm người dân có được quyết định nhanh hơn trong việc mua sắm xe cộ, bơm tiền vào nền kinh tế; giải phóng được tình trạng tồn kho đã kéo dài nhiều tháng qua tại các showroom. 

Mặt khác, Chính phủ cũng gia hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt trong quý 3/2023 để giúp doanh nghiệp chủ động hơn về nguồn lực sản xuất kinh doanh trong giai đoạn cuối năm. Xét về mặt bản chất, những chính sách này đều nhằm kích cầu tiêu dùng ở một phạm vi, dựa trên việc tiết kiệm chi phí cần phải bỏ ra ở cả hai phía - người dân và doanh nghiệp. 

Nhưng hiệu quả liệu sẽ có được như kỳ vọng?

 Thuốc ngọt cứu nan y? 

Cần phải nhìn nhận tình trạng trầm lắng của thị trường xe hơi không xuất phát từ sự sụt giảm nhu cầu của người dân mà đến từ hiệu ứng hậu Covid khi mà nền kinh tế bắt đầu "ngấm mệt" sau quãng thời gian đứt gãy. Nhu cầu sản xuất giảm sút, kéo theo tỷ lệ thất nghiệp ra tăng, dẫn tới nguồn cung tiền mặt cũng như tín dụng bị mắc kẹt, làm cho người dân phải thận trọng hơn trong bất cứ một quyết định chi tiêu nào. Do vậy khách quan mà nói, việc giảm phí trước bạ sẽ không phải là "liều thuốc đắng giã tật" tại thời điểm này. 

Trước hết cần hiểu nhanh phí trước bạ là gì? Đây là một loại thuế phí phải nộp khi đăng ký phương tiện, dựa trên giá niêm yết của nhà phân phối/nhà sản xuất. 

Biểu thuế phí trước bạ này được áp dụng tuỳ theo từng địa phương với mức thấp nhất là 10%. Bản thân các hãng xe trước chương trình này đã áp dụng mức hỗ trợ cho khách hàng tối đa toàn bộ chi phí trước bạ thay vì cấn trừ vào giá bán. 

Nay Chính phủ hỗ trợ 50% phí trước bạ để người tiêu dùng chỉ có lợi thực sự nếu hãng áp dụng bổ sung chính sách giảm giá bán trực tiếp thay vì trả nốt 50% trước bạ còn lại. 

Tuy nhiên việc này không dễ vì nó làm giảm lợi nhuận bán hàng cũng như ảnh hưởng trực tiếp tới chính sách hoa hồng của "Sales" (người tư vấn bán hàng) và đại lý. 

Ví dụ một chiếc xe có giá niêm yết 1 tỷ đồng đăng ký tại TP. Hồ Chí Minh thì thuế trước bạ sẽ là 10% = 100 triệu. Người dùng phải đóng 1,1 tỷ để ra giấy đăng ký. Nay thực tế hai bài toán chi phí theo thị trường như sau: + chỉ áp dụng 50% trước bạ, số tiền cần bỏ là 1.050 triệu. + áp dụng 50% trước bạ + giảm 100 triệu giá bán, số tiền cần bỏ là 950 triệu. 

Từ ví dụ trên đây, chúng ta cũng thấy rằng việc giảm phí trước bạ chỉ thực sự có ý nghĩa về mặt giá trị đối với những dòng xe có giá bán không dưới mức 10 con số - vốn phần nhiều rơi vào các mẫu xe nhập khẩu hoặc xe thương mại. 

Tuy nhiên, CBU như thường lệ, vẫn là một sân chơi không nhận được nhiều ưu ái theo quan điểm tỷ trọng doanh số ít, khách hàng là nhà giàu không thiếu tiền. 

Vậy câu hỏi đặt ra với các doanh nghiệp cần mua xe khách, xe tải, xe chuyên dụng thì đâu là ưu đãi phù hợp để giúp họ sớm trở lại đẩy mạnh sản xuất kinh doanh? 

Nhìn rộng hơn, ở góc độ Ngân sách quốc gia, việc giảm thiểu thuế trước bạ dẫn tới giảm thu hàng nghìn tỷ đồng (ước tính nửa đầu năm 2022 hụt thu 8.727 tỷ), tác động trực tiếp tới việc cân đối thu NSNN của các địa phương. 

Thực tế cho thấy số thu thuế VAT và thuế tiêu thụ đặc biệt chỉ tập trung ở 8 tỉnh thành là Vĩnh Phúc, Hải Dương, Hải Phòng, Ninh Bình, Đà Nẵng, Quảng Nam, Bình Dương, TP. Hồ Chí Minh - nơi đặt các công ty sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước. Các địa phương còn lại đề bị giảm thu và sẽ phải yêu cầu ngân sách trung ương cấp bù khoản hụt thu này đề đảm bảo cân đối ngân sách địa phương. 

Từ đó dẫn tới một hệ luỵ có thể xảy ra là tăng các khoản phí, thuế khác để bù đắp chi tiêu công. Hay nôm na, chúng ta bớt được khoản chi lớn thì sẽ chi thêm những khoản chi nhỏ và khi tính tổng lại thì chưa chắc đã là một sự tiết kiệm đáng kể về mặt con số. 

Rõ ràng tính hiệu quả của việc giảm thuế trước bạ tại thời điểm này có thể không khả thi như cách đây một năm. Nó cần nhiều hơn sự phối hợp đồng bộ từ các bên như Ngân hàng với việc gia tăng room tín dụng và giảm lãi suất; Nhà sản xuất với những mẫu xe giá rẻ dễ tiếp cận và cả Chính phủ với sự công bằng về chính sách cho các thành viên VAMA cũng như VIVA. 

Chỉ có như vậy thì trong lần thứ hai chiếc phao trước bạ được đưa ra mới có những tín hiệu hồi sinh cho cơn ngụp lặn của thị trường.