Hai anh em ở Quảng Trị mất đất vì hợp đồng khống: Án sơ thẩm vi phạm pháp luật

Phường chứng thực hợp đồng "khống"

Ngày 26/12, hai anh em ruột Nguyễn Kỳ Lâm (SN 1990) và Nguyễn Hương Dạ Quỳnh (SN 1992, cùng trú khu phố 5, phường 3, TP.Đông Hà, tỉnh Quảng Trị) cho biết, đã nhận được bản án số 244/2021/HC-PT của TAND cấp cao tại Đà Nẵng. Vụ án khiếu kiện quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai này được xét xử ngày 24/11/2021.

Nội dung vụ án đã được Báo Dân Việt phản ánh trong bài "Quảng Trị: Hai anh em ruột mất đất vì UBND phường chứng thực hợp đồng khống".

Theo đó, năm 2004, Lâm và Quỳnh được bố, mẹ là ông Nguyễn Hữu Phúc và bà Lê Thị Nguyệt tặng thửa đất số 05, tờ bản đồ số 21, diện tích 400m2, tại khu phố 8, phường 5, TP.Đông Hà và được UBND thị xã (nay là thành phố) Đông Hà cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (CNQSDĐ) số Đ 622223 ngày 15/7/2004 (gọi là mảnh đất Đ62-PV).

Tháng 7/2004, ông Phúc, bà Nguyệt ly hôn. Anh Lâm, chị Quỳnh do ông Phúc chăm sóc, nuôi dưỡng và trở thành người đại diện theo pháp luật của hai con. Vì anh em Lâm-Quỳnh còn nhỏ nên giấy CNQSDĐ do bà Nguyệt cất giữ. Năm 2013, bà Nguyệt mất do bệnh tật, giấy CNQSDĐ bị thất lạc.

Ngày 6/8/2020, anh Lâm đến Văn phòng đăng ký đất đai chi nhánh TP.Đông Hà thì bất ngờ biết được, ngày 18/7/2006, mình và em gái đã ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất (QSDĐ) mảnh đất Đ62 cho bà Lưu Thị Diệu Liên (gọi là hợp đồng N1), hợp đồng kèm theo trích lục có chứng thực của Phó Chủ tịch UBND phường 5, thị xã Đông Hà.

Giấy CNQSDĐ mang tên anh Nguyễn Kỳ Lâm và chị Nguyễn Hương Dạ Quỳnh, nhưng phần chứng thực lại ghi người sử dụng đất là Nguyễn Lâm Kỳ và Nguyễn Thị Dạ Quỳnh.

Vậy mà ngày 9/8/2006, UBND thị xã Đông Hà vẫn cấp giấy CNQSDĐ số AE 549153 (gọi là AE 54) mảnh đất Đ62 cho bà Liên.

Ngày 16/7/2019, bà Liên bán mảnh đất Đ62 cho anh Thái Thanh Hoàn. Đến ngày 22/7/2019, anh Hoàn cắm sổ đỏ mảnh đất Đ62 vào ngân hàng để vay vốn.

Anh Lâm, chị Quỳnh khởi kiện UBND TP.Đông Hà ra TAND tỉnh Quảng Trị, đề nghị huỷ giấy CNQSDĐ số AE 54; buộc UBND TP.Đông Hà cấp lại giấy CNQSDĐ của mảnh đất Đ62 cho hai anh em.

Bản án sơ thẩm số 03/2021/HC-ST ngày 29/4/2021 của TAND tỉnh Quảng Trị kết luận, mặc dù hợp đồng CNQSDĐ giữa bà Liên với anh Lâm, chị Quỳnh vi phạm điều cấm, không có hiệu lực và bị vô hiệu kể từ khi giao kết hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ. Tuy nhiên, sau đó bà Liên và anh Hoàn đã thực hiện giao dịch dân sự khác ngay tình, đúng quy định nên được pháp luật bảo vệ?! 

Do đó, TAND tỉnh Quảng Trị bác yêu cầu tuyên huỷ giấy CNQSDĐ số AE 54 do UBND thị xã Đông Hà cấp cho bà Liên; đồng thời giữ nguyên QSDĐ của anh Hoàn.

Bức xúc, Lâm và Quỳnh đã kháng cáo bản án của TAND tỉnh Quảng Trị.

Trái pháp luật

Theo TAND cấp cao tại Đà Nẵng, tại thời điểm ký hợp đồng, anh Lâm và chị Quỳnh lần lượt 16, 14 tuổi, không có người giám hộ đương nhiên là ông Nguyễn Hữu Phúc nhưng lại đứng một bên trong hợp đồng với bà Lưu Thị Diệu Liên là trái pháp luật.

Mặt khác, hợp đồng có chứng thực của UBND phường 5, thị xã Đông Hà ghi tên Nguyễn Lâm Kỳ và Nguyễn Thị Dạ Quỳnh - không phải tên của người có tài sản khi thực hiện chuyển nhượng đất.

Ngoài ra, theo kết luận giám định của Phòng kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Quảng Trị thì không phải do anh Lâm và chị Quỳnh ký chuyển nhượng là vi phạm quy định.

TAND tỉnh Quảng Trị xử sơ thẩm nhận định hợp đồng CNQSDĐ vô hiệu từ khi ký kết là đúng nhưng lại bác đơn khởi kiện của anh Nguyễn Kỳ Lâm, chị Nguyễn Hương Dạ Quỳnh là không đúng pháp luật.

Sau khi được cấp giấy CNQSDĐ số AE 54, bà Lưu Thị Diệu Liên đã chuyển nhượng cho anh Hoàn với giá 2,9 tỷ đồng.

Tháng 7/2019, anh Hoàn thế chấp giấy CNQSDĐ số AE 54 tại Ngân hàng đầu tư & phát triển Việt Nam Chi nhánh Quảng Trị để vay 3,1 tỷ đồng. Đáng nói, thủ tục hồ sơ vay vốn không có biên bản xem xét, thẩm định diện tích đất tranh chấp trước khi cho vay số tiền trên nên cần xác minh làm rõ.

Anh em Lâm và Quỳnh khởi kiện 3 nội dung, trong đó có buộc UBND TP Đông Hà cấp lại giấy CNQSDĐ mảnh đất Đ62 cho họ.

Tuy nhiên, tại phần quyết định của bản án sơ thẩm không quyết định chấp nhận hay không chấp nhận nội dung khởi kiện là vi phạm quy định Luật tố tụng hành chính.

Tại phiên tòa phúc thẩm, người đại diện theo ủy quyền của bà Lưu Thị Diệu Liên cho rằng, khi bà Liên được UBND TP Đông Hà cấp giấy CNQSDĐ số AE 54 năm 2006 thì giấy CNQSDĐ số Đ62 năm 2004 do UBND thị xã Đông Hà cấp cho anh Lâm và chị Quỳnh được thu hồi, lưu giữ tại Phòng TNMT thành phố nhưng tòa án cấp sơ thẩm chưa xác minh, thu thập để làm căn cứ xử lý trong vụ án là thiếu sót.

Từ những phân tích trên, HĐXX TAND cấp cao tại Đà Nẵng đã chấp nhận kháng cáo của anh em Lâm, Quỳnh; đồng thời hủy bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Quảng Trị, yêu cầu giải quyết lại vụ án theo thủ tục sơ thẩm.

Trả lời PV Dân Việt, anh Lâm cho biết, rất cảm ơn phán quyết công minh của TAND cấp cao tại Đà Nẵng và Báo Dân Việt đã đưa tin, phản ánh về vụ án. 

Anh Lâm mong rằng, TAND tỉnh Quảng Trị sẽ giải quyết lại vụ án một cách có trách nhiệm, công tâm, chính xác; đồng thời mong các cơ quan có thẩm quyền giám sát chặt chẽ quá trình giải quyết lại vụ án của TAND tỉnh Quảng Trị.