Hai Nghệ sĩ Nhân dân cùng tên Thu Hà: Người được mệnh danh "lá ngọc cành vàng", người là Đại tá, Tiến sĩ

NSND Thu Hà - biên đạo nổi danh của làng múa

Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) Nguyễn Thị Thu Hà sinh năm 1972 tại Khâm Thiên, Hà Nội, quê gốc ở huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Chị từng là diễn viên múa, công tác tại Đoàn Nghệ thuật Quân khu IV (nay là Đoàn Văn công Quân khu IV).

Từ những kinh nghiệm trên sân khấu, Thu Hà có bước tiến mới trong nghề khi quyết tâm theo đuổi lĩnh vực biên đạo. Năm 2001, chị tốt nghiệp loại xuất sắc chuyên ngành Biên đạo múa tại Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Quân đội (nay là Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội).

Nhiều tác phẩm mang chất liệu dân gian, dân tộc do NSND Thu Hà biên đạo được giới chuyên môn đánh giá cao như thơ múa Đẻ đất đẻ nước (âm nhạc nhạc sĩ Việt Thân, Quang Tú), giành Huy chương Vàng Hội diễn chuyên nghiệp toàn quốc 2009; Sắc mầu thổ cẩm (âm nhạc Xuân Thu), giành Huy chương Vàng của Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch và Giải A của Hội Nghệ sĩ Múa Việt Nam. Chị cũng có nhiều tác phẩm múa giá trị về đề tài lực lượng vũ trang và chiến tranh cách mạng như Đồng chí (âm nhạc nhạc sĩ Hồ Trọng Tuấn), Tiểu đội xe không kính (âm nhạc nhạc sĩ Hoàng Tuấn), lấy cảm hứng từ bài thơ của các nhà thơ Chính Hữu và Phạm Tiến Duật.

Trong ba năm 2005, 2009, 2013, nghệ sĩ Thu Hà được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trao tặng danh hiệu Biên đạo trẻ xuất sắc. Năm 2016, chị vinh dự được Nhà nước trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân. 

Năm 2022, Thu Hà được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật với cụm tác phẩm: Tiết mục thơ múa: Huyền thoại đẻ đất, đẻ nước; Tiết mục múa: Người mẹ Vân Kiều,Tiểu đội xe không kính, Huyền thoại một dòng sông.

Hiện tại, chị là Giám đốc Nhà hát Nghệ thuật thực hành của Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội. Trên cương vị một nữ quản lý, NSND Thu Hà tích cực phát huy vai trò của đơn vị nghệ thuật biểu diễn, cùng tập thể cán bộ, diễn viên, học viên tham gia dàn dựng, biểu diễn nhiều chương trình văn hóa nghệ thuật phục vụ những ngày lễ kỷ niệm lớn của đất nước, quân đội.

NSND Thu Hà - biểu tượng nhan sắc của màn ảnh Việt

NSND Thu Hà tên thật là Đồng Thu Hà, sinh năm 1969 tại Tuyên Quang. Vào năm Thu Hà 16 tuổi, đoàn nghệ thuật Quân khu 2 đi tuyển diễn viên ở khu vực 6 tỉnh miền Bắc, chị được người hàng xóm rủ đi thi thử và lọt vào trong số 10 người trúng tuyển.

Ban đầu, NSND Thu Hà không hề nghĩ mình sẽ có một chặng đường thành công hay được công chúng biết tới một cách rộng rãi, chỉ mong bớt gánh nặng cho gia đình. "Điều duy nhất tôi nghĩ là phải làm tốt công việc của mình. Cảm ơn hoàn cảnh lúc bấy giờ đã đưa đẩy tôi đến với nghệ thuật", chị từng thổ lộ.

Năm 1989, nữ nghệ sĩ được đạo diễn - NSND Hải Ninh mời đóng phim Đêm hội Long Trì, được khán giả chú ý bởi vẻ ngoài đài các, sang trọng. Với bộ phim Lá ngọc cành vàng tiếp sau đó, tên tuổi Thu Hà được khẳng định, trở thành một trong những ngôi sao hàng đầu của điện ảnh.

Chia sẻ với Dân Việt, NSND Thu Hà từng thổ lộ: Được gọi là "lá ngọc cành vàng" hay những danh xưng khác, tôi cũng thấy ngại! Nhưng nghĩ lại mọi người yêu quý mình mới gọi mình như thế, khiến bản thân tôi trân trọng vô cùng. Dù vậy, tôi cho rằng, một diễn viên, một nghệ sĩ luôn luôn phải ý thức không chỉ có vẻ đẹp hình thức mà phải luôn tìm tòi và cố gắng truyền tải vẻ đẹp bên trong mà nhân vật mình đảm nhận trên màn ảnh".

NSND Thu Hà cũng là một trong số ít diễn viên miền Bắc nổi tiếng ở mảng phim truyền hình miền Nam. Khi ấy, tên tuổi của chị sánh ngang với những tài tử, mỹ nhân dòng phim "mì ăn liền" như: Lý Hùng, Lê Công Tuấn Anh, Thương Tín, Việt Trinh, Diễm Hương…

Ở tuổi U60, NSND Thu Hà vẫn xuất hiện trong các bộ phim, vở kịch của Nhà hát Kịch Hà Nội, tuy nhiên kín tiếng về đời tư. NSND Thu Hà cho biết, bí quyết giúp chị trẻ đẹp ở tuổi U60 là sống đúng với tuổi của mình: "Phải biết buông bỏ, học cách cân bằng cuộc sống và vượt qua những khó khăn, đón nhận mọi thứ tới với mình một cách nhẹ nhàng và bình tĩnh nhất có thể".