Nghịch lý công trình kiến trúc giành nhiều giải thưởng quốc tế đang bị yêu cầu tháo dỡ

Doanh nghiệp đồng loạt kiện Chánh thanh tra Sở Xây dựng

Theo quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả của Thanh tra Sở Xây dựng, các doanh nghiệp gồm Công ty Cổ phần dịch vụ du lịch đảo Cát Dứa và Công ty Cổ phần thương mại Tùng Long buộc phải tháo dỡ các công trình du lịch sinh thái trên đảo Cát Dứa 2 và đảo Tháp Nghiêng.

Lý do để Thanh tra Sở Xây dựng Hải Phòng yêu cầu các doanh nghiệp tháo dỡ các công trình nói trên được đưa ra là các công trình đã xây dựng không phép.

Ngay sau khi nhận được quyết định của Thanh tra Sở Xây dựng Hải Phòng, các doanh nghiệp đồng loạt khởi kiện Chánh thanh tra Sở Xây dựng vì đã ban hành quyết định trái pháp luật, vi phạm quyền và lợi ích chính đáng của doanh nghiệp.

Trao đổi với PV Dân Việt, ông Trịnh Phúc Mãn - đại diện của Công ty CP dịch vụ du lịch đảo Cát Dứa cho biết, Tòa án nhân dân thành phố Hải Phòng đã thụ lý đơn của doanh nghiệp ông khởi kiện Chánh Thanh tra Sở Xây dựng Hải Phòng.

Ông Trịnh Phúc Mãn cho rằng, công trình du lịch Monkey Island (đảo Khỉ) trên đảo Cát Dứa 2 cũng như Castaway Island Resort trên đảo Tháp Nghiêng và một số công trình khác được xây dựng theo mô hình thí điểm dịch vụ du lịch sinh thái. 

Được sự đồng ý của Sở NNPTNN, Vườn Quốc gia Cát Bà đã ký hợp đồng liên kết với các doanh nghiệp để xây dựng mô hình du lịch thí điểm. Trên cơ sở thành công của mô hình thí điểm mà các doanh nghiệp được chọn đầu tư, TP Hải Phòng đã ban hành quyết định số 2119/QĐ-UBND ngày 4/12/2012 phê duyệt Đề án phát triển du lịch sinh thái Vườn quốc gia Cát Bà. 

Tại quyết định nói trên, các công trình du lịch của các doanh nghiệp đều có tên trong danh mục các loại hình du lịch sinh thái được UBND thành phố Hải Phòng phê duyệt tới từng điểm cụ thể.

Mặt khác, ông Trịnh Phúc Mãn cho biết, theo quy định của Luật Xây dựng hiện hành, các công trình xây dựng của các doanh nghiệp thuộc đối tượng được miễn giấy phép xây dựng.

Cụ thể, theo điểm k khoản 2, điều 89 Luật Xây dựng, công trình xây dựng ở nông thôn thuộc khu vực chưa có quy hoạch phát triển đô thị và quy hoạch chi tiết xây dựng được duyệt… thuộc đối tượng được miễn giấy phép xây dựng. 

Các công trình xây dựng của Công ty Cổ phần Dịch vụ du lịch Đảo Cát Dứa tại khu vực Bãi Cát Dứa II, công trình xây dựng của Công ty Cổ phần thương mại Tùng Long tại đảo Tháp Nghiêng thuộc phân khu phục hồi sinh thái biển Vườn Quốc gia Cát Bà có địa lý hành chính tại xã Việt Hải, huyện Cát Hải. Theo địa giới hành chính của TP. Hải Phòng, xã Việt Hải, huyện Cát Hải thuộc khu vực nông thôn.

"Xã Việt Hải thuộc khu vực nông thôn, hiện nay chưa có các quy hoạch phát triển đô thị, chưa có quy hoạch chi tiết xây dựng được duyệt, do đó, các công trình xây dựng của chúng tôi thuộc đối tượng được miễn giấy phép xây dựng"- ông Trịnh Phúc Mãn trình bày.

Ông Nguyễn Hoàng Việt, Giám đốc Công ty CP Thương mại Tùng Long cho biết, công trình xây dựng của các doanh nghiệp liên kết với Vườn Quốc gia Cát Bà là những mô hình được phép thực hiện thí điểm. 

Vườn quốc gia Cát Bà được quản lý theo quy chế riêng do Chính phủ ban hành, các cơ sở du lịch khi xây dựng cũng như hoạt động đều đã tuân thủ nghiêm ngặt các quy chế đó và các quy định cụ thể của Vườn Quốc gia Cát Bà. 

"Chúng tôi không phá rừng, sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường. Đây là các công trình thí điểm mô hình liên kết với Vườn Quốc gia để thực hiện nhiệm vụ phát triển du lịch chứ không phải dự án cho thuê đất nên không phải tuân thủ luật đầu tư, luật xây dựng như các dự án khác" - ông Nguyễn Hoàng Việt nhấn mạnh.

"Công trình du lịch của chúng tôi được lãnh đạo thành phố đồng ý cho thực hiện mô hình thí điểm du lịch sinh thái kết hợp với bảo tồn thiên nhiên. Xã Việt Hải thuộc khu vực nông thôn, được miễn giấy phép xây dựng theo quy định. 

Chính vì thế, chúng tôi triển khai giữa thanh thiên bạch nhật từ nhiều năm trước không có ai đến lập biên bản vi phạm gì cả. Nay, Thanh tra Sở Xây dựng cho rằng các công trình du lịch sinh thái của chúng tôi xây dựng không phép, phải áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là không đúng quy định của pháp luật. 

Chúng tôi đã khởi kiện và đề nghị Tòa án hủy bỏ quyết định nói trên" - ông Nguyễn Hoàng Việt trao đổi thêm.  

Trao đổi với PV Dân Việt, đại diện Thanh tra Sở Xây dựng cho biết, Thanh tra Sở Xây dựng ban hành các văn bản yêu cầu doanh nghiệp tháo dỡ công trình xây dựng căn cứ theo chỉ đạo của UBND Thành phố Hải Phòng tại các văn bản số 5540 ngày 1/9/2020, Thông báo ngày 7/9/2020, Thông báo kết luận số 8078 ngày 18/12/2020. 

Sau khi có quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả, buộc tháo dỡ công trình du lịch sinh thái, Thanh tra Sở Xây dựng đã nhận được thông báo của tòa án về việc 2 doanh nghiệp nói trên khởi kiện các quyết định của cơ quan này ra tòa.

Do đang trong quá trình tòa án thụ lý giải quyết nên Thanh tra Sở Xây dựng từ chối cung cấp các tài liệu có liên quan đến việc ban hành các quyết định nói trên theo yêu cầu của phóng viên.

Trả lời câu hỏi của phóng viên đề nghị cho biết quan điểm của Thanh tra Sở Xây dựng trước ý kiến cho rằng, các công trình du lịch của các doanh nghiệp liên kết với Vườn Quốc gia Cát Bà được xây dựng ở vùng nông thôn, không phải các dự án xin giao đất, cho thuê đất nên không phải tuân thủ luật đầu tư, thuộc đối tượng miễn giấy phép xây dựng?

Đại diện Thanh tra Sở Xây dựng không trả lời thẳng vào câu hỏi mà cho rằng, việc xây dựng công trình của các đơn vị nói trên phải tuân thủ theo Điều 22 Quyết định số 186/QĐ của Chính phủ về Quy chế quản lý rừng.

Tuy nhiên, theo tìm hiểu của phóng viên, điều 22 Quyết định số 186/QĐ ngày 14/8/2006 của Chính phủ nói trên, quy định trình tự, thủ tục xây dựng các công trình du lịch sinh thái được thực hiện theo quy định của pháp luật về xây dựng. 

Trong khi đó, pháp luật về xây dựng, như trên đã nói là công trình xây dựng ở nông thôn (không có quy định riêng cho công trình xây dựng trong các vườn quốc gia, rừng đặc dụng hay khu bảo tồn) thì được miễn giấy phép.

Có nên phá dỡ công trình du lịch sinh thái thân thiện với môi trường?

Theo quan điểm của lãnh đạo Thành phố Hải Phòng tại cuộc họp đối thoại với doanh nghiệp ngày 18/12/2020, việc yêu cầu tháo dỡ công trình du lịch sinh thái trên các đảo nhỏ vịnh Lan Hạ là để trồng cây, trả lại diện tích rừng tự nhiên, môi trường sinh thái và bảo tồn đa dạng sinh học cho Vườn Quốc gia Cát Bà, khu dự trữ sinh quyển thế giới và đặc biệt là khu vực Vịnh Lan Hạ.

Sau đó, vào giữa năm 2021, Báo Dân Việt đã có bài nêu ý kiến của Giáo sư- Tiến sỹ Khoa học Trần Đình Lý - Chủ tịch Hội thực vật học Việt Nam, nguyên Bí thư Đảng ủy, Phó Viện trưởng Viện sinh thái và tài nguyên sinh vật Việt Nam.

Qua khảo sát thực tế các công trình du lịch sinh thái trên vịnh Lan Hạ trong đó có Castaway Island Resort và Monkey Island (đảo khỉ), ông đã nhận định như sau: Trên cơ sở có nhận thức đúng về nội hàm của du lịch sinh thái mà các công trình đã xây dựng trên các đảo cho đến nay chưa phá vỡ cảnh quan sinh thái của vùng, nó còn làm cho hệ sinh thái ở đây thêm sinh động, đa dạng và phong phú hơn.

Các công trình trên đã tạo thêm công ăn việc làm cho một số bộ phận người lao động, giúp họ cải thiện và nâng cao đời sống. Các công trình cũng góp phần phát triển kinh tế sinh thái của địa phương. 

"Nếu phá bỏ không vì mục đích an ninh, quốc phòng thì phải cân nhắc kỹ, phải làm phép tính về lợi ích kinh tế và môi trường. 

Vì diện tích các bãi ở chân núi đá vôi ở đây rất hẹp, trồng rừng không được bao nhiêu, số lượng các loài cây có thể trồng được ở đây cũng rất hạn chế; giá trị môi trường của việc trồng rừng ở đây rất thấp, trong khi giá trị kinh tế của du lịch sinh thái mang lại gấp nhiều lần so với trồng rừng" - Giáo sư, Tiến sỹ Khoa học Trần Đình Lý nhấn mạnh.

Tiến sỹ sinh học Lã Trọng Long - nguyên Phó Chủ tịch Hội Sinh học HP, nguyên Chủ tịch Liên hiệp các hội Khoa học và kỹ thuật TP.Hải Phòng đánh giá cao định hướng phát triển du lịch sinh thái ở Cát Bà đã được mấy nhiệm kỳ Thành ủy, HĐND, UBND Thành phố Hải Phòng đề cập.

"Các bãi cát ở Lan Hạ chỉ để phát triển du lịch sinh thái, chẳng cần trồng cây gì, nuôi con gì hiệu quả bằng. Thời đại 4.0, vào internet có thể truy tìm kho ảnh xem ở các vườn quốc gia, ở các vịnh biển trên thế giới người ta xây dựng restaurant, nhà nghỉ kiểu gì.

Qua xem hàng vạn bức ảnh cho thấy rõ, chẳng ai lại tự hủy diệt cảnh quan hữu tình như ở vịnh Lan Hạ bằng cách dựng lên một khách sạn 5-6 sao, xây cao nhiều tầng ở đảo Cát Dứa nhỏ bé, xinh xinh" - Tiến sỹ Lã Trọng Long bày tỏ.

Không chỉ là công trình du lịch sinh thái thân thiện với môi trường, Castaway Island Resort trên đảo Tháp Nghiêng do kiến trúc sư nổi tiếng Võ Trọng Nghĩa thiết kế còn là niềm tự hào của người Việt về tài năng và sự sáng tạo trong nghệ thuật kiến trúc được thế giới công nhận.

Mới đây, công trình Castaway Island Resort trên đảo Tháp Nghiêng của Công ty CP Thương mại Tùng Long là 1 trong 2 hạng mục của Kiến trúc sư Võ Trọng Nghĩa tiếp tục giành chiến thắng trong Giải thưởng Thiết kế Xây dựng BLT (BLT Built Design Awards) năm 2021 vừa được công bố tại Mỹ. 

BLT Built Design Awards thuộc nhóm giải thưởng thiết kế thuộc Tập đoàn Farmani (Mỹ), là giải thưởng thường niên được lựa chọn bởi Ban giám khảo bao gồm 40 chuyên gia tài năng và giàu kinh nghiệm, đại diện truyền thông, doanh nhân và học giả trong lĩnh vực kiến trúc và thiết kế.

Theo kết quả bình chọn của BLT Built Design Awards năm 2021, công trình  Castaway Island Resort của Kiến trúc sư Võ Trọng Nghĩa (Việt Nam) giành chiến thắng với danh hiệu "Jury Top Picks" (được trao cho các dự án được các thành viên Ban giám khảo đánh giá trên 80/100 điểm) trong hạng mục "Thiết kế kiến trúc - Nghỉ dưỡng" (Architecture design - Hospitality).

Trước đó, công trình này cũng đã giành được rất nhiều giải thưởng trong nước và quốc tế danh giá như: Giải thưởng Architizer A +Awards 2021, DFA Design for Asia Awards 2020, Giải thưởng Kiến trúc Quốc gia, Giải vàng ARCASIA 2019.

Castaway Island Resort tọa lạc trên đảo Tháp Nghiêng trên vịnh Lan Hạ, thuộc quần đảo Cát Bà - Hải Phòng, vốn là một địa điểm du lịch nổi tiếng. Castaway Island Resort bao gồm 5 bungalow, một nhà hàng và một chòi nghỉ được thiết kế để du khách có thể đắm mình trong cảnh quan thiên nhiên. 

Công trình được làm bằng kết cấu tre và lợp mái vọt mang lại cho du khách một trải nghiệm đặc biệt về văn hóa VN cũng như giảm thiểu những tác động xấu tới môi trường. Với sức chứa 160 khách/ ngày, trước khi dịch Covid-19 bùng nổ, đây là khu nghỉ dưỡng hấp dẫn, chủ yếu đón khách du lịch quốc tế.

Có lẽ nào, những công trình như vậy buộc phải tháo dỡ chỉ để trồng cây?