Học gì để khởi nghiệp hiệu quả?

Ưu thế công nghệ trong logistics

Theo báo cáo thị trường về sản phẩm nước uống thành phẩm, riêng thị trường sữa chiếm 30%, cộng thêm nước giải khát 30% thị phần nữa, dung sai thị trường khoảng 12.000 tỉ. Hải và hai người bạn của anh đã quyết định khởi nghiệp, tiên phong trong siêu thị nước tại TP.HCM với thương hiệu ORI Mart, tập trung phân phối sản phẩm nước uống có thương hiệu trong và ngoài nước, cùng thiết bị pha chế trọn gói. Hải nói, một quán càphê bình thường phải gặp 7 – 8 nhà cung ứng mới nhập đủ hàng, nhưng chỉ cần thông qua ORI Mart là có đầy đủ mặt hàng thông dụng nhất từ A – Z.

Phùng Lê Lâm Hải, GĐ Marketing và nhân sự chuỗi siêu thị Ori Mart.

Khả năng thu mua 160 mặt hàng với giá cả cạnh tranh nhất không phải ai cũng làm được, kể cả với những thương hiệu lớn. Thứ 2 là cam kết bảo đảm giao nhận từ 3 – 6 tiếng, giải quyết “nỗi đau” lớn nhất với khách hàng về khả năng đáp ứng về cung ứng hàng hoá. Hải cho biết: “ORI Mart muốn bán trải nghiệm cho khách hàng. Bộ phận bán hàng tận tâm, rõ ràng trong số lượng và chất lượng là điều chúng tôi cam kết. Thường doanh nghiệp tại Việt Nam nghĩ điều này không quan trọng lắm, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, do các chủ doanh nghiệp hiểu không đúng nội hàm hai từ này, nên sẽ không vận dụng và thực thi cho thực sự hiệu quả được. Tầm nhìn là cái chúng ta muốn hướng tới, mà không rõ ràng thì làm sao khiến cho người khác hiểu được công việc đang làm mỗi ngày, sẽ đóng góp gì và thực thi gì cho mục tiêu chung. Phải có tầm nhìn đúng, đủ ý nghĩa thì nhân viên mới hết lòng với công việc. Sứ mạng của ORI là mang lại cho khách hàng những giá trị, những mặt hàng đầy đủ chất lượng. Không hứa suông, nói được là làm được. Thường khi quy mô siêu thị càng lớn, khách hàng nhỏ họ sẽ gạt bỏ hết. Nhưng chúng tôi phục vụ tận tâm những khách hàng nhỏ nhất, vì chúng tôi biết rằng chính họ là những người khách hàng trung thành của mình và mang lạicho mình những đơn hàng thật lớn sau này”.

Những ngày đầu, thâm nhập thị trường khá vất vả, vì đa phần chủ quán càphê đã có nhà cung ứng rồi, giá của ORI cũng chưa thực sự tốt. Hải chia sẻ: “Khó nhất là khiến khách hàng thay đổi hành vi tiêu dùng. Sales trung bình theo thống kê lần thứ 4 đến lần thứ 11 sẽ bán được hàng, chứ không nhất thiết phải gắn chặt một tư duy phải cố bán được hàng trong lần đầu tiên. Có những bạn sales từ công ty đa quốc gia như Pepsi hay Coca, cứ đòi phải có giá rẻ nhất. ORI muốn huấn luyện các bạn trở thành người bán hàng chuyên nghiệp, với triết lý hướng tới người lao động, phát triển văn hoá tầm nhìn rõ ràng, kế thừa và phát huy tốt, đồng thời cam kết lời hứa với khách hàng, đó là điều mà ORI muốn truyền đạt tới từng nhân sự của mình”.

ORI startup được ba siêu thị ở Bình Thạnh, Tân Bình, quận 12, mỗi siêu thị khoảng 160 – 180m2. Mô hình đã được test thị trường 1,5 năm, CEO Tạ Minh Nghĩa không ngờ mô hình kinh doanh này phát triển nhanh, dịch vụ chưa hoàn hảo. Ba anh em đành phải ngồi lại với nhau để củng cố và hoạch định lại chiến lược dài hơi hơn. Ban đầu một người làm kiêm nhiệm rất nhiều việc, giờ ORI Mart đã tới giai đoạn chuyển mình, chúng tôi cần chuyên nghiệp và chuyên môn hoá.

Thông thường phải mất sáu tháng, nhưng ORI Mart chỉ mất ba tháng đã được quỹ chứng khoán để mắt tới. Sau khi kiểm tra rất kỹ các yêu cần cần thiết, thẩm định và khảo sát gắt gao, quỹ đầu tư đã quyết định giải ngân vào đầu tháng 8 trong vòng bốn năm, nhưng có điều kiện, sau một năm nếu kết quả kinh doanh không tốt, họ sẽ rút lui. Hải cho biết: “Một trong những lý do quỹ đầu tư đánh giá cao là ORI tận dụng công nghệ hiệu quả. Khó khăn nhất với mô hình siêu thị nước là khi phát triển lớn quá làm sao quản trị về vận chuyển? Chúng tôi phải trả tiền trải nghiệm mất năm rưỡi, sau đó mới tìm ra mô hình quản lý theo từng vùng bán kính 5km để bao quát hết TP.HCM, mỗi vùng có một tổng kho hàng, chúng tôi chủ động đẩy quân đi phủ thị trường theo phân tuyến. Ban đầu bán hàng cho công nợ, đến hồi công nợ lớn quá thu hồi vốnrất vất vả. Giờ 99% thu tiền mặt”.

“Tham vọng của ORI tập trung ba mảng: xuất nhập khẩu, phân phối và sản xuất. Trước mắt tập trung 80% vào phân phối trước. Sản phẩm ORI là hàng tiêu dùng, chủ động tấn công thị trường, còn Thế Giới Di Động là thụ động, khi nào khách hàng có nhu cầu mới tìm đến điểm bán lẻ. Hiện tại ORI tập trung kênh truyền thống như quán càphê, quán cóc, sinh tố… tổng cộng 212.000 điểm. Dung sai thị trường rất tiềm năng, chưa kể cửa hàng siêu thị, khu công nghiệp hàng ngàn công nhân, kênh doanh nghiệp với cách tiếp cận cũng khác nhau. Kế hoạch doanh thu năm đầu là 284 tỉ đồng, và chúng tôi chỉ còn sáu tháng, với chúng tôi đó là một thử thách rất thách thức”.

Theo kế hoạch kinh doanh, ORI Mart sẽ lên sàn năm 2020, có 18.000 khách hàng. “Khi đã có được 18.000 điểm phân phối, lúc đó ORI sẽ sản xuất, đẩy thương hiệu mới vào sẽ dễ dàng hơn. Mục tiêu cuối cùng làm cho khách hàng tin tưởng vào ORI Mart”.

Sự kết nối của đội ngũ sáng lập

Dù tuổi đời còn khá trẻ, nhưng ba chàng trai này đều có bề dày về mối quan hệ, kiến thức, và sự chuẩn bị khá đầy đủ về tài chính. Tạ Minh Nghĩa trong vai trò CEO đã có 15 năm làm trong ngành xuất nhập khẩu, rất mạnh về đàm phán, giao tiếp, và có… máu liều. Trải qua những bài học xương máu khiến anh biết cách để hoà hợp được mọi người, xây dựng chiến lược bài bản. Giám đốc tài chính Đỗ Quang Hưng mạnh về đầu tư, làm việc với các quỹ. Hải có thế mạnh về sáng tạo, nên đảm nhận vai trò giám đốc marketing, và làm giám đốc nhân sự, vì Hải biết rằng quản trị con người là vấn đề khó khăn nhất đối với bất kỳ một mô hình kinh doanh nào.

Tính Hải ít nói, tư duy sâu, trầm, chịu khó quan sát, lắng nghe, tìm hiểu sâu những điều ẩn chứa trong mỗi người, để anh có thể lãnh đạo tốt nhất. Anh chia sẻ: “Mô hình kinh doanh hay không bằng sự kết nối của đội ngũ sáng lập. Phải tìm hiểu kỹ, chia sẻ chân thành. Nếu thượng tầng không đồng lòng thì bên dưới khó mà đoàn kết. Đặc biệt tổ chức lại tập hợp những người tài, ai cũng có cái tôi. Do đó, trong quá trình làm việc, đụng chuyện mới hiểu nhau hơn, học hỏi lẫn nhau. Có giai đoạn rất khó khăn, mô hình tiềm năng nhưng tài chính không mạnh so với dung sai thị trường. Đó là lý do khi kêu quỹ đầu tư vào, nếu người khởi nghiệp không hiểu luật chơi, họ rất dễ bị thôn tính”. Hải còn chia sẻ, trong sự phát triển và hành trình phát triển của mỗi tổ chức, mỗi người xuất phát điểm và quan điểm sống đều khác nhau, chín người mười ý, nhưng đã vô trong tổ chức, các thành viên BOD của ORI Mart phải tôn trọng giá trị chung. Phong trào khởi nghiệp hiện đại không dành cho tất cả, người Việt khi trưởng thành, chỉ thích ra làm riêng, tại sao không kết hợp để xây dựng một công ty mạnh? Điều quan trọng, các bạn phải nhận ra rằng mình có tố chất làm chủ doanh nghiệp không? Bạn có thể phải có máu liều, bạn phải có tiềm lực tài chính đủ mạnh, và bạn cần phải học cái gì ngay bây giờ để khởi nghiệp chuyên nghiệp trong 3 – 5 năm tới nữa. Dù có rất nhiều lời mời từ các tập đoàn nhưng tôi chọn startup với người có kinh nghiệm, có tài chính, có tư duy dài hạn.

“Khai trương ba siêu thị nhưng chúng tôi chưa truyền thông. Nhận tin quỹ đầu tư rất vui nhưng chúng tôi cũng không quên đi áp lực, doanh số ít nhất đạt được 100 tỉ đồng với chín tổng kho, nếu không làm được họ sẽ rút vốn, trong khi tuyển nhân sự rất khó khăn, là một trong những thách thức lớn nhất hiện tại với một công ty chưa có thương hiệu mạnh mẽ, chỉ còn bốn tháng là việc nghiêm túc, phải tính toán kỹ lắm”.

Viết về kinh doanh, về cuộc sống, viết cũng là một đam mê lớn với anh. Hải tâm sự: “Để thấu hiểu nhân sự, viết là cách truyền cảm hứng đến nhiều người hơn, khiến họ hiểu được phong cách sống của mình, và từ đó cũng khiến anh lãnh đạo một dễ dàng hơn. Để viết hay phải chú ý tiểu tiết, từ việc quen làm việc với tiểu tiết, Hải mới dễ dàng đọc được tâm tư ẩn chứa của những người xung quanh được.

Hải sinh ra ở Đà Lạt, mẹ Hải là cô giáo dạy văn. Mẹ mất 18 năm rồi, chỉ còn ba người đàn ông trong nhà. Ba rất yêu vợ, tôn trọng con cái, khi đi bước nữa, ông cũng hỏi thăm ý kiến của các con trước. Thương cha mười mấy năm gà trống nuôi con, Hải nghĩ mình phải có lý tưởng, mình phải vì gia đình, họ hàng, anh em, và đó cũng là động lực để Hải phấn đấu, có cuộc sống tốt hơn cho bản thân, và cũng để có cơ hội nhiều hơn để giúp đỡ người xung quanh mà không phải đắn đo gì nhiều. Quan trọng là Hải luôn ý thức được việc phải đặt mình vào vị trí người khác để thấu hiểu, chủ động giải quyết vấn đề, chủ động làm việc hiệu quả. Phải tập trung xây dựng sự nghiệp vững chắc, tạo ra cuộc sống tốt cho anh em công ty, vì lý tưởng hơn là vì cá nhân. Khởi nghiệp là xác định đam mê, làm gì cho mình hạnh phúc mới quan trọng, chứ không phải chỉ là mỗi tháng nhận được bao nhiêu tiền.