Không thể chờ thêm

Một thời gian khá dài đã trôi qua nhưng Vedan vẫn chưa bồi thường cho nông dân và cũng không ai lý giải được nguyên nhân của sự kéo dài này. Tất nhiên, đóng cửa Vedan sẽ tạo khó khăn nhiều mặt như người trồng sắn, công nhân mất việc làm… Nhưng, ảnh hưởng lâu dài đến môi trường của cả một con sông và người dân sống dọc theo đó thì sao?

Cũng không thể chấp nhận cách làm cù cưa như hiện nay. Người dân thì mòn mỏi chờ bồi thường thiệt hại trong khi đó Vedan chỉ đồng ý “hỗ trợ” nông dân với số tiền vài chục tỷ đồng, chỉ bằng khoảng 15% số thiệt hại. Nông dân không thể chờ đợi nữa và khi đã quyết định kiện Vedan ra tòa thì sau khi hoàn chỉnh thủ tục, tòa cũng cần nhanh chóng xét xử để người dân được nhờ.

Sự việc gây ô nhiễm không được xử lý và ngăn chặn kịp thời hình như đã lây lan ra nhiều nơi có khu công nghiệp bên các dòng sông. Hiện tượng cá chết trôi lềnh bềnh trên nhiều con sông không còn là hiện tượng riêng lẻ nữa. Rõ ràng là môi trường sống của sinh vật và con người đang bị hủy hoại. Một điều có thể khẳng định là các cơ quan chức năng với nhiều tiến sĩ chuyên ngành biết rất rõ là ngành sản xuất nào thải chất gì và sẽ ảnh hưởng đến môi trường ra sao! Thế mà chất thải vẫn công khai ra sông rạch, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân.

Chúng ta chấp nhận “sự di cư công nghiệp” từ các nước đi trước nhưng chúng ta lại có lợi thế của người đi sau là có điều kiện để hạn chế tình trạng gây ô nhiễm môi trường từ nhiều loại chất thải công nghiệp . Việc phân tích lợi ích và phí tổn xã hội đối với từng dự án không còn là ẩn số của thời kỳ đầu nữa mà tương đối khá dễ dàng. Nếu thực hiện tốt việc phân tích này thì kết luận đối với một dự án công nghiệp không còn quá khó nữa. Bài học của những nước đi trước, ngay cả như Nhật Bản cũng phải tốn nhiều của cải và thời gian để giải quyết tình trạng ô nhiễm môi sinh của thời kỳ công nghiệp hóa ồ ạt.

Vấn đề của chúng ta hiện nay là cần xử lý nghiêm khi phát hiện vi phạm để tự cứu lấy mình trước khi quá chậm.

Trần Bá Tước