Lần đầu tiên trưng bày 1000 nhạc cụ các dân tộc Việt Nam

Triển lãm do Bảo tàng Văn hóa các Dân tộc Việt Nam và Trung tâm Triển lãm Văn hóa nghệ thuật Việt Nam thực hiện. Triển lãm trưng bày 100 hình ảnh với các tư liệu, nhạc cụ, màn hình trình chiếu giới thiệu về nhạc cụ các dân tộc Việt Nam, hình ảnh các nghệ nhân, nghệ sĩ biểu diễn nhạc cụ dân tộc và trình diễn nhạc cụ truyền thống của đồng bào các dân tộc Việt Nam theo vùng, miền cả nước.

Triển lãm nhằm giới thiệu với nhân dân trong nước và bạn bè quốc tế về sự phong phú, đa dạng và độc đáo của nhạc cụ truyền thống các dân tộc Việt Nam. Thông qua hoạt động trưng bày nhạc cụ truyền thống góp phần tôn vinh bản sắc văn hóa các dân tộc, quảng bá các loại hình nghệ thuật được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới nói chung và nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ nói riêng.

 Triển lãm "Nhạc cụ truyền thống các dân tộc Việt Nam" trưng bày các nhạc cụ được chọn lọc và mang đậm bản sắc văn hoá dân tộc, bản sắc vùng miền, đảm bảo chất lượng, tính hiện đại, tính cộng đồng, đa dạng, phong phú và độc đáo, gắn với các hoạt động giao lưu, trình diễn nghệ thuật truyền thống.

Nhạc cụ truyền thống các dân tộc vùng núi cao và thung lũng phía Bắc (Đông Bắc, Tây Bắc)

Vùng núi cao phía Bắc là địa bàn cư trú của các dân tộc thiểu số như H'mông, Dao, Thái, Tày, Nùng, Pà Thẻn, Hà Nhì, Lô Lô,... Nghệ thuật dân gian và âm nhạc của các dân tộc phong phú, đa dạng là món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống sinh hoạt, lao động sản xuất và các dịp lễ hội của cộng đồng các dân tộc sống ở vùng núi phía Bắc. Tiêu biểu là cây đàn tính sử dụng trong âm nhạc và nghi lễ tôn giáo của người Tày; trống tang sành của người Sán Chay; khèn bè của các tộc người Thái, Lào, Lự.

Nội dung này trưng bày hình ảnh thể hiện cảnh quan vùng núi cao với những nương thổ canh hốc đá, ruộng bậc thang, lễ hội, nghi lễ chu kỳ đời người một số dân tộc. Trong đó có hình ảnh các dân tộc biểu diễn các loại nhạc cụ mang bản sắc của từng dân tộc trong vùng. Cùng ba tổ hợp có tượng mặc trang phục dân tộc và hiện vật: nam, nữ dân tộc Mông thổi khèn; bà then dân tộc Tày với cây đàn tính và thày cúng dân tộc Dao/ Nùng với các nhạc cụ như: Thanh la, não bạt, chuông lắc và các đạo cụ cúng…

Trưng bày một số hiện vật: đàn tính của người Tày, Thái; sưu tập trống, nhạc sóc, thanh la, não bạt, chuông lắc, lềnh pài, kèn, đàn, sáo, nhị, kèn lá, chiêng… của các dân tộc Tày, Nùng, Thái, Dao, Lô Lô, Mường..., tăng bu của dân tộc Khơ Mú, bộ sạp của dân tộc Thái…

Nhạc cụ truyền thống các dân tộc vùng đồng bằng, trung du Bắc bộ

 Vùng đồng bằng, trung du Bắc bộ là địa bàn cư trú chủ yếu của dân tộc Kinh. Âm nhạc truyền thống gắn với đời sống của những người dân nơi đây từ trong sinh hoạt đời thường đến các lễ hội và các loại hình nghệ thuật: rối nước, chèo, chầu văn, hát xẩm, quan họ, ca trù,…

Phần trưng bày này gồm một số hình ảnh thể hiện cảnh quan vùng đồng bằng gắn với hình ảnh đình làng, ao làng, sân khấu rối nước dân gian, chiếu chèo, chầu văn, quan họ. Trong đó có hình ảnh biểu diễn các loại nhạc cụ mang bản sắc của người Kinh như xinh tiền, sáo, nhị, trống trò, thanh la, não bạt, đàn bầu.

Trưng bày hai tổ hợp có tượng mặc trang phục dân tộc và hiện vật trong các tư thế: nam, nữ dân tộc Kinh mặc trang phục quan họ Bắc Ninh; nam cầm đàn; nữ tay gõ phách. Trưng bày một số hiện vật: Đàn nguyệt, sáo, đàn tranh, đàn nhị, đàn tam thập lục, đàn bầu, mõ, phách, trống, kèn loa…

Nhạc cụ truyền thống của các dân tộc vùng duyên hải Miền trung

Vùng duyên hải miền Trung là địa bàn cư trú của người Chăm Bàlamôn, Chăm Bà Ni, Chu Ru,... Trong cuộc sống hàng ngày cũng như các lễ hội, âm nhạc vừa là linh hồn, là nghi thức và là phương tiện cầu nguyện của người trần giao tiếp với thần linh.

Điển hình là các loại nhạc cụ: Trống Parnưng, trống Ghi năng, kèn Saranai… Nội dung này, trưng bày tổ hợp thày Ka nhi kéo nhị, biểu diễn saranai trước hình ảnh tháp Chăm và lễ hội Kate, cô gái chăm đội nước…Trưng bày hiện vật: Mâm lê rước lên tháp, trống, kèn…của người Chăm.

Nhạc cụ truyền thống các dân tộc vùng Miền Trung, Tây Nguyên

Miền Trung, Tây Nguyên trải rộng các tỉnh Quảng Nam, Quảng Bình, Bình Thuận, Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng... Nơi đây là địa bàn sinh sống của cư dân các dân tộc: Ba Na, Xơ Đăng, Mnông, Mạ, Cơ Ho, Giẻ Triêng, Xtiêng, Brâu, Rơ Măm, Tà Ôi, Cơ Tu, Rơ Măm, Ê Đê, Gia Rai...

Quá trình sinh tồn và phát triển, cư dân miền Trung, Tây Nguyên đã sáng tạo ra nhiều loại nhạc cụ như đán đá, ting ninh (kèn bầu), đinh tút, khèn, tù và, đinh năm, đàn ống tre, đàn tơ - rưng, cồng chiêng, trống… Trong đó, trống, cồng chiêng gắn bó mật thiết với cuộc sống của cư dân miền Trung, Tây Nguyên như một phần không thể thiếu trong suốt vòng đời mỗi con người và trong hầu như tất cả các sự kiện quan trọng của cộng đồng.

Để làm nổi bật nội dung này, Triển lãm trưng bày hình ảnh thể hiện cảnh quan môi sinh vùng văn hoá buôn làng Tây Nguyên với ngôi nhà Rông và lễ hội cầu mùa làm đai trưng bày. Trưng bày một tổ hợp lễ hội mừng lúa mới phía trước dựng một cây nêu, xung quanh là những tượng nam nữ mặc trang phục các dân tộc ở Tây Nguyên đang nhảy múa xoang và đánh cồng chiêng. Các hiện vật: sưu tập cồng chiêng, trống, đàn T'rưng, kèn bầu, đán đá, ting ninh (kèn bầu), đinh tút, khèn, tù và, đinh năm, đàn ống tre…

Nhạc cụ truyền thống các dân tộc vùng Nam Bộ

Vùng đồng bằng Nam Bộ là nơi cư trú chủ yếu của các dân tộc: Kinh, Hoa, Khmer Nam Bộ và Chăm. Người Khmer Nam Bộ có một kho tàng nhạc cụ phong phú và đặc sắc tiêu biểu là nhạc cụ ngũ âm. Dàn nhạc ngũ âm có âm lượng lớn thường được dùng trong các nghi lễ quan trọng tại các ngôi chùa Khmer và trong các ngày lễ hội.

Phần không gian trưng bày vùng Nam Bộ sẽ thể hiện trưng bày dàn nhạc ngũ âm của dân tộc Khơmer, nhạc cụ sử dụng trong Đờn ca tài tử. Trưng bày một số hình ảnh thể hiện cảnh quan môi sinh vùng văn hoá Nam bộ với phum sóc, ngôi chùa, miệt vườn, kênh rạch…

Trưng bày hiện vật gắn với ngôi chùa và các nhạc cụ: nhạc cụ dàn nhac ngũ âm, dàn nhạc Đờn ca tài tử như: đàn kìm, đàn tranh, đàn tỳ bà, đàn bầu, đàn cò, sáo, tiêu, song loan và hai nhạc cụ của phương Tây (violon và guitar đã được "cải tiến: violon được lên dây quãng 4, còn guitar được khoét phím lõm, để tăng sự nhấn nhá trong điệu đàn)...

Trống, mâm lễ vật lồng bàn đậy mâm lễ, làn lên chùa, mặt nạ biểu diễn dù kê, rô băm, sân khấu biểu diễn …

Khu trưng bày triển lãm Nhạc cụ truyền thống của các tỉnh, thành phố

Với sự tham gia của các tỉnh, thành phố: Cần Thơ, Đắk Lắk, Ninh Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu, Hậu Giang, Tiền Giang, Vĩnh Long, Đồng Tháp, Tây Ninh, An Giang, Bạc Liêu, sẽ trưng bày, giới thiệu nhạc cụ dân tộc tiêu biểu của địa phương tại không gian trưng bày của mình.

Cần Thơ trưng bày 82 hình ảnh, hiện vật về các nhạc cụ tiêu biểu của các dân tộc sinh sống trên địa bàn thành phố: dàn nhạc ngũ âm của người Khơ me, trống Skôrđay, Sa dăm, đàn Chà pei, nhạc cụ dùng trong nhạc lễ, nghệ thuật đờn ca tài tử Nam Bộ như trống văn, trống võ, sáo, tiêu... giới thiệu nhạc cụ dùng trong nhạc lễ Triều Châu của người Hoa...

Tây Ninh giới thiệu 12 bộ nhạc cụ dùng trong nghệ thuật đờn ca tài tử, cùng hình ảnh các nghệ nhân tiêu biểu, bút tích, kỷ vật của nghệ nhân, tài liệu kiểm kê tập hợp 20 bài bản tổ; Đắk Lắk giới thiệu sâu về di sản văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên và nhạc cụ truyền thống các dân tộc của tỉnh Đắk Lắk: bộ chiêng của người M'Nông, Ê đê, đàn T'rưng, Đinh Năm...

Bạc Liêu mang đến triển lãm nhạc cụ truyền thống của người Kinh: đàn tranh, đàn kìm, đàn sến 3 dây...dùng trong nghệ thuật đờn ca tài tử, người Khơ me: đàn phím sắt, chập chả, đàn thuyền..., người Hoa với các nhạc cụ: đàn tam thập lục, sáo, tiêu, bộ gõ...

Tỉnh An Giang giới thiệu nhưng giá trị văn hóa tốt đẹp, phong tục tập quán lâu đời của các dân tộc sống trên địa bàn tỉnh, tái hiện lại một số nét văn hóa đặc sắc của mỗi dân tộc thông qua những hiện vật, hình ảnh, nhạc cụ và tiết mục trình diễn của các nghệ nhân.

Ninh Thuận giới thiệu nhạc cụ nhạc lễ và đờn ca tài tử của người Kinh, Khơ me; Bà rịa - Vũng Tàu, Tiền Giang, Đồng Tháp, Hậu Giang, Vĩnh Long cũng giới thiệu về các loại hình nhạc cụ dùng trong nghệ thuật đờn ca tài  tử Nam Bộ và các hoạt động nhằm bảo tồn giá trị của đờn ca ca tài tử Nam Bộ...

Các đoàn tham dự sẽ mang đến một chương trình nghệ thuật tiêu biểu đại diện cho địa phương mình, với các loại hình nghệ thuật truyền thống mang đậm bản sắc dân tộc vùng miền: dân ca, dân vũ, trình diễn độc tấu và hòa tấu nhạc cụ dân tộc; các thể loại sân khấu như tuồng, chèo, cải lương; các vở hoặc tiểu phẩm sân khấu; các lễ hội của địa phương đã được sân khấu hóa...