Liệu đã đủ vaccine tiêm chủng miễn phí cho trẻ?

Tỉnh Tuyên Quang vừa tổ chức tiêm chủng vaccine 5 trong 1 cho trẻ em sau khi được phân bổ 6.300 liều vaccine. Đây là đợt phân bổ vaccine 5 trong 1 sau khi nhận được 490.600 liều vaccine do Chính phủ Australia viện trợ.

Tuy nhiên, đợt vaccine này cũng chỉ đủ 80% so với nhu cầu tiêm chủng vaccine 5 trong 1 của trẻ em Tuyên Quang. 

Giám đốc Trung tâm kiểm soát dịch bệnh tỉnh Tuyên Quang Đoàn Lương Anh cho biết, do gián đoạn vaccine nên có nhiều cháu trên địa bàn chưa được tiêm đủ các mũi vaccine 5 trong 1. Nhiều cháu đã quá thời gian quy định về khoảng cách tiêm giữa các mũi.

Cho dù ngành y tế khuyến khích các phụ huynh cho trẻ đi tiêm dịch vụ nhưng kinh tế khó khăn nên chỉ có khoảng 5-10% các cháu ở Tuyên Quang đi tiêm dịch vụ vaccine 5 trong 1.

Tỷ lệ tiêm chủng giảm do thiếu vaccine

Trong suốt năm 2023, tình hình khan hiếm vaccine 5 trong 1 kéo dài và phổ biến trên toàn quốc. Theo kế hoạch, 95% trẻ trong độ tuổi tiêm chủng sẽ được tiêm đầy đủ vaccine trong chương trình tiêm chủng mở rộng, tuy nhiên tính đến giữa tháng 12/2023 tỷ lệ này mới đạt 66%, riêng vaccine "5 trong 1" đạt 52,6%.

Theo khuyến cáo của nhà sản xuất, để đảm bảo phòng 5 bệnh (DPT-VGB-Hib ngừa bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib), vaccine 5 trong 1 được tiêm 4 mũi, trong đó mũi 1 tiêm cho trẻ 2 tháng tuổi, mũi 2 tiêm cho trẻ 3 tháng, mũi 3 khi trẻ 4 tháng và mũi 4 nhắc lại khi trẻ 16-18 tháng tuổi và phải hoàn thành trước 24 tháng tuổi.

Những trẻ không được tiêm đúng khuyến cáo thì hiệu quả phòng bệnh của vaccine sẽ bị giảm sút, khiến trẻ có thể mắc nhiều bệnh nguy hiểm.

Về điều này, bà Hồng cũng đã chia sẻ: "Chúng tôi luôn khuyến cáo tiêm chủng sớm để phòng tránh các bệnh truyền nhiễm. Nhiều tỉnh, thành phố tỷ lệ các bà mẹ đưa con đi tiêm chủng tại các cơ sở tiêm chủng dịch vụ với thành phần vaccine tương tự lên đến 60-70%", bà Hồng cho biết.

Tuy nhiên, trẻ em ở vùng sâu, vùng xa, gia đình có kinh tế khó khăn sẽ không có tiền cho con tiêm vaccine dịch vụ. Điều này dẫn đến tỷ lệ tiêm chủng cho trẻ dưới 1 tuổi ở nhiều tỉnh có vùng núi, vùng sâu vùng xa khá thấp.

Về nguyên nhân thiếu hụt vaccine, PGS.TS Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương năm 2023 thực hiện Luật ngân sách, các địa phương phải thực hiện thủ tục mua sắm vaccine từ ngân sách địa phương, tuy nhiên quá trình triển khai gặp khó khăn trong việc bố trí, phê duyệt kinh phí, vướng mắc về thủ tục đấu thầu, phê duyệt giá và kinh nghiệm triển khai.

Đến tháng 8, Bộ Y tế mới được cấp kinh phí để mua vaccine trong Chương trình tiêm chủng mở rộng và bắt đầu các thủ tục mua sắm, đầu thầu vaccine theo quy định.

Đã giải quyết được tình hình thiếu vaccine

Để giải quyết tình trạng khan hiếm vaccine tạm thời, Bộ Y tế đã nỗ lực vận động các nhà tài trợ từ tháng 7/2023, Bộ Y tế đã vận đông các nhà tài trợ trong nước và quốc tế được 258.000 liều vaccine 5 trong 1 và phân bổ cho các địa phương trong tháng 8. Đến giữa tháng 12, Bộ Y tế lại vận động được 490.600 liều vaccine 5 trong 1 và cuối tháng 12 đã phân bổ cho các địa phương để tiến hành tiêm chủng cho trẻ từ đầu năm 2024.

Theo bà Hồng, đợt phân bổ vaccine 5 trong 1 này sẽ ưu tiên cung ứng cho các địa phương miền núi, vùng khó khăn để đảm bảo công bằng trong tiếp cận vaccine cho trẻ.

Đồng thời, ưu tiên vaccine được phân bổ để tiêm chủng trẻ chưa được tiêm mũi 1 vaccine 5 trong 1. Ưu tiên trước cho trẻ có nhóm tuổi nhỏ nhất từ 2 tháng tuổi trước rồi mới đến những trẻ có tháng tuổi lớn hơn bao gồm cả những trẻ trên 12 tháng tuổi; Tiêm trả mũi 2, mũi 3 cho những trẻ chưa đuợc tiêm đủ 3 mũi vacine 5 trong 1 bao gồm cả trẻ trên 12 tháng tuổi.

Tuy nhiên, số lượng vaccine này không đủ so với nhu cầu vaccine 5 trong 1 hiện nay của trẻ, ước tính chỉ tiêm hết tháng 1-tháng 2.

Ngày 3/1, bà Hồng báo tin vui cho biết, để ổn định nguồn cung vaccine 5 trong 1 của Chương trình TCMR trên cả nước, Bộ Y tế đang mua thêm 2,8 triệu liều vaccine này.

Dự kiến số vaccine này sẽ tiếp nhận trong tháng 3-4, đáp ứng đủ 100% nhu cầu tiêm của trẻ, ít nhất trong 6 tháng của năm 2024.

Sau đó, Bộ Y tế sẽ tiếp tục mua sắm đấu thầu rộng rãi, đáp ứng nhu cầu vaccine tiêm chủng mở rộng tại các tỉnh, thành.

Ngoài vaccine 5 trong 1, 10 vaccine còn lại trong Chương trình tiêm chủng mở rộng cũng đã được Bộ Y tế đặt hàng xong và chuyển về Kho vaccine Quốc gia, chờ phân bổ cho các địa phương.

Như vậy, trong 6 tháng đầu năm 2024, theo Bộ Y tế, các địa phương sẽ đủ vaccine các loại để tiêm chủng miễn phí cho trẻ.