Lỗ hổng của nền kinh tế công nghệ Đài Loan nhìn từ cuộc chiến Nga - Ukraine

Đài Loan đang phải chịu đựng tình trạng mất điện thường xuyên trong mùa hè này, cho thấy lỗ hổng cung cấp điện ở trung tâm sản xuất chip quan trọng nhất châu Á.

Từ ngày 1 tháng 7 đến ngày 29 tháng 8, hòn đảo đã chứng kiến 22 vụ mất điện ảnh hưởng đến 1.000 hộ gia đình trở lên, trong đó nặng nhất là làm ảnh hưởng đến 17.000 người, theo phân tích của Nikkei Asia về tiết lộ của Công ty Điện lực Đài Loan thuộc sở hữu nhà nước. Các nguyên nhân thường xuyên nhất được đưa ra cho những sự cố này - xảy ra trong bối cảnh liên tục xuất hiện trục trặc của đường dây cấp nguồn, máy biến áp điện và cáp cao áp.

Vào ngày 25 tháng 8, khoảng 17.000 hộ gia đình đã bị mất điện đột ngột tại thành phố Đài Loan - khu vực đông dân nhất của hòn đảo, nằm gần thủ đô - do giông bão và sét đánh vào đường dây. Cùng ngày, Cao Hùng, thành phố lớn thứ hai của Đài Loan, đã ghi nhận tình trạng mất điện ảnh hưởng đến hơn 3.859 hộ gia đình sau khi mối mọt gặm nhấm dây cáp. Trong hai ngày tiếp theo ở Cao Hùng, vụ mất điện đã xảy ra lần lượt là 7.525 và 8.416 hộ gia đình tương ứng do mối mọt và sóc chạm vào đường dây gây  ra haivụ chập điện cháy nổ, theo Taipower.

Việc mất điện này không ảnh hưởng đến các khu khoa học hoặc các công ty sử dụng công nghiệp hàng đầu, chẳng hạn như Công ty Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan TSMC hay Foxconn. Nhưng các chuyên gia cho rằng chúng nên là một lời cảnh báo đối với ngành công nghệ quan trọng của hòn đảo.

Chou Kuei-tien, giáo sư tại Trung tâm Nghiên cứu Chính sách và Hiệp hội Rủi ro Quốc gia Đài Loan cho biết: "Vấn đề trước mắt nhất đối với Đài Loan không phải là liệu có đủ điện hay không, vì công suất dự phòng vẫn ổn, mà là sự ổn định của nguồn cung cấp điện. Ở đây, cải thiện cơ sở hạ tầng tổng thể là rất quan trọng".

Steven Chen, người đứng đầu bộ phận năng lượng tái tạo tại KPMG Đài Loan, cho biết: "Khi cơ cấu năng lượng của Đài Loan đang chuyển đổi từ nguồn cung cấp điện truyền thống ... sang các nguồn đa dạng và biến đổi hơn bao gồm năng lượng tái tạo, một lưới điện linh hoạt hơn với quản lý thông minh sẽ là cần thiết". Ông giải thích, bản chất thay đổi của năng lượng tái tạo có nghĩa là lưới điện sẽ phải đối phó với sự thay đổi điện áp lớn hơn và thường xuyên hơn.

Ông nói thêm: "Nếu chúng tôi không nâng cấp được cơ sở hạ tầng, rất có thể những đợt mất điện kiểu này có thể xảy ra lặp đi lặp lại".

Sau sự cố mất điện trên toàn đảo vào ngày 3 tháng 3 ảnh hưởng đến hơn 5 triệu hộ gia đình, chính quyền Đài Loan Thái Anh Văn đã soạn thảo một kế hoạch trị giá 100 tỷ đô la Tân Đài Tệ (3,32 tỷ đô la Mỹ) để cải thiện khả năng phục hồi của lưới điện và sự ổn định của cung cấp điện trong 10 năm tới. Con số này gần đây đã tăng lên 150 tỷ Tân Đài Tệ

Người phát ngôn của Taipower, Wu Ching-chung, nói với tạp chí Nikkei Asia rằng số lượng các vụ mất điện đã thực sự giảm trong những năm qua, từ 21.000 sự cố năm 2012 xuống còn 9.000 sự cố vào năm ngoái. Trong sáu tháng đầu năm nay, con số này đã giảm 11% xuống còn 4.847 sự cố.

Nhưng với quy mô của sự cố mất điện gần đây, với hàng chục nghìn hộ gia đình bị ảnh hưởng trong trường hợp xấu nhất, công ty đang nỗ lực cải thiện sự ổn định nguồn cung.

"Chúng tôi đã đề xuất một khoản ngân sách để tăng cường khả năng phục hồi của lưới điện cho Bộ Kinh tế vào cuối tháng 4 năm nay, với một trong những mục đích là thu hẹp phạm vi và thời gian cho bất kỳ sự cố mất điện nào trong tương lai".

Bà Thái Ănh Văn cũng đã cam kết rằng Đài Loan sẽ đạt được mức độ trung hòa các-bon vào năm 2050 và đặt mục tiêu loại bỏ dần điện hạt nhân vào năm 2025. Nhưng hòn đảo nặng về công nghệ này lại "rất thèm điện", với nhu cầu dự báo sẽ tăng ít nhất 2,3% mỗi năm cho đến năm 2028, chủ yếu được thúc đẩy bởi ngành công nghiệp bán dẫn liên tục mở rộng và đầu tư vào nước ngoài trong bối cảnh chiến tranh thương mại Mỹ-Trung ngày càng nóng bỏng.

Hơn nữa, lưới điện của hòn đảo có tính tập trung cao và đã cũ kỹ. Hơn 10.000 đường dây cấp nguồn của họ, cũng như máy biến áp điện và các thiết bị khác, cần được bảo trì và thay thế thường xuyên. Sự phản đối của công chúng đối với việc xây dựng các nhà máy điện lớn, các trạm khí đốt tự nhiên hoặc máy biến áp cao áp cũng đã buộc Taipower phải bổ sung thêm nhiều máy phát điện tại các địa điểm hiện có để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng, làm cho lưới điện trở nên tập trung hơn.

Căng thẳng gia tăng với Bắc Kinh là một nguy cơ khác.

Trung Quốc đã tiến hành các cuộc tập trận quân sự bắn đạn thật xung quanh Đài Loan vào đầu tháng 8 để đáp lại chuyến thăm Đài Loan của nhà lập pháp cấp cao Hoa Kỳ Nancy Pelosi. Bộ Quốc phòng Đài Loan cho rằng động thái của Bắc Kinh là một sự phong tỏa, càng làm nổi bật những điểm dễ bị tổn thương của một nền kinh tế phụ thuộc vào nhập khẩu dầu thô, khí đốt tự nhiên và than đá cho 97,8% nguồn cung năng lượng, bao gồm giao thông vận tải, sản xuất nhà máy và các mục đích sử dụng công nghiệp khác.

Trong khi đó, các nguồn điện chính của Đài Loan là than (42,5%) và khí đốt tự nhiên (38,1%), theo số liệu mới nhất phản ánh 6 tháng đầu năm nay. Năng lượng tái tạo chỉ chiếm 8,1%, trong khi điện hạt nhân tiếp tục cung cấp 8,5%. Đài Loan đã hy vọng sẽ tăng năng lượng tái tạo lên 20% vào năm 2025 và khí đốt tự nhiên lên tới 50%.

Tăng cường năng lực năng lượng tái tạo - chẳng hạn như các trang trại gió ngoài khơi - là một cách để thúc đẩy khả năng tự cung tự cấp năng lượng của Đài Loan. Trớ trêu thay, những căng thẳng địa chính trị khiến một động thái trở nên hấp dẫn như vậy cũng có thể cản trở khoản đầu tư cần thiết để hiện thực hóa nó.

Ông Chen của KPMG cho biết: "Những bất ổn địa chính trị có thể đè nặng lên sự sẵn lòng của các nhà phát triển và vận hành các trang trại gió trên toàn cầu trong việc tiếp tục xây dựng các trang trại gió quy mô lớn tại địa phương, vì các khoản đầu tư liên quan đến hàng trăm tỷ Tân Đài Tệ". "Khi rủi ro địa chính trị gia tăng, các nhà phát triển năng lượng nước ngoài chắc chắn sẽ chú ý nhiều hơn đến cách Đài Loan phát triển trong bối cảnh Trung Quốc, Mỹ và Đài Loan giành giật nhau [và] sự ổn định của chính sách năng lượng của Đài Loan."

Chou của NTU nói rằng cần phải lập kế hoạch nhiều hơn. Chou nói: "Chúng tôi chắc chắn cần phải soạn thảo một số kế hoạch cung cấp điện dự phòng và dự phòng để chống lại bất kỳ sự gián đoạn nào có thể xảy ra. "Từ cuộc chiến Nga-Ukraine đến các cuộc tập trận quân sự trực tiếp của Bắc Kinh, các rủi ro địa chính trị chắc chắn cần được tính đến khi xem xét cơ sở hạ tầng điện trong tương lai".