Loại bỏ thuốc y học cổ truyền sản xuất từ động, thực vật trong sách đỏ, nguy cơ tuyệt chủng

Bộ Y tế đang lấy ý kiến để xây dựng Thông tư ban hành nguyên tắc, tiêu chí xây dựng, cập nhật danh mục và hướng dẫn thanh toán thuốc dược liệu, thuốc cổ truyền, thuốc có kết hợp dược chất với các dược liệu, dược liệu, vị thuốc cổ truyền được thanh toán BHYT (gọi tắt là Thông tư quy định Danh mục thuốc y học cổ truyền được BHYT thanh toán - PV). 

Bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ BHYT (Bộ Y tế) cho biết, nguyên tắc xây dựng tiêu chí lựa chọn thuốc YHCT vào Danh mục thuốc BHYT, là bảo đảm sử dụng thuốc an toàn, hiệu quả, hợp lý; đáp ứng nhu cầu điều trị của người tham gia BHYT, phù hợp khả năng chi trả của quỹ BHYT.

Cùng đó, để đảm bảo quyền lợi của người dân, Bộ Y tế sẽ đưa ra khỏi Danh mục thuốc các dược liệu/vị thuốc cổ truyền nếu sản xuất từ dược liệu, động vật thuộc diện phải bảo tồn theo sách đỏ, hoặc động vật hoang dã có nguy cơ tuyệt chủng cần được bảo vệ do Hiệp hội Bảo vệ động vật thế giới công bố (trừ các dược liệu, động vật dùng làm thuốc đã được nuôi trồng, thu hái hợp pháp);

Những dược liệu hoặc vị thuốc cổ truyền có khuyến cáo không nên sử dụng của Tổ chức Y tế Thế giới hoặc Bộ Y tế Việt Nam, hoặc đề xuất, kiến nghị của các cơ quan, tổ chức chuyên môn, cũng sẽ bị đưa khỏi khỏi Danh sách thuốc.

Bên cạnh đó, các loại thuốc YHCT được bổ sung vào danh mục phải đáp ứng đồng thời các tiêu chí: Được cấp số đăng ký còn hiệu lực, thuốc xuất xứ từ bài thuốc cổ phương, bài thuốc gia truyền đã được cấp giấy chứng nhận, bài thuốc cổ phương gia giảm hoặc bài thuốc nghiệm phương có hiệu quả điều trị rõ ràng và an toàn dựa trên các nghiên cứu, đánh giá về tính an toàn, hiệu quả của thuốc đã được công bố…

Về việc sử dụng thuốc YHCT trong khám chữa bệnh hiện nay, bà Trang cho biết, Việt Nam là nước có thế mạnh về thuốc y học cổ truyền (YHCT). Việc sử dụng thuốc YHCT chiếm vai trò quan trọng tại các cơ sở y tế: 99,3% thuốc YHCT sử dụng tại các khoa, bệnh viện chuyên khoa YHCT.

Tuy nhiên, thời gian qua, tỷ trọng sử dụng thuốc YHCT trong tỷ trọng cơ cấu chi chung của thuốc đã giảm từ 7.5% xuống còn 4.5%. Nguyên nhân là do sau đại dịch Covid-19, việc mua sắm đấu thầu thuốc khó khăn chung, bên cạnh đó là việc đứt gãy nguồn cung của loại thuốc YHCTền. Đặc biệt, sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt của thuốc tân dược khiến thuốc YHCT ngày càng bị "lép vế". 

Do vậy, theo bà Trang, cần có biện pháp để phát huy thế mạnh của YHCT với việc cập nhật Danh mục thuốc YHCT đầy đủ hơn, cơ chế thanh toán BHYT thuận lợi, mang tính đặc thù đối với lĩnh vực này và trên nguyên tắc bảo vệ quyền lợi người bệnh, đáp ứng yêu cầu chuyên môn, cân đối quỹ.

“Thời gian tới sẽ ưu tiên lựa chọn tối đa thuốc YHCT vào Danh mục thuốc do BHYT chi trả. Cần phải tạo điều kiện để thế mạnh YHCT Việt Nam phát triển” - bà Trang nhấn mạnh. 

Trong dự thảo Thông tư quy định Danh mục thuốc y học cổ truyền được BHYT thanh toán mà bộ Y tế đang xây dựng sẽ đề xuất các biện pháp để phát huy thế mạnh của y học cổ truyền, với việc cập nhật danh mục thuốc y học cổ truyền được thanh toán BHYT đầy đủ hơn, cơ chế thanh toán được thanh toán BHYT thuận lợi, mang tính đặc thù đối với lĩnh vực này trên nguyên tắc bảo vệ quyền lợi người bệnh, đáp ứng yêu cầu chuyên môn, cân đối quỹ.

PGS.TS Nguyễn Thế Thịnh - Cục trưởng Cục quản lý Y, Dược Cổ truyền (Bộ Y tế) đề nghị những thuốc có trong Dược điển thì người dân được hưởng BHYT; cần tạo điều kiện để phát triển dược liệu trong nước. Các bên có liên quan cũng cần có chế độ ưu tiên các sản phẩm thuốc y học cổ truyền sản xuất trong nước.