Lòng trung thành của Hungary bị thử thách khi cuộc chiến của Nga ở Ukraine tiếp diễn

"Chính phủ Hungary tiếp tục duy trì quan hệ chặt chẽ với Nga và hỗ trợ bộ máy chiến tranh Nga theo nhiều biện pháp kinh tế khác nhau", Đại sứ Mỹ David Pressman phát biểu hôm 12/4.

Washington ủng hộ những lời lẽ gay gắt này bằng cách công bố các biện pháp trừng phạt đối với Ngân hàng Đầu tư Quốc tế có liên kết với Nga có trụ sở tại Budapest và ba giám đốc của ngân hàng này.

Các biện pháp cho thấy quan hệ giữa Hungary và các đối tác phương Tây tiếp tục xuống mức xấu. Tuy nhiên, điều tồi tệ hơn có thể xảy ra.

Các báo cáo cho rằng các biện pháp được công bố là một "phát súng bắn vào" Budapest, nhằm ngăn chặn Liên minh châu Âu và quốc gia NATO xoay trục khỏi Nga và Trung Quốc. Và việc Hungary liên tục từ chối phê chuẩn tư cách thành viên NATO của Thụy Điển được coi là nguyên nhân.

Đại sứ Pressman nói rằng: "Với hành động này, Mỹ đang chứng tỏ rằng chúng tôi sẽ hành động để đáp lại các lựa chọn của Hungary".

Thủ tướng Hungagry Orban đã dành nhiều năm để chống lại hoặc trốn tránh cái mà ông gọi là mệnh lệnh của Washington và Brussels. Lập trường của ông và những cáo buộc về tình trạng tham nhũng và pháp quyền yếu kém ở Hungary đã khiến hàng tỷ đô la tài trợ bị đóng băng khi EU tìm cách lôi kéo ông vào cuộc chơi.

Nhưng Orban đã từ chối chia rẽ với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Và trong bối cảnh căng thẳng gia tăng, đất nước của ông hiện đang ngăn chặn sự mở rộng của NATO, cùng với Thổ Nhĩ Kỳ.

Theo bước Ankara, Hungary đã phê chuẩn tư cách thành viên của Phần Lan vào cuối tháng 3, sau 7 tháng trì hoãn. Nhưng Thụy Điển vẫn đang chờ đèn xanh từ hai quốc gia thành viên này.

Budapest cho biết quốc hội đã từ chối phê chuẩn do Thụy Điển chỉ trích chính phủ Hungary.

Người phát ngôn của Thủ tướng Orban đã kiên quyết tuân theo kịch bản này khi ông nói với Al Jazeera rằng thủ tướng đã tuyên bố rõ ràng rằng Thụy Điển cuối cùng nên được kết nạp vào NATO.

Zoltan Kovacs cho biết sự do dự của Quốc hội là do "thái độ thù địch công khai và rõ ràng đã diễn ra trong nhiều năm".

Ông cũng gợi ý rằng các quan chức Thụy Điển đã hối thúc EU ngừng tài trợ cho Budapest để "gây áp lực buộc chính phủ Hungary phải phục tùng". Tuy nhiên, Kovacs đã không trả lời câu hỏi liên quan đến các lý do trì hoãn, cũng như tác động tiềm ẩn đối với quan hệ với các đối tác NATO.

Nhưng Daniel Hegedus tại Quỹ Marshall Đức của Mỹ cho rằng có một số yếu tố đằng sau nước cờ.

Ông Orban hy vọng sẽ cho các đối tác EU thấy rằng sự chỉ trích của họ đối với Hungary phải trả giá bằng chính trị, đồng thời thuyết phục họ giải phóng các quỹ, Hegedus nói. Nhưng cũng có luồng ý kiến cho rằng sức mạnh của phương Tây đang suy yếu.

Nói cách khác, trong khi Hungary cần EU và NATO để đảm bảo chủ quyền của mình, thì ông Orban lại coi những người khổng lồ phi tự do như Trung Quốc, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ là tương lai, Hegedus lập luận.

"Đó là một khoản đầu tư dài hạn",  Hegedus nói với Al Jazeera. "Ông ấy đang cung cấp một dịch vụ chiến lược cho Nga thông qua những can thiệp nhỏ này. Ông ấy cũng giúp Thổ Nhĩ Kỳ biết rằng Hungary là một đối tác đáng tin cậy, sẵn sàng tấn công để hỗ trợ nước này".

Các đối tác phương Tây của Orban đã bỏ qua cho sự gián đoạn của ông kể từ khi ông lên nắm quyền vào năm 2010, hoặc do niềm tin dai dẳng rằng Budapest là một đối tác trung thành, hoặc vì EU và NATO có ít công cụ để kiềm chế ông.

EU và Mỹ từ lâu đã cảnh báo về những cáo buộc tham nhũng liên quan đến chính trị ở Hungary và quan ngại về tình trạng dân chủ và pháp quyền. Brussels đã đình chỉ hàng tỷ đô la tài trợ từ EU trong nỗ lực thúc đẩy ông Orban khắc phục những vấn đề này.

Nhưng đồng thời, các nhà ngoại giao ở Brussels gợi ý rằng mặc dù ông Orban hành động vì lợi ích của cử tri ở quê nhà, nhưng ông chủ yếu tuân theo quy định khi có vấn đề.

Trong khi đó, ông thận trọng hơn rất nhiều trong việc đặt câu hỏi về chính sách của NATO. Tuy nhiên, sau cuộc chiến của Nga ở Ukraine, họ bắt đầu tự hỏi lòng trung thành của ông Orban nằm ở đâu.

Budapest đã khăng khăng khắc phục các ngoại lệ đối với lệnh trừng phạt của EU đối với năng lượng của Nga, và vào tháng 4 thậm chí đã đồng ý với một thỏa thuận mới để làm sâu sắc thêm mối quan hệ. Viện trợ tài chính cho Ukraine cũng đã bị trì hoãn và Orban đã từ chối cho phép vũ khí đi viện trợ cho Ukraine đi qua Hungary.

Ngoài ra, sự chậm trễ trong việc phê chuẩn tư cách thành viên NATO của Phần Lan và Thụy Điển đã làm dấy lên lo ngại về lòng trung thành của Budapest đối với liên minh, khiến căng thẳng tăng cao.

István Ujhelyi, một thành viên từ Đảng Xã hội đối lập, cảnh báo: "Có một cuộc chiến truyền thông rõ ràng chống lại . Các đồng minh phương Tây của chúng ta ngày càng ít tin tưởng chúng ta hơn. Chính phủ đã tự cô lập mình một cách hiệu quả trong liên minh xuyên Đại Tây Dương."

Trong bối cảnh căng thẳng tăng cao, Hegedus cảnh báo Budapest đang chơi quá tay.

Ông nói : "Các quốc gia EU đã phớt lờ quan điểm của Hungary về Toà án ICC phát lệnh bắt giữ ông Putin và 17 trong số họ đã tham gia vụ kiện pháp lý chống lại luật LGBT của Orban. Điều đó cho thấy hy vọng của Hungary trong việc buộc các đối tác của mình phải lùi bước là không hiệu quả".

NATO đã bắt đầu thể hiện sự thờ ơ tương tự. Trong 5 năm, Thủ tướng Orban đã ngăn chặn thành công các cuộc gặp cấp cao với Ukraine, chỉ ra những tuyên bố đối xử tệ với người thiểu số Hungary ở nước láng giềng, nhưng vào đầu tháng 4, liên minh đã triệu tập Ủy ban NATO-Ukraine.

Lệnh trừng phạt của Mỹ thử thách lòng trung thành của Hungary

Các biện pháp trừng phạt của Mỹ là tín hiệu rõ ràng nhất cho thấy Hungary hiện đang được các thủ đô phương Tây nhìn nhận dưới một ánh sáng mới. Tuy nhiên, Washington được cho là đang chuẩn bị các biện pháp tiếp theo, nhằm vào chính phủ của Orban.

Một nguồn tin giấu tên tại một tổ chức có liên quan đến các cơ cấu an ninh của Mỹ nói với Al Jazeera rằng Washington đang làm việc để nhắm mục tiêu vào các thành viên của chính phủ theo Đạo luật Magnitsky – một định dạng trừng phạt nhằm vào những người vi phạm nhân quyền hoặc những người liên quan đến các hoạt động quan trọng như tham nhũng.

Họ gợi ý rằng các mục tiêu có thể bao gồm các đầu sỏ chính trị được coi là "tay bao" của Orban, cũng như các quan chức chính phủ.

Attila Mesterhazy, cựu nghị sĩ và chủ tịch Hội đồng Nghị viện NATO, cho biết: "Đây là một tín hiệu ngoại giao nhỏ nhưng rất quan trọng đối với Hungary".

Sự gia tăng áp lực đã nhanh chóng khiến Orban phản ứng.

Chỉ một ngày sau khi lệnh trừng phạt được công bố, Kovacs thông báo rằng Hungary sẽ rút khỏi IIB.

"Họ đã nhận được tin nhắn",  Mesterhazy lưu ý.

Người ta cũng dự đoán rằng Budapest sẽ sớm phê chuẩn tư cách thành viên NATO của Thụy Điển. Thổ Nhĩ Kỳ dự kiến sẽ làm như vậy sau cuộc bầu cử vào tháng 5 và Hungary khó có thể đứng một mình trong vấn đề quan trọng như vậy.

"Điều đó sẽ không bền vững, nó sẽ tương đương với việc tự sát chính sách đối ngoại", Hegedus nói. 

Nhưng đến lúc đó, Thủ tướng Orban sẽ chứng minh được sự đồng quan điểm của mình với các đồng nghiệp ở Ankara, Bắc Kinh và Moscow, cũng như thuyết phục các cử tri ở quê nhà rằng – bất chấp tình tiết thực sự chứng minh sự phụ thuộc của Hungary vào EU và NATO – ông là một nhà lãnh đạo quyền lực, sẵn sàng đứng lên vì đất nước chống lại các cường quốc lớn nhất thế giới.

Và sau đó, như thường lệ, ông có thể sẽ đợi cơ hội tiếp theo để lao vào một số đòn bẩy bằng một làn sóng ngẫu nhiên về quyền phủ quyết của EU hoặc NATO.

Mesterhazy nói: "Khi gặp một bức tường gạch, ông ấy sẽ lùi lại lấy đà và sau đó sẽ bước tiếp".