Lũy thành và cửa ngõ

Hoá ra, ông cha chúng ta từ hơn 200 năm trước đã bỏ công sức xây đắp nên một thành lũy hoành tráng với mục tiêu bảo vệ an ninh và quản lý nội địa. Nhưng không chỉ có vậy. Thành lũy dài 130km này với 115 bảo (đồn) được xây lên bằng đá và đất còn tạo điều kiện cho giao thương mua bán giữa miền ngược và miền xuôi, giữa miền núi và miền biển.

Cùng với các bảo là những cửa ngõ thông thương được mở qua Trường Lũy, cũng từ đó hình thành các chợ đầu mối như chợ phiên Tam Bảo bây giờ vẫn tồn tại ở huyện Nghĩa Hành (Quảng Ngãi).

Công cuộc khai quật Trường Lũy này của các nhà khảo cổ Việt Nam và châu Âu đã làm phát lộ những món hàng thường được bán buôn qua các cửa ngõ của Trường Lũy như đồ gốm Chu Đậu hay các loại chiêng ché… có niên đại dăm bảy thế kỷ trước.

Như thế, ông cha ta trong khi xây lũy thành nhằm mục tiêu bảo vệ đã cùng lúc mở ra các cửa ngõ để giao thương hoà bình và từ đó xây dựng tình hữu nghị giữa các dân tộc đang sinh sống trong nước và với cả bè bạn láng giềng…

Trên thế giới đã có những lũy thành chỉ nhằm bảo vệ, ngăn chặn các cuộc đột kích đột nhập, những lũy thành trở thành biểu tượng của sự biệt lập và phô trương sức mạnh quân sự. Trường Lũy được phát hiện tại Quảng Ngãi, Bình Định lại cho thấy một kiểu trường lũy khác mang đậm dấu ấn tinh thần Việt Nam: Trường lũy của hoà bình, của giao thương.

Bên cạnh các đồn bảo vệ luôn là các cửa ngõ và các chợ đầu mối cho đồng bào các dân tộc từ hai phía của lũy thành được tự do giao thương buôn bán và hợp tác làm ăn. Từ xưa cha ông chúng ta đã sống như vậy, và từ nay về sau người Việt Nam vẫn sống như vậy.

Nhưng dù sống với tâm nguyện hoà bình an lạc, thì sự cảnh giác thường trực vẫn không vì thế mà sao nhãng. Trường Lũy Quảng Ngãi, Bình Định đã chứng tỏ tinh thần cảnh giác luôn thức tỉnh ấy của cha ông ta. Nó cũng giúp chúng ta nhìn suốt một thời gian dài lịch sử dựng nước và giữ nước từ cha ông tới nay với biết bao công khó, biết bao chắt chiu, biết bao thành quả.

Trường Lũy Quảng Ngãi, Bình Định xứng đáng là một thành lũy của hoà bình và giao thương, của tinh thần cảnh giác và đoàn kết.

Thanh Thảo