Lý Bí

Sau khi bà mất đi đã được vua Lý Nhân Tông sắc phong là "công chúa ni cô", dân tôn làm Thành hoàng.

Trong lịch sử dân tộc, đây là người phụ nữ đầu tiên và cũng là duy nhất được giao nhiệm vụ trấn giữ biên ải. Bà là danh tướng kiệt xuất, tên tuổi lưu danh ngàn đời sau.

Từ bao đời nay, dân làng Trinh Hà, xã Hoằng Trung (Hoằng Hóa, Thanh Hóa) luôn tự hào vì có Di tích quốc gia đền thờ Triệu Việt Vương - nơi thờ vị vua nước Vạn Xuân (Quốc hiệu nước Việt Nam dưới thời Tiền Lý và Triệu Việt Vương, 544 - 602) đã đánh đuổi giặc Lương xâm lược, gây dựng nền độc lập, tự chủ của dân tộc.

Theo các giai thoại dân gian lưu truyền ở vùng Thái Bình và ghi chép trong một số thần tích, ngọc phả thì người vợ đầu tiên của Lý Nam Đế là Đỗ Thị Khương, quê ở trang An Để hay còn gọi là hương Màn Để (nay là xã Xuân Hòa, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình).

Hồ Điển Triệt - nơi ghi dấu anh hùng Lý Bí (Lý Nam Đế). Hồ Điển Triệt thuộc xã Tứ Yên, huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc là một hồ nằm bên bờ sông Lô, nơi trong lịch sử đã diễn ra trận tử chiến giữa Lý Nam Đế và danh tướng nhà Lương Trần Bá Tiên...

Lý Nam Đế là người mở đầu nền độc lập tự chủ của đất nước, xây dựng cơ cấu nhà nước mới theo chế độ tập quyền trung ương.

Thôn Cổ Pháp (xã Tiên Phong, TX Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên) ngày nay là quê hương của Lý Nam Đế - vị hoàng đế đầu tiên trong nghìn năm sử Việt. Đặc biệt, tại thôn Cổ Pháp có chùa Hương Ấp, là ngôi chùa gắn với tuổi thơ của "chú tiểu" Lý Bí cách đây 15 thế kỷ.

Người xưa vốn quan niệm rằng nam nhi gánh vác việc giang sơn, nữ nhi lo mái ấm gia đình. Thế nhưng vào thế kỷ thứ 6, đất Giao Châu đã xuất sinh 2 vị nữ tướng góp công lớn xây dựng nên nước Vạn Xuân.

Ông là vị vua có công đánh quân phương Bắc xâm lược. Sau khi lên ngôi, ông xưng là Hoàng đế của nước Nam, trở thành vị hoàng đế đầu tiên trong nghìn năm sử Việt.

Tương truyền Lý Nam Đế sinh ra mang bản mệnh đế vương, chỉ tiếc không gặp vận nên nhà nước Vạn Xuân không thể trường tồn.