Lý Bí

Ông được sử sách công nhận là vị hoàng đế đầu tiên của Việt Nam, cũng là vị vua đầu tiên truyền ngôi cho người ngoài mà không phải con cháu ruột thịt.

Trong lịch sử chống ngoại xâm hào hùng của dân tộc, vùng đất và con người Hà Nam đã có những đóng góp quan trọng, trong đó có sự kiện năm Ất Sửu 545 liên quan đến vị tướng Đinh Lôi, người Hà Nam.

Không phải người đầu tiên thành lập nhà nước ở Việt Nam, nhưng người này mới chính là vị vua đầu tiên của nước ta xưng đế. Tuy chỉ cai trị trong 4 năm, nhưng dấu ấn ông để lại vẫn vô cùng đậm nét.

Sau khi bà mất đi đã được vua Lý Nhân Tông sắc phong là "công chúa ni cô", dân tôn làm Thành hoàng.

Trong lịch sử dân tộc, đây là người phụ nữ đầu tiên và cũng là duy nhất được giao nhiệm vụ trấn giữ biên ải. Bà là danh tướng kiệt xuất, tên tuổi lưu danh ngàn đời sau.

Từ bao đời nay, dân làng Trinh Hà, xã Hoằng Trung (Hoằng Hóa, Thanh Hóa) luôn tự hào vì có Di tích quốc gia đền thờ Triệu Việt Vương - nơi thờ vị vua nước Vạn Xuân (Quốc hiệu nước Việt Nam dưới thời Tiền Lý và Triệu Việt Vương, 544 - 602) đã đánh đuổi giặc Lương xâm lược, gây dựng nền độc lập, tự chủ của dân tộc.

Theo các giai thoại dân gian lưu truyền ở vùng Thái Bình và ghi chép trong một số thần tích, ngọc phả thì người vợ đầu tiên của Lý Nam Đế là Đỗ Thị Khương, quê ở trang An Để hay còn gọi là hương Màn Để (nay là xã Xuân Hòa, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình).

Hồ Điển Triệt - nơi ghi dấu anh hùng Lý Bí (Lý Nam Đế). Hồ Điển Triệt thuộc xã Tứ Yên, huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc là một hồ nằm bên bờ sông Lô, nơi trong lịch sử đã diễn ra trận tử chiến giữa Lý Nam Đế và danh tướng nhà Lương Trần Bá Tiên...

Lý Nam Đế là người mở đầu nền độc lập tự chủ của đất nước, xây dựng cơ cấu nhà nước mới theo chế độ tập quyền trung ương.

Thôn Cổ Pháp (xã Tiên Phong, TX Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên) ngày nay là quê hương của Lý Nam Đế - vị hoàng đế đầu tiên trong nghìn năm sử Việt. Đặc biệt, tại thôn Cổ Pháp có chùa Hương Ấp, là ngôi chùa gắn với tuổi thơ của "chú tiểu" Lý Bí cách đây 15 thế kỷ.