Mại dâm và nguy cơ lây nhiễm HIV

Mại dâm là một hoạt động bất hợp pháp ở Việt Nam với nhiều hình thái khác nhau. Những người tham gia bán dâm có thể là nam giới, phụ nữ và những người chuyển giới, ở mọi lứa tuổi.

Các yếu tố dẫn đến mại dâm có thể bao gồm nghèo đói, nợ nần, thất học, di biến động nhập cư và các hoạt động buôn bán người. Bất bình đẳng giới là một nguyên nhân sâu xa dẫn đến tình trạng mại dâm bắt nguồn từ thực trạng phụ nữ ít có cơ hội về việc làm hoặc chỉ có việc làm vơí thu nhập thấp và bạo lực đối với phụ nữ. Bất bình đẳng giới còn thể hiện qua những khuôn mẫu giới và khuôn mẫu về tình dục gây bất lợi cho phụ nữ.

Những yếu tố đó hoặc là riêng lẻ, hoặc là cùng xảy ra một lúc đã đẩy người phụ nữ rời bỏ quê hương đi tìm việc làm và kết cục là bị rơi vào mại dâm do học vấn thấp, không có nghề nghiệp, không có sức khỏe…Số người lựa chọn mại dâm như một nghề nghiệp để kiếm sống rất ít, hầu hết những người bán dâm buộc phải chấp nhận công việc này để có thể tồn tại.

Trong thời đại có HIV, những người bán dâm càng dễ bị tổn thương hơn. Việc họ bị ép buộc phải quan hệ tình dục với người mua, luôn đứng trước nguy cơ bị bắt, thường xuyên đối mặt với bạo lực, hoặc nợ nần chồng chất khiến họ ít có điều kiện để sử dụng bao cao su thường xuyên và đúng cách và do đó dễ bị lây nhiễm HIV và các bệnh nhiễm trùng qua đường tình dục khác.

Mặt khác, người bán dâm ngày càng bị kỳ thị nặng nề hơn vì bị coi là các nguồn lây truyền dịch bệnh. Kỳ thị gây khó khăn cho những người bán dâm trong việc tiếp cận các dịch vụ y tế, trợ giúp pháp lý do họ sợ bị phân biệt đối xử và bị bắt giữ, hoặc do một thực tế là các cơ sở dịch vụ này không chấp nhận phục vụ những người bán dâm. Vì không tiếp cận được các dịch vụ dự phòng và điều trị, những người bán dâm đang phải đối mặt với nguy cơ cao bị mắc các bệnh nhiễm trùng lây qua đường tình dục hoặc nhiễm HIV và lại tiếp tục làm lây truyền các bệnh này cho người mua dâm hoặc các bạn tình khác.

Phần lớn người bán dâm có nguy cơ lây nhiễm HIV cao vì họ thiếu kiến thức cơ bản về dự phòng lây nhiễm HIV. Nhiều người bán dâm và người mua dâm cho rằng một người nhìn bề ngoài khỏe mạnh và hấp dẫn thì người đó không nhiễm HIV. Không ít người nghĩ rằng HIV không thể lây qua tình dục bằng miệng hoặc hậu môn. Những người mua dâm sẵn sàng trả thêm tiền để quan hệ tình dục không bao cao su. Nhiều người bán dâm không có khả năng thương thuyết với khách hàng để thực hiện hành vi tình dục an toàn do cần tiền hoặc do sợ bị bạo lực.

Mặt khác, do sợ bị phát hiện và bị bắt nên một số người bán dâm không dám mang theo bao cao su, điều này cũng giảm khả năng quan hệ tình dục an toàn. Người bán dâm có xu hướng tránh xét nghiệm HIV và điều trị các nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục, chính điều này làm gia tăng nguy cơ lây nhiễm HIV ở nhóm này. Vì sợ bị kỳ thị hoặc bị bắt giữ nếu bị phát hiện nên những người bán dâm ít đến các phòng khám HIV, do vậy cần phải tăng cường cung cấp các dịch vụ thân thiện về phòng, chống HIV và các nhiễm trùng lây qua đường tình dục cho những người bán dâm để khuyến khích họ tiếp cận và sử dụng dịch vụ.

Kết quả khảo sát, thăm dò năm 2009 cho biết chỉ có 46% phụ nữ bán dâm đường phố ở Hà Nội, 21% ở Yên Bái và 44% ở TP.HCM được xét nghiệm HIV và biết kết quả xét nghiệm của mình.