Người dân ở làng ngoại thành Hà Nội giữ gìn cây đa 9 gốc như "báu vật"

Cây đa cổ thụ ở làng Yên Lạc

Cách trung tâm Thủ đô khoảng 30 km về phía Tây, làng Yên Lạc (thuộc xã Cần Kiệm, Thạch Thất, ngoại thành Hà Nội), là một làng quê thơ mộng thuộc Xứ Đoài xưa. Nơi đây vẫn còn một quần thể cây đa - giếng nước - sân đình rất cổ kính, mang đậm nét truyền thống của làng quê Bắc Bộ.

Đáng chú ý, cây đa 500 tuổi đời có lẻ, tán rộng đến vài trăm mét, có tới 9 gốc đa mấy người ôm không xuể, chừng đó đã đủ để gọi tên "cụ đa" cổ kính ở đình Yên Lạc một cách đầy ngưỡng mộ.

Theo sử sách ghi lại, cây đa cổ 9 gốc này được trồng từ khi làm Đình Yên Lạc vào năm Hồng Đức nguyên niên (1469) bên bờ tả của dòng Tích Giang đoạn chảy qua làng, đến nay ước cỡ 500 năm tuổi.

Trải qua năm tháng, cây phát triển, rễ đa rủ xuống đất tạo nên 9 gốc to nhỏ, uốn lượn liên kết với nhau, vươn cao, làm nên tán cây rộng lớn, che mát cả một khoảng đất rộng trước sân đình…

Nơi đây lưu truyền lại nhiều huyền thoại kỳ bí nơi gốc đa, bến nước... Dưới gốc đa chính, người dân đã lập bàn thờ, cây hương. Các gia đình trong làng có việc trọng đại đều ra đây dâng lễ, cầu khấn. Bên cạnh đó, bảng ghi lai lịch của cây đa cùng lời nhắc nhở người dân bảo vệ, giữ gìn cây đa cổ thụ quý, như một quy ước của làng.

Với người làng, cây đa như một bộ phận không thể tách rời, là nơi trú mát của bao nhiêu thế hệ, từ những bạn trẻ xưa kia còn chơi trò con nít dưới gốc đa, giờ đã bạc phơ râu tóc, đến những nam thanh nữ tú lấy gốc đa làm nơi hò hẹn,... Đặc biệt, cây đa với tuổi đời dài đến vài chục thế hệ chứng kiến biết bao vui buồn của người dân nơi đây, cũng như những thăng trầm, biến thiên của lịch sử...

Người dân gìn giữ báu vật

"Cây đa 13 gốc gắn bó, thân thuộc với người dân địa phương từ nhiều đời nay. Xưa kia, nơi đây vốn là một làng quê nghèo sống bằng nghề làm ruộng. Cây đa khổng lồ nằm ngay ở đầu làng với tán cây xòe rộng, quanh năm mát mẻ nên đã thành chốn nghỉ chân của người dân mỗi khi đi làm đồng về. Các gia đình trong làng có việc trọng đại đều ra đây cầu khấn, xin tài lộc", bà Hoàng Thị Tý, 80 tuổi, ở làng Yên Lạc chia sẻ.

Bà Hoàng Thị Tý kể thêm: "Bao nhiêu trận bão lớn đổ về, cây cối nhiều chỗ đổ gãy cả mà riêng cây đa 9 gốc này không bao giờ bị gãy. Chỉ thi thoảng có cành đa lâu ngày bị mục mới tự gãy xuống. Trong những năm chiến tranh, giặc tàn phá nhiều nơi trong thành phố, nhưng cây đa 9 gốc vẫn nguyên vẹn. Cây chưa bao giờ bị sâu bệnh, bị tàn phá bởi bất kỳ nguyên nhân gì".

Ông Kiều Văn Teo, đại diện Ban quản lý di tích đình làng Yên Lạc cho hay, để bảo tồn được giá trị của di tích, địa phương đang làm hồ sơ xét "cây di sản" cho cây đa 9 gốc. 

"Vì đây không chỉ là nét đẹp văn hóa mà còn là nét độc đáo hiếm gặp còn lưu giữ lại trên địa bàn thành phố Hà Nội. Mong rằng các cơ quan chức năng cùng quan tâm gìn giữ cây đa 500 tuổi này và có những hướng đi phù hợp hơn để giữ gìn bản sắc dân tộc, đáp ứng nguyện vọng của nhân dân trong vùng", ông Teo nói.