Nhân ngày Khai giảng và sắp Tết Trung thu: Nhớ chuyện Bác Hồ và Thủ tướng Phạm Văn Đồng với trẻ thơ

Thủ tướng Phạm Văn Đồng thì cho đến khi ông đã nghỉ cương vị Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (chức danh như Thủ tướng bây giờ), cuối đời vẫn chưa được bế cháu nội vì con ông lập gia đình rất muộn. Thế nên, ông cũng rất yêu quý trẻ em.

+ "Thôi, chỉ 5 phút nữa nên kết thúc nhé, để các cháu còn chào mừng Đoàn bạn nữa chứ, chờ lâu quá các cháu mỏi mệt nắng nôi!".

Cách đây khoảng chục năm, tôi tình cờ nghe được một đoạn băng ghi âm của cố Đại sứ Phan Văn Kim, nguyên đại sứ Việt Nam tại Cộng hoà Dân chủ Đức (nhiệm kỳ 1981-1984), nguyên Chánh Văn phòng Bộ Ngoại giao mà con gái ông, chị Phan Thị Thu cho tôi nghe. Ông Kim là một người có gần 30 năm làm công tác trong ngành ngoại giao. Trong tư liệu của ông, có nhiều kỷ niệm với Bác Hồ. Có một chuyện mà nếu nghe lướt qua chưa hẳn đã mấy ai để ý, nhưng thực ra lại rất đáng suy ngẫm về cách ứng xử của Người với trẻ em.

Ông Kim không đề cập đến thời điểm, nên tôi xin phép chỉ nhắc cái điều cốt lõi của câu chuyện. Còn nhiệm kỳ của vị Thủ tướng Cộng hoà Dân chủ Đức được ông nhắc đến là giai đoạn 1949 - 1964 cho nên chuyện này nhiều khả năng là vào nửa đầu thập niên sáu mươi thế kỷ trước.

Theo ông Kim kể, lần đó, Thủ tướng Phạm Văn Đồng dự hội đàm với đoàn đại biểu Chính phủ CHDC Đức do Thủ tướng Otto Grotewohl dẫn đầu sang thăm nước ta. Vì Phủ Chủ tịch nằm ngay sát Phủ Thủ tướng, nên Bác Hồ cũng ở gần chỗ hội đàm. Bác biết thời gian hội đàm đã quá giờ so với dự kiến, và thực tế đã có thể kết thúc. Bác rẽ vào sảnh phòng họp rồi nhờ gọi Thủ tướng Phạm Văn Đồng ra ngoài phòng, nói nhỏ: "Thôi, chỉ 5 phút nữa nên kết thúc nhé! Ngoài kia các cháu thiếu nhi phải chờ ở sân Bách Thảo lâu rồi! Để các cháu còn chào mừng Đoàn bạn nữa chứ, chờ lâu quá các cháu mỏi mệt vì nắng nôi !"

Một chuyện rất nhỏ, bình dị, nhưng qua đó đủ giúp ta hiểu Bác tâm lý với trẻ nhỏ thế nào. Suốt cuộc đời mình, Bác đã luôn yêu thương, nâng niu các cháu thiếu nhi, dành những sự quan tâm lớn nhất, bởi như Bác nói "Trẻ em như búp trên cành".

Ông Nguyễn Văn Đoàn (nguyên vệ sĩ tiếp cận của Bác Hồ giai đoạn Bác sắp "đi xa" ) đã có một kỷ niệm với Thủ tướng Phạm Văn Đồng.

Tết Nguyên Đán năm 1976 là Tết đầu tiên sau ngày Việt Nam Thống nhất. Cơ quan chúng tôi (khi đó ông Đoàn - người sau này làm Giám đốc Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh và vợ ông, bà Nguyễn Thị Tình (bạn đồng môn khoa Sử ĐH Tổng hợp với ông, sau này làm Giám đốc Bảo tàng Hồ Chí Minh) năm ấy vui lắm vì được Thủ tướng Phạm Văn Đồng chúc Tết và cho chụp ảnh kỉ niệm cùng Bác mà riêng gia đình ông những 3 người được vinh dự có mặt trong tấm hình và nay, con trai ông cũng đã 49 tuổi.

Dịp ấy, vợ chồng ông Đoàn mới sinh con trai đầu lòng - anh Nguyễn Tuấn Dũng. Lúc đó chỉ được hơn hai tháng tuổi. Anh cũng được tham gia sự kiện ấy là do có mặt trong Phủ Chủ tịch, nơi cả cha và mẹ anh đang công tác .

Trong lúc mọi người đang ổn định đội hình để chụp ảnh, Thủ tướng Phạm Văn Đồng nhìn thấy cháu nhỏ nên gọi bà Tình hỏi thăm rồi âu yếm cháu, bế cậu bé vào lòng. Vì cháu còn ít tháng nên da cháu chưa được trắng mịn mà còn hơi đen. Vì thế nên Bác Thủ tướng hài hước: "Mai đây lớn lên cố gắng học cho thật giỏi để được làm Bộ trưởng Điện -Than nhé ! "

Nghe Bác nói, tất cả mọi người ồ lên vỗ tay, cười rất sảng khoái vì biết Thủ tướng hay có cách nói hài hước do thấy nước da cháu như thế .

Tiếp đó, Thủ tướng Phạm Văn Đồng gọi :"Anh Vũ Đình Hồng (là phóng viên Ảnh của TTXVN chuyên đi tháp tùng Thủ tướng) đâu rồi? Tôi sắp đi tiếp khách quốc tế rồi đó nghe. Cho chụp nhanh kẻo cháu mà lại tè bây giờ thì tôi không kịp tiếp khách. Tôi sẽ bắt đền anh đấy !"

Lại một tràng vỗ tay và những khuôn mặt cười vui thật hồ hởi, phấn khởi của mọi người đang quây quần bên vị Thủ tướng vô cùng kính mến ...

"Đã gần 50 năm qua, cháu Tuấn Dũng của chúng tôi nay đã 49 tuổi. Chúng tôi và cháu có lỗi vì chưa thực hiện được điều bác Thủ tướng mong, vì Tổ quốc phải cần những con người thật đức độ và tài giỏi gánh vác nhiệm vụ đất nước. Thằng cháu trai bé bỏng ngày ấy được Thủ tướng âu yếm cũng chỉ mới trở thành một người đảng viên cộng sản trung thực, một tiến sỹ, kiến trúc sư. Cháu được đào tạo ở Moskva, Liên bang Nga. Nhưng với gia đình nhỏ bé của mình, chúng tôi mãi coi ngày Xuân năm 1976 ấy là một trong những kỷ niệm sâu sắc và hạnh phúc nhất khi có những phút giây đáng quý bên các vị lãnh tụ bậc tiền bối của Đảng và Nhà nước Việt Nam kính yêu" - ông Đoàn tâm sự với tôi.