Nhân viên y tế công nghỉ việc giữa dịch Covid-19 kỳ IV: Cần chính sách để giữ "tâm", giữ "sức"

Nhân viên y tế công nghỉ việc, thiếu người càng thiếu hơn

GS.TS Nguyễn Anh Trí, Đại biểu Quốc hội, nguyên Giám đốc Viện Huyết học-Truyền máu Trung ương cho biết, vài tháng trở lại đây đã xảy ra tình trạng nhân viên y tế nghỉ việc rất nhiều, đặc biệt là cán bộ y tế cơ sở.

GS Trí cảm thấy lo lắng khi dịch Covid-19 vẫn đang căng thẳng, cần nhân viên y tế. Vốn cán bộ y tế ở các TP lớn, nhất là y tế cơ sở đã thiếu rồi mà chống dịch lại càng cần nhiều nhân viên y tế. Nếu nhân viên y tế nghỉ việc nhiều thì càng thiếu người chống dịch.

Nhận định về nguyên nhân nhân viên y tế nghỉ việc nhiều, GS Trí cho biết, ngành y là ngành chịu nhiều áp lực, lương bổng lại thấp nên nhiều người kiệt sức, stress, cuộc sống khó khăn, đi tìm việc khác thanh thản mà thu nhập đủ sống.

 "Tôi được biết, đa số nhân viên y tế không phải làm 8 tiếng mà 10 tiếng, 12 tiếng mỗi ngày. Cá biệt có bác sĩ làm 20 tiếng mỗi ngày, vô cùng mệt mỏi", GS Trí cho biết.

Về việc gần 1.000 nhân viên y tế công nghỉ việc trong 10 tháng năm 2021, gấp đôi năm 2020, ông Tăng Chí Thượng, Giám đốc Sở Y tế TP.HCM phải thốt lên: "Nhân viên y tế kiệt sức, gần 8 tháng chưa được nghỉ ngơi ngày nào nhưng nhận được mức thu nhập quá thấp, đây là lý do khiến nhiều nhân viên y tế nghỉ việc".

Theo ông Thượng, TP.HCM hiện có 20 bác sĩ/1 vạn dân, cao gấp đôi số bác sĩ trung bình trên cả nước. Tuy nhiên, so với các nước khác trong khu vực, số bác sĩ của họ dao động từ 36-62 bác sĩ/vạn dân thì còn thiếu nhiều.

Hơn nữa, các bác sĩ chỉ tập trung ở các bệnh viện lớn, khu vực nội thành, còn các y tế cơ sở rất thiếu. Theo ông Thượng, ở cấp cơ sở, TP.HCM lại chỉ có 2,3 bác sĩ/vạn dân, thấp nhất cả nước.

Nhân viên y tế nghỉ việc hàng loạt dẫn đến việc TP đã thiếu nhân viên y tế, chống dịch Covid-19 việc nhiều gấp 3, nay gánh nặng càng đổ ập lên những người còn lại.

Thời gian qua, khi dịch bùng phát mạnh, nhiều tỉnh thiếu nhân viên y tế trầm trọng. Hậu quả là bệnh nhân thiếu người chăm sóc, điều trị, tỷ lệ tử vong tăng, dịch lan rộng vì không có người đi lấy mẫu, xét nghiêm, thu dung bệnh nhân...

Bộ Y tế đã phải huy động hơn 20.000 nhân viên y tế, giảng viên, sinh viên ngành y vào TP.HCM và các tỉnh phía Nam để chi viện trên toàn mặt trận điều trị, xét nghiệm, dự phòng... 

Đến nay, khi dịch Covid-19 vẫn đang phức tạp, Bộ Y tế lại tiếp tục điều động các bệnh viện Trung ương ở miền Bắc vào Nam tham gia điều trị, giảm tử vong...

Cần một chính sách tổng thể để hạn chế nhân viên y tế công nghỉ việc

Kiến nghị về các giải pháp giữ chân nhân viên y tế, GS Trí cho rằng, Bộ Y tế cần đứng ra xây dựng chính sách tổng thể để nhân viên y tế yên tâm, đủ sức công tác, đặc biệt là chính sách phù hợp với hoàn cảnh chống dịch như hiện nay.

"Bộ Y tế phải gấp rút đề xuất một cái chính sách phù hợp với tình hình chống dịch. Đây không phải là "đãi ngộ" mà là sự công bằng về tiền lương. Người ta làm việc 8 tiếng khác mà làm 12 tiếng, 20 tiếng phải khác. 

Trước trực 1 tuần 1-2 buổi khác, mà nay gần như đêm nào cũng phải trực thì khác. Chính sách bao gồm nhiều thứ: lương, chế độ trực, chế độ phụ cấp, chế độ độc hại rồi chính sách bồi dưỡng, nâng cao...", GS Trí nhấn mạnh.

Để bớt gánh nặng cho nhân viên y tế trong dịch Covid-19, GS Trí cũng cho rằng cần phải có sự chung tay của các ngành, nhất là người dân. Người dân phải chia sẻ, thông cảm, đồng lòng với cán bộ y tế, cùng nhau chống dịch hiệu quả. Điều này sẽ giảm áp lực về tâm lý, san sẻ bớt gánh nặng công việc rất nhiều cho nhân viên y tế.

PGS.TS Trần Xuân Bách, Phó chủ tịch Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam, Chuyên gia Kinh tế Y tế, Trưởng nhóm nghiên cứu "Tình trạng lương khu vực công đối với nhân viên y tế tuyến đầu trong Covid-19" cũng chỉ ra rằng: Thu nhập cao từ các nguồn khác và sự kỳ thị Covid-19 đã khiến nhân viên y tế có mong muốn nghỉ việc cao hơn.

Do đó, nếu như Chính phủ, Bộ Y tế có các chính sách phù hợp, làm tăng niềm tin vào ngành y, vào nơi họ làm việc, cũng như giúp họ sống được bằng nghề thì chắc chắn sẽ làm giảm ý định nghỉ việc, chuyển công tác của họ.

 "Chúng tôi khuyến nghị, cần phải có sự cải cách tiền lương cho nhân viên y tế, không thể "cào bằng" lương nhân viên y tế với mức lương cơ sở như hiện nay. 

Họ học lâu hơn, làm việc nhiều hơn, nhiều áp lực, độc hại hơn nhưng lương lại bị "cào bằng" như mọi ngành nghề thì quá thiệt thòi.

Ngoài ra, cần cung cấp hỗ trợ tài chính và sự ghi nhận cho nhân viên y tế tuyến đầu, tăng khả năng đáp ứng và tính bền vững của công tác phòng chống dịch bệnh.

Sử dụng công nghệ và số hóa trong chăm sóc sức khỏe, cung cấp 'gói' hỗ trợ toàn diện, đảm bảo cung cấp đủ thiết bị và phương tiện để bảo vệ nhân viên y tế", PGS Bách nhấn mạnh.

GS Trí cũng đề nghị đào tạo kiến thức chống dịch cho nhân viên y tế mọi chuyên khoa để đảm bảo mọi cán bộ y tế đều có thể tham gia chống dịch. Cụ thể như dù được đào tạo chuyên sâu chuyên ngành gì thì nhân viên y tế cũng phải biết chữa bệnh hô hấp dù, biết cấp cứu, hồi sức... Việc này không khó vì nhân viên y tế đều được đào tạo kiến thức nền, chỉ cần bổ sung thêm.

"Quan trọng là phải chú trọng đào tạo nhân viên y tế cơ sở, những người làm ở xã, ở phường. Họ chính là những người trực tiếp tham gia chống dịch", GS Trí nhấn mạnh.